Oι επενδύσεις στη Λιβύη, οι κίνδυνοι για την επόμενη μέρα και οι διακρατικές συμφωνίες
Στον… αέρα και τα project, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, Ελ. Βεν. που είχαν συμφωνήσει Γ. Παπανδρέου και ο Λίβυος ηγέτης το περασμένο καλοκαίρι
Ώρες αγωνίας βιώνουν οι Έλληνες επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη Λιβύη, την ίδια στιγμή που σημαντικά projects, τα οποία είχαν συμφωνηθεί ανάμεσα στο Γιώργο Παπανδρέου και τον Λίβυο ηγέτη, Μουαμάρ Καντάφι, στο πλαίσιο του διακρατικού μνημονίου εμπορικών και οικονομικών συνεργασιών που υπέγραψαν, κινδυνεύουν να… βουλιάξουν στο Λιβυκό πέλαγος.
Όταν τον περασμένο Ιούνιο, ο Έλληνας πρωθυπουργός περνούσε την τέντα του Καντάφι, για να συζητήσουν για πολιτική και για business, τίποτε δεν προμήνυε την καταιγίδα, που θα ακολουθούσε έξι μήνες αργότερα. Η «φωτιά» των εξεγερμένων στους δρόμους της Τρίπολης και σε όλη την Βόρεια Αφρική, που επιδιώκουν την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι, κινδυνεύει να… κάψει και τις ελληνικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Όχι μόνο επειδή, λόγω των ταραχών που έχουν λάβει διαστάσεις εμφυλίου πολέμου, έχουν σταματήσει οποιεσδήποτε εργασίες στα εργοτάξια των ελληνικών εταιρειών, που σημαίνει στη γλώσσα των αριθμών απώλειες εσόδων και κερδών και κανείς δεν γνωρίζει αν τελικά θα υλοποιηθούν ή όχι, αλλά το μέλλον των επενδύσεων καθίσταται αμφίβολο και στην περίπτωση που ο Μουαμάρ Καντάφι υποχρεωθεί να εγκαταλείψει την εξουσία, από τη στιγμή που η κυβέρνησή του έχει υπογράψει τις περισσότερες συμφωνίες.
Μην ξεχνάμε άλλωστε, πως η Ελλάδα ανέκαθεν διατηρούσε ισχυρές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με τη χώρα του Καντάφι, καθώς τον προηγούμενο χρόνο η Λιβύη ήταν η δεύτερη χώρα – πάνω και από την Σαουδική Αραβία – από την οποία η χώρα μας προμηθευόταν ακατέργαστο αργό πετρέλαιο. Αν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς το ενδιαφέρον του Μουαμάρ Καντάφι και του γιου του, ο οποίος προαλειφόταν για διάδοχος, για τουριστικές επενδύσεις στην Κρήτη και για την ενέργεια, αλλά και για συμμετοχή στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της ελληνικής κυβέρνησης διαθέτοντας μέρος του πακέτου των 200 δισ. ευρώ, μέσω του sovereign wealth fund, τότε καταλαβαίνει κανείς πως και η ελληνική πλευρά σημειώνει σημαντικές απώλειες από την έκρυθμη κατάσταση στη Λιβύη.
Η ελληνική παρουσία
Στη Λιβύη, σύμφωνα με τα καταχωρημένα στοιχεία στα μητρώα των επιμελητηρίων της χώρας, δραστηριοποιούνται πολλές ελληνικές επιχειρήσεις, κυρίως στον τομέα των κατασκευών, της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών. Οι περισσότερες από αυτές έχουν ιδρύσει θυγατρικές στην Τρίπολη ή σε άλλες πόλεις της Λιβύης και έχουν διεκδικήσει άδειες για συμμετοχή σε πληθώρα δημοσίων έργων, συμμετέχοντας σε κοινοπραξίες.
Η J&P Άβαξ του Δάκη Ιωάννου δραστηριοποιείται στην «ταραγμένη» Λιβύη, μέσω της J&P Overseas, έχοντας αναλάβει μια σειρά κατασκευαστικών έργων και έχοντας στήσει εργοτάξια στην πόλη Jalo κι ένα ακόμη στη Βεγγάζη. Πολλοί μάλιστα, από τους εργαζομένους της, οκτώ Κύπριοι και έξι Έλληνες είναι εγκλωβισμένοι στην έρημο της Σαχάρας και ζητούν άμεσα βοήθεια, ώστε να επαναπατριστούν σε Κύπρο και Ελλάδα.
Από το χώρο των κατασκευών, έντονη παρουσία στη χώρα του Καντάφι έχουν επίσης οι εταιρείες ΕΤΕΠ (μετονομάσθηκε σε “Tageco”), ΣΙΚΕΛΙΣ, Αρχιρόδον, η οποία έχει αναλάβει έργο επέκτασης και εκσυγχρονισμού του λιμένα Τριπόλεως και η MARITECH, η οποία έχει αναλάβει project τοποθέτησης καλωδίων οπτικών ινών στα Λιβυκά παράλια.
Έντονο είναι το ενδιαφέρον και η ανησυχία του Σωκράτη Κόκκαλη για τις εξελίξεις στην περιοχή, αφού δραστηριοποιείται ή σχεδίαζε να δραστηριοποιηθεί σε διάφορους τομείς. Η INTRACOM S.A. έχει ιδρύσει θυγατρικό της παράρτημα στη Λιβύη με την επωνυμία INTRACOM LIBYA BRANCH. Έχει διεκδικήσει επιτυχώς την ανάληψη έργων στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, ενώ στα πλάνα του πρώην προέδρου του Ολυμπιακού ήταν και η διείσδυση της HOL στην ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά της Βορείου Αφρικής. Ενδιαφέρον υπήρχε όμως και για τις κατασκευές, αφού οι πληροφορίες έφεραν τον κατασκευαστικό βραχίονα τoυ ομίλου, την Intrakat να «ταξιδεύει» μαζί με την ΕΥΔΑΠ στην περιοχή, για να συμμετέχει σε projects, που αφορούν στην πράσινη ανάπτυξη, τη διαχείριση απορριμμάτων κλπ.
Αβέβαιη παραμένει επί του παρόντος και η τύχη του project των 25 εκατ. ευρώ για την υποβρύχια σύνδεση Λιβύης – Ελλάδας με πόντιση καλωδίου οπτικών ινών στη Μεσόγειο. Αν και το έργο, στο οποίο ενεργό ρόλο έχει η OTEGlobe, θυγατρική του OTE, βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο, η γενικευμένη λαϊκή εξέγερση στη χώρα και η σοβαρή πιθανότητα ανατροπής του πολιτικού σκηνικού απειλούν να οδηγήσουν σε ναυάγιο τη μεγαλύτερη ελληνο-λιβυκή επενδυτική συνεργασία των τελευταίων ετών, σύμφωνα με όσα υποστηρίζει ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΤΕ, Μιχάλης Τσαμάζ. Ο σχεδιασμός του έργου προβλέπει τη σύνδεση της Λιβύης (Ντέρνα) με την Ελλάδα (Χανιά) μέσω των διεθνών σταθμών που υπάρχουν στις δύο πόλεις και της χρήσης ενός νέου υποβρύχιου καλωδιακού συστήματος οπτικών ινών με την ονομασία «Silphium». Πρόκειται για το πρώτο καλώδιο αποκλειστικής λιβυκής ιδιοκτησίας, που θα συνδέει τη βορειοαφρικανική χώρα με την Ευρώπη χρησιμοποιώντας οπτική τεχνολογία αιχμής.
Αν και τα ΕΛ.ΠΕ έχουν πουλήσει τη συμμετοχή της (20%), που είχε σε κοινοπραξία με την αυστραλιανή Woodside Energy(N.A.) Ltd (45%) και την ισπανική REPSOL UPF (35%) για έρευνα, εξόρυξη και εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε 6 περιοχές της Β. και Δ. Λιβύης από το 2008, το ενδιαφέρον της για την περιοχή παραμένει έντονο, αφού η θυγατρική της Asprofos διεκδικεί έργα στη χώρα. Στην ίδια «μοίρα» και η Cyclon Hellas, συμφερόντων οικογένειας Βαρδινογιάννη, η οποία πριν από λίγο καιρό ανακοίνωσε την από κοινού ίδρυση της λυβικής εταιρείας με την επωνυμία “DERAA AL AFRIQUIE ENVIRONMENTAL” με τη λυβική εταιρεία Deraa Al Afrique. Μια εταιρεία με έδρα στην Τρίπολη της Λιβύης και με αντικείμενο τις εμπορικές δραστηριότητες στον τομέα των λιπαντικών καθώς και τις δραστηριότητες διαχείρισης αποβλήτων. Τέλος, τα Διυλιστήρια Χερσονήσου του Αίμου (Green Oil S.A.) του ομίλου INTEMACO συμμετέχουν με 66% σε Joint Venture με τη λιβυκή εταιρεία Faris Al Khallej, ενώ και η ΕΤΕΜ του Νίκου Στασινόπουλου συμμετέχει στη μικτή ελληνο-λιβυκή επιχείρηση με την επωνυμία A LAMAR SA-Production & Stock Joint Company, για την κατασκευή μονάδας χύτευσης αλουμινίου και μονάδων παραγωγής προφίλ αλουμινίου και ηλεκτροστατικής βαφής. Πρόκειται για την πρώτη σημαντική ελληνική παραγωγική επένδυση εκτός πετρελαϊκού τομέα στην χώρα. Τέλος, έχει υπογραφεί Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των ελληνικών εταιρειών ELITHERM.SA και ΕUROAXES SA και της λιβυκής Αρχής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Τα διακρατικά deal
Οι εξεγέρσεις στη Λιβύη απειλούν και τον σχεδιασμό της ελληνικής κυβέρνησης για τρία σημαντικά projects στο πλαίσιο των διακρατικών συμφωνιών, που είχαν προχωρήσει ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Μουαμάρ Καντάφι, το περασμένο καλοκαίρι.
1)Στο τραπέζι των συζητήσεων μεταξύ των δύο ηγετών είχε πέσει το ζήτημα της διαχείρισης των υδάτινων πόρων της Λιβύης με την ΕΥΔΑΠ να αναλαμβάνει το ρόλο του συμβούλου. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι, ενώ αρχικά εκ μέρους της EYΔAΠ είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον για τα ύδατα της πρωτεύουσας της χώρας, της Tρίπολης, η ίδια η κυβέρνηση της Λιβύης έθεσε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων να αναλάβει η ελληνική κρατική εταιρεία σύμβουλος για το σύνολο των υδάτινων πόρων. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι στις σχετικές διαπραγματεύσεις φαίνεται ότι μπήκε και το θέμα της διαχείρισης των αστικών λυμάτων της λιβυκής πρωτεύουσας.
2) Tο δεύτερο σημαντικό project αφορά συζητήσεις της εταιρείας του «Eλ. Bενιζέλος» (σ.σ. ελληνικό δημόσιο και Hochtief) να αναλάβουν το μάνατζμεντ του διεθνούς αεροδρομίου της Tρίπολης. Aκόμα, σύμφωνα με πληροφορίες αν και στο αρχικό στάδιο, σε εξέλιξη ήταν και συζητήσεις και για άλλες μεγάλες συμφωνίες γα τη Λιβύη, κυρίως στην ενέργεια.
3) H υπόθεση του Σκαραμαγκά, επίσης, έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς εκτός των αμυντικών παραγγελιών το ναυπηγείο μπορεί, να έχει δουλειές εμπορικές για πολλά χρόνια. Πληροφορίες αναφέρουν ότι είχε συζητηθεί το ενδεχόμενο στον Σκαραμαγκά να κατασκευάζονται οι πυλώνες των ανεμογεννητριών που θα παραγγέλλει η Λιβύη στη Γερμανία, η οποία έχει και τη σχετική τεχνογνωσία.
Το «αγκάθι» με τα χρέη των 716,2 εκ. δολ.
Ένα ακόμη «αγκάθι» που καλείται να ξεριζώσει η ελληνική κυβέρνηση σε σχέση με τη Λιβύη είναι το πρόβλημα των λιβυκών χρεών προς τις ελληνικές επιχειρήσεις, που αγγίζουν τα 716, 2 εκατ. δολάρια.
Αν και ένα πρώτο θετικό βήμα είχε γίνει στη συνάντηση του Γιώργου Παπανδρέου με τον Μουαμάρ Καντάφι, με τον τελευταίο να δεσμεύεται για σταδιακή διευθέτησή του, με τις ταραχές στην χώρα ακόμη και αυτό το ζήτημα βρίσκεται στον… αέρα. Κανείς δε γνωρίζει, αν και σε περίπτωση νέας ηγεσίας στη Λιβύη αναγνωριστεί το συγκεκριμένο ποσό, πώς και πότε θα τακτοποιηθεί, καθώς αναμένεται να γίνουν και νέοι έλεγχοι.
Η Λιβύη δημιούργησε σημαντικά χρέη από τη δεκαετία του 1970 προς μεγάλο αριθμό ελληνικών τεχνικών και εμπορικών επιχειρήσεων, που δραστηριοποιήθηκαν στη χώρα και μάλιστα πολλές από αυτές περιήλθαν σε αδυναμία να εκπληρώσουν συμβατικές υποχρεώσεις τους προς ιδιώτες.
Όσον αφορά στην Ολυμπιακή Αεροπορία ακόμη εκκρεμεί το ζήτημα της εκκαθάρισης του Γραφείου της στη Βεγγάζη, με παράλληλο επαναπατρισμό των χρηματικών αποθεματικών της εταιρείας, ενώ στον ΟΤΕ ακολουθείται μια παρελκυστική πολιτική από πλευράς λιβυκών αρχών στο θέμα χρέους ύψους 2,2 εκ. ευρώ για το χρονικό διάστημα 1984-2005.
Eπιτυχια παμπουκη – αποτυχια βενιζελου
H κρίση στην Aφρική, οι δίαυλοι επικοινωνίας και οι Άραβες
Σε «αναμμένα κάρβουνα» κάθεται η κυβέρνηση. Οι ραγδαίες εξελίξεις στις χώρες της Βόρειας Αφρικής θέτουν σε δοκιμασία τις πολιτικές σχέσεις της Ελλάδας με πολλές αραβικές χώρες, αλλά και συγκεκριμένες οικονομικές συμφωνίες που έχουν ήδη γίνει ή προετοιμάζονται. Συμφωνίες, στις οποίες η κυβέρνηση επενδύει πολλά για την οικονομική ανάκαμψη και για την τύχη τους υπάρχει πλέον ορατή ανησυχία, καθώς ο φόβος του ντόμινο και της βίαιης ανατροπής καθεστώτων δεκαετιών δείχνει να αφορά όλο και περισσότερες χώρες της περιοχής.
Η προσοχή της κυβέρνησης είναι στραμμένη αυτή την ώρα στην εξασφάλιση της ασφαλούς επιστροφής από τη Λιβύη των 300 και κατ’ άλλους 500 Ελλήνων που εργάζονται σε τεχνικές και ενεργειακές εταιρείες, ορισμένες εκ των οποίων έχουν εργοτάξια σε περιοχές μέσα στην έρημο.
Kαλα και κακα νεα
Τα δυσάρεστα νέα των τελευταίων εικοσιτετραώρων συμπληρώθηκαν με την επιστροφή του Ευ. Βενιζέλου από τη διεθνή αμυντική έκθεση του Άμπου Ντάμπι, χωρίς κανένα χειροπιαστό αποτέλεσμα. Γεγονός, που αποτέλεσε «μαχαίρι» για την προοπτική των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά, αλλά κι άλλων ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών, τις οποίες το Πεντάγωνο σκόπευε να βάλει «στο χορό» της συνεργασίας με το Εμιράτο. Τα καλά νέα ήρθαν όμως, από την επίσκεψη του Χ. Παμπούκη στο Κατάρ. Η συνάντηση με τον εμίρη Αλ Θάνι φαίνεται ότι πήγε καλά και πέραν του Ελληνικού συζητήθηκαν και άλλα πεδία συνεργασίας των δυο χωρών.
Υπενθυμίζεται εδώ, ότι οι ταραχές στον αραβικό κόσμο έχουν περάσει την Ερυθρά Θάλασσα, με την Υεμένη, την Ιορδανία, αλλά και το Μπαχρέιν να αποτελούν ήδη τις πρώτες εστίες έντασης και ρευστότητας. Στο Άμπου Ντάμπι και στο Κατάρ μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα, αλλά κανείς γεωστρατηγικός και γεωπολιτικός αναλυτής δεν μπορεί να εγγυηθεί στην κυβέρνηση το αύριο και σε αυτά τα μικρά κρατίδια του Κόλπου. Άλλωστε και στο Κουβέιτ, το οποίο επισκέπτεται ο υφυπουργός Εξωτερικών Σπ. Κουβέλης, υπήρξαν εκτεταμένες ταραχές και το κλίμα παραμένει έκρυθμο.
Η κυβέρνηση τρέμει στην κυριολεξία την πιθανότητα επέκτασης των ανακατατάξεων και στην περιοχή του Κόλπου, καθώς μόνο από τη συμφωνία με το Κατάρ για το γιγαντιαίο project της αξιοποίησης του Ελληνικού υπολογίζει έσοδα 5 – 7 δισ. ευρώ.
Από την άλλη, αναζητούνται εναγωνίως δίαυλοι επικοινωνίας με το νέο προσωρινό καθεστώς της Αιγύπτου και ειδικότερα με τον στρατάρχη Ταντάουϊ, επικεφαλής του στρατιωτικού συμβουλίου, το οποίο έχει σήμερα όλες τις εξουσίες στα χέρια του. Ήδη κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας ζήτησε τη συνδρομή σε αυτό πρώην υπουργού των κυβερνήσεων Σημίτη, αλλά και εξέχοντος μεγαλοεπιχειρηματία.
