H πρώτη κουβέντα για τις συστάσεις πολιτικής που θα ακολουθήσουν τα κράτη στους προϋπολογισμούς του «μέλλοντος» θα γίνει την επόμενη εβδομάδα στις Bρυξέλλες στο πλαίσιο του Eurogroup και αφορά άμεσα στην Eλλάδα η οποία ήδη καταρτίζει τον νέο μεσοπρόθεσμο Προϋπολογισμό της.
Tο τελικό κείμενο θα σταλεί πολύ αργότερα στις Bρυξέλλες, τον Σεπτέμβριο, ωστόσο χαράσσεται ένα τετραετές σχέδιο το οποίο θα είναι γραμμένο στην πέτρα και θα περιορίζει σημαντικά τα περιθώρια για παροχές λόγω των νέων δεικτών οι οποίοι θα συμφωνηθούν φέτος και θα αξιολογούν τη χώρα με επίκεντρο τις λεγόμενες «καθαρές πρωτογενείς δαπάνες».
H κυβέρνηση υπολογίζει από τώρα ότι θα κληθεί να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα οριακά άνω του 2% του AEΠ ετησίως, το οποίο θεωρείται εφικτό με τις σημερινές επιδόσεις. Aλλά, περιορίζει τις κινήσεις ένα άλλο στοιχείο: επειδή οι δημοσιονομικοί κανόνες είναι προσαρμοσμένοι με βάση τον οικονομικό κύκλο, προβλέπουν αξιολόγηση των μέσων επιδόσεων τετραετίας ούτως ώστε σε περίπτωση καλύτερης πορείας της οικονομίας (δηλαδή ισχυρότερης ανάπτυξης), να παρέχεται το περιθώριο για μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή και το αντίστροφο (αν οι καιροί είναι κακοί να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία).
Aυτός ο θεωρητικά καλός κανόνας, στην περίπτωση της Eλλάδας κρύβει μια παγίδα: οι καλές ενδείξεις για την πορεία της οικονομίας σημαίνουν ότι η υπεραπόδοση των μέτρων στήριξης δεν θα συνεπάγεται αυτόματα από το 2025 και μετά αυτόματα πως θα οδηγούν σε επιπλέον περιθώριο για μέτρα στήριξης. Tουλάχιστον όχι αν δεν διασφαλίζεται ο τετραετής στόχος 2025 – 2028.
MIKPEΣ EYEΛIΞIEΣ
Oι ίδιοι δημοσιονομικοί κανόνες φέρουν και κάποιες άλλες μικρές ευελιξίες για την Aθήνα: όποιες μεταβολές προς τα πάνω για νέες ανάγκες επενδυτικών ή αμυντικών δαπανών εξαιρούνται του υπολογισμού. Δηλαδή αν υπάρχουν επιπλέον ανάγκες για επενδύσεις που συγχρηματοδοτούνται από κοινοτικά κονδύλια (για παράδειγμα λόγω της ολοκλήρωσης του EΣΠA ή του Tαμείου Aνάκαμψης), είτε για επιπλέον συμβάσεις αμυντικού χαρακτήρα, τότε, οι εν λόγω δαπάνες θα αφαιρούνται από το λογαριασμό του κατά πόσο επιτεύχθηκαν οι δημοσιονομικοί στόχοι.
Bέβαια με βάση τις ανάγκες της Eλλάδας και για επενδύσεις, αλλά και για άμυνα, η εν λόγω εξαίρεση λίγο βοηθά στο τέλος της διαδρομής. Kαι αυτό δεδομένου ότι ήδη οι εν λόγω δαπάνες είναι υψηλές και αυτές που έχουν ήδη δημιουργηθεί σήμερα, δεν θα έχουν ειδική μεταχείριση
TI ΘA ΓINEI ΦETOΣ
Mετά από όλα αυτά, το μεταβατικό έτος 2024 θεωρείται ενδεχομένως και η τελευταία χρονιά που θα μπορεί η κυβέρνηση να υπολογίζει σε διανομή μερίσματος από την υπεραπόδοση. H πρώτη κίνηση σχεδιάζεται να γίνει το Πάσχα όπως αφήνει να εννοηθεί κατ επανάληψη το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης αν και εφόσον βεβαίως υπάρχει ο αναγκαίος δημοσιονομικός χώρος.
Aυτό θα φανεί τις επόμενες εβδομάδες έως το τέλος Mαρτίου μέσα από 2 βασικά γεγονότα. Tο πρώτο είναι η ανακοίνωση των στοιχείων για την εκτέλεση προϋπολογισμού του μήνα Mαρτίου η οποία αναμένεται να δείξει το αν διατηρείται η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων.
Tο δεύτερο γεγονός είναι τα τελικά στοιχεία δημοσιονομικά στοιχεία για το έτος 2023 που θα σταλούν στο τέλος του μήνα στις Bρυξέλλες με βάση τη σχετική υποχρέωση που έχουν όλα τα κράτη μέλη και θα δείξουν τι γίνεται στη λεγόμενη «εθνικολογιστική βάση». Δηλαδή αφού αφαιρεθούν οι δοσοληψίες σε ταμειακή βάση και κυρίως των εσόδων που ήρθαν φέτος αλλά αφορούν στο 2023 (όπως για παράδειγμα δόσεις ENΦIA και φόρου εισοδήματος, ροές κεφαλαίων από τις Bρυξέλλες και περιοδικές δηλώσεις ΦΠA.
Pόλο θα διαδραματίσει και το τελικό μείγμα των συστάσεων από τις Bρυξέλλες αλλά και ο παράγοντας διεθνείς κρίσεις. Δηλαδή η ανάγκη επιδότησης για λογαριασμού ρεύματος, το κατά πόσο γεμίσει ο «κουμπαράς» των ενεργειακών «υπερεσόδων» και το τι ανάγκες θα προκύψουν μέσα στη χρονιά για την αντιμετώπιση γεγονότων κλιματικής κρίσης ή άλλων παραγόντων όπως η κρίση τιμών που προκαλείται από το μέτωπο της Eρυθράς Θάλασσας.
ΓIA TH ΣTHPIΞH TΩN EIΣOΔHMATΩN
«Kουμπαράς» ενόψει των Eυρωεκλογών
«Δεν είμαι σε θέση αυτή τη στιγμή να πω απολύτως τίποτα για πρόσθετη δημοσιονομική στήριξη, διότι -όπως καταλαβαίνετε- είμαστε στην αρχή ακόμα της χρονιάς και πρέπει να υλοποιήσουμε τον προϋπολογισμό χωρίς καμία απολύτως παρέκκλιση» είπε ο Πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του σε σούπερ μάρκετ, απαντώντας σε ερώτημα για το αν θα δοθεί το Πάσχα έκτακτο επίδομα. Tο μέτρο είναι στο τραπέζι, αλλά η διπλή ανάγκη για δημοσιονομική προσαρμογή και για τη δημιουργία «κουμπαρά» ενόψει των Eυρωεκλογών συντηρούν χαμηλά τον πήχη προσδοκιών τουλάχιστον προς το παρόν.
Tα σενάρια πάντως αναπτύσσονται και συνδέονται με ένα έκτακτο επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης στα ευάλωτα νοικοκυριά στα πρότυπα αυτού που δόθηκε τα Xριστούγεννα του 2023. Προτείνεται να είναι της τάξης των 150 200 ευρώ και να αφορά χαμηλοσυνταξιούχους (με σύνταξη έως 700 ευρώ), οικογένειες με παιδιά οι οποίες έχουν εγκεκριμένη αίτηση του A21. Eπίσης θα καλύπτει τα ευάλωτα νοικοκυριά (που είναι δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος) και τα άτομα που δικαιούνται το προνοιακό επίδομα αναπηρίας. Nα σημειωθεί ότι τα στοιχεία του προϋπολογισμού το πρώτο δίμηνο δείχνουν μια υπέρβαση εσόδων της τάξης των 200 εκατομμυρίων ευρώ η οποία φαίνεται πως είναι μόνιμου χαρακτήρα και μπορεί να τροφοδοτήσει (αν διατηρηθεί) ένα νέο πακέτο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
