Παλαιοντολόγοι στη Νότια Αφρική υποστηρίζουν ότι βρήκαν τον αρχαιότερο γνωστό χώρο ταφής στον κόσμο, που περιέχει τα λείψανα ενός μακρινού συγγενή του ανθρώπου που ως τώρα θεωρούνταν ανίκανος για περίπλοκη συμπεριφορά, λόγω του μικρού μεγέθους του εγκεφάλου του.
Με επικεφαλής τον διάσημο Αμερικάνο παλαιοανθρωπολόγο Lee Berger, οι ερευνητές δήλωσαν τη Δευτέρα ότι ανακάλυψαν πολλά απολιθώματα του είδους Homo naledi – ενός ανθρωποειδούς που σκαρφαλώνει στα δέντρα, της λίθινης εποχής – θαμμένα περίπου 30 μέτρα κάτω από τη γη σε ένα σύστημα σπηλαίων στο Cradle of Humankind (στο «Λίκνο της Ανθρωπότητας») , ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO κοντά στο Γιοχάνεσμπουργκ.
Σε εμβρυακή στάση, κουλουριασμένοι σε κόγχες σκαμμένες στο άκρο ενός δικτύου στενών στοών, καμιά τριανταριά μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης, οι μακρινοί ξάδελφοι του σύγχρονου ανθρώπου βρέθηκαν απολιθωμένοι στους τάφους τους στις ανασκαφές που ξεκίνησαν το 2018. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι τάφοι ήταν γεμισμένοι με το χώμα που είχε σκαφτεί αρχικά για να ανοιχτούν οι τρύπες, απόδειξη, όπως λένε, ότι τα σώματα αυτών των ανθρωπιδών ενταφιάστηκαν σκόπιμα.
«Αυτές είναι οι πιο αρχαίοι ενταφιασμοί που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα στην ιστορία των ανθρωποειδών, νωρίτερα από ό,τι αποδεικνύεται η ενταφιασμός του Χόμο Σάπιενς κατά τουλάχιστον 100.000 χρόνια», έγραψαν οι επιστήμονες σε μια σειρά άρθρων που δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους τους πριν από τη δημοσίευσή τους στην επιστημονική επιθεώρηση eLife.
Τα ευρήματα αμφισβητούν την τρέχουσα κατανόηση της ανθρώπινης εξέλιξης, καθώς κανονικά θεωρείται ότι η ανάπτυξη μεγαλύτερων εγκεφάλων επιτρέπει την εκτέλεση πολύπλοκων “νοηματοδοτικών” δραστηριοτήτων, όπως η ταφή των νεκρών. Οι παλαιότερες ταφές που είχαν ανακαλυφθεί ως τώρα ήταν στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, περιείχαν τα λείψανα του Homo sapiens – και ήταν περίπου 100.000 ετών.
Αυτά που βρέθηκαν στη Νότια Αφρική από την ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Berger, του οποίου οι προηγούμενες ανακαλύψεις του γύρω από τον Homo naledi είχαν κριθεί ως αμφιβόλου εγκυρότητας από συναδέλφους του, χρονολογούνται τουλάχιστον στο 200.000 π.Χ. «Ο Homo naledi μας λέει ότι δεν είμαστε τόσο ιδιαίτεροι», δήλωσε ο πολιτογραφημένος ΝοτιοαφρικανόςΜπέργκερ. «Πρόκειται για κάτι που δεν θα το ξεπεράσουμε εύκολα».
Οι ανθρωπίδες Homo naledi, είναιένα είδος που έχει εκλείψει με ύψος περίπου 1,50 μέτρο και εγκέφαλο σε μέγεθος πορτοκαλιού. Το είδος αυτό ανακαλύφθηκε το 2013 από τον Λι Μπέργκερ και έθεσε σε αμφισβήτηση τη γραμμική εξέλιξη του ανθρώπου. Ο Homo naledi (που σημαίνει «αστέρι», σε μια τοπική γλώσσα της Νότιας Αφρικής), είχε χαρακτηριστικά άλλων πρωτόγονων ειδών, όπως η οδοντοστοιχία του, αλλά πόδια παρόμοια με τα δικά μας και χέρια ικανά να χειρίζονται εργαλεία.
Η Κάρολ Γουόρντ, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μισούρι, σχολίασε ότι «τα αποτελέσματα αυτά, εάν επιβεβαιωθούν, θα έχουν μεγάλη σημασία». «Ανυπομονώ να μάθω πώς η θέση των λειψάνων αποκλείει άλλες πιθανές εξηγήσεις, πέρα από τη σκόπιμη ταφή τους, και να δω τα αποτελέσματα αφού θα έχουν μελετηθεί από ομοτίμους μας», είπε.
«Υπάρχουν ακόμη πολλά να αποκαλυφθούν», ανέφερε ο Ρικ Ποτς, διευθυντής του προγράμματος Human Origins του ΙνστιτούτουSmithsonian, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.
