Απομακρύνεται η μείωση των επιτοκίων από τη Fed και εγείρονται και ερωτήματα για ομαλή προσγείωση
Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Ο ρυθμός ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας τους πρώτους τρεις μήνες του έτους ήταν πολύ πιο υποτονικός από ό,τι περίμενε κανείς και ο πληθωρισμός ήταν πολύ υψηλότερος, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται, ακόμα και να αμφισβητείται, η μείωση των επιτοκίων από τη Fed, αλλά να εγείρονται και ερωτήματα για την ομαλή προσγείωση της οικονομίας
Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα πρόσφατα δείχνουν ότι το σενάριο ομαλής προσγείωσης, δηλαδή, σταθερή ανάπτυξη και σταθερά μειούμενος πληθωρισμός, είναι νεκρό. Τώρα εξετάζεται μία μη προσγείωση ή ενδεχομένως ακόμα και μια ανώμαλη προσγείωση.
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), ο επίσημος δείκτης της κυβέρνησης για την οικονομία, αυξήθηκε με πενιχρό ετήσιο ρυθμό 1,6% το πρώτο τρίμηνο. Αυτή είναι μια μεγάλη επιβράδυνση από τον ρυθμό του 3,4% το τέταρτο τρίμηνο του περασμένου έτους και μια υπενθύμιση ότι ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης μπορεί να γυρίσει ξαφνικά και απροσδόκητα.
Η συγκλίνουσα πρόβλεψη ήταν για ρυθμό ανάπτυξης 2,5%, με πολλούς στη Wall Street να αναρωτιούνται αν αυτό θα αποδειχθεί πολύ χαμηλό. Το GDPNow της Atlanta Fed έκλεισε την περασμένη εβδομάδα στο 2,9% και κατέγραψε 2,7% την παραμονή της δημοσίευσης των στοιχείων.
Για να έχουμε μια αίσθηση του πόσο μακριά ήταν οι προβλέψεις, θα θέλαμε να εξετάσουμε το εύρος των προβλέψεων στην έρευνα Econoday. Η χαμηλότερη από αυτές ήταν 1,7%, μια ανάσα υψηλότερη από το αποτέλεσμα. Με άλλα λόγια, κανένας από τους επαγγελματίες αναλυτές δεν είδε τον ρυθμό ανάπτυξης 1,6% του πρώτου τριμήνου να έρχεται.
Τους τελευταίους μήνες, το μοτίβο για τις αγορές ήταν κακά νέα για την οικονομία, που ισοδυναμούσαν με καλά νέα για τις αγορές. Η λογική ήταν ότι τα σημάδια αδυναμίας για την οικονομία θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μειώσεις επιτοκίων ή να αυξήσουν τον ρυθμό των περικοπών μόλις ξεκινήσουν. Την Πέμπτη 25 Απριλίου, ωστόσο, τα κακά νέα για την οικονομία ήταν επίσης κακά νέα για το Χρηματιστήριο.
Ενας λόγος γι’ αυτό ήταν ότι τα κύρια εμπόδια στο ΑΕΠ ήταν οι ευμετάβλητες κατηγορίες εμπορίου και αποθεμάτων. Η αύξηση των εξαγωγών ήταν αδύναμη και η αύξηση των εισαγωγών ήταν ισχυρή. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν μόλις κατά 0,9% στο τρίμηνο, παρά κάποιες ενδείξεις οικονομικής ανάκαμψης σε όλο τον κόσμο. Είναι μια υπενθύμιση ότι, ενώ είναι καλό που η οικονομία της Αμερικής έχει ανακάμψει καλύτερα από την πανδημία από σχεδόν οπουδήποτε αλλού, η αδυναμία στο εξωτερικό μπορεί να επιβαρύνει την ανάπτυξή της.
Η αύξηση των εξαγωγών μοιράστηκε ομοιόμορφα μεταξύ των αγαθών, τα οποία αυξήθηκαν κατά 0,9%, και των υπηρεσιών κατά 1,0%. Είναι πολύ πιθανό ότι η ισχύς του δολαρίου έναντι των παγκόσμιων νομισμάτων ήταν μέρος του προβλήματος εδώ, καθιστώντας τα αγαθά και τις υπηρεσίες της Αμερικής απόμακρα από τους ξένους καταναλωτές. Η παγκόσμια γεωπολιτική αναταραχή μπορεί, επίσης, να αποτέλεσε τροχοπέδη στη ζήτηση για εξαγωγές. Τέλος, η καθυστέρηση της κυβέρνησης Μπάιντεν στην ενίσχυση των δυνατοτήτων εξαγωγής ενέργειας των ΗΠΑ πιθανότατα αρχίζει να δαγκώνει και θα επιβαρύνει την ανάπτυξη για τα επόμενα χρόνια.
Η μεγαλύτερη έκπληξη στην έκθεση ήταν η ισχύς του πληθωρισμού των προσωπικών καταναλωτικών δαπανών. Αυτό είναι κάτι που οι αναλυτές θα έπρεπε να είχαν καταφέρει αρκετά καλά, διότι έχουμε ήδη τις εκθέσεις για τους δείκτες τιμών PCE του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, καθώς και τον δείκτη τιμών καταναλωτή και τον δείκτη τιμών παραγωγού του Μαρτίου. Η συναινετική πρόβλεψη για τον πυρήνα του πληθωρισμού PCE ήταν περίπου 3,4% σε ετήσια βάση. Η έρευνα της Philly Fed μεταξύ των προβλέψεων, η οποία είναι αρκετά ξεπερασμένη σε αυτό το σημείο, είχε τον τίτλο PCE να αυξάνεται κατά 1,9% και τον πυρήνα να αυξάνεται κατά 2,1%.
Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση δήλωσε ότι ο πληθωρισμός PCE ήρθε στο 3,4% και ο πυρήνας ήρθε στο 3,7%.
Αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει ότι θα υπάρξουν σημαντικές ανοδικές αναθεωρήσεις των στοιχείων του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου στην έκθεση PCE του Μαρτίου ή ότι η έκθεση του Μαρτίου είναι σημαντικά υψηλότερη από ό,τι πρότειναν τα αντίστοιχα τμήματα των εκθέσεων CPI και PPI. Σε κάθε περίπτωση, ο μεγαλύτερος από τον αναμενόμενο αριθμός είναι πιθανό να καθυστερήσει οποιεσδήποτε περικοπές της Fed μέχρι το επόμενο έτος το νωρίτερο και να αυξήσει τις πιθανότητες αύξησης της Fed.
Το χειρότερο σενάριο θα ήταν η ανάπτυξη να παραμείνει υποτονική ή ακόμα και να γίνει αρνητική, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει πολύ υψηλός για να τον μειώσει η Fed. Αυτή η έκθεση εγείρει έναν κίνδυνο για κάτι τέτοιο, αλλά τα υποκείμενα στοιχεία για την εγχώρια ζήτηση υποδηλώνουν ότι δεν θα πρέπει να είναι αυτό το βασικό σενάριο. Η οικονομία εξακολουθεί να αναπτύσσεται και ο πληθωρισμός παραμένει επίμονος.
Με απλά λόγια, τα οικονομικά νέα από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού δεν είναι καθόλου ρόδινα, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την ευρωπαϊκή οικονομία, ενώ κτυπούν καμπανάκι κινδύνου στην προσπάθεια επανεκλογής του Τζο Μπάιντεν,στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
*Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι διεθνολόγος, με ειδίκευση στην Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική, Γεωπολιτική και Διεθνή Οικονομία. Απόφοιτος των πανεπιστημίων, School of International Service και The Johns Hopkins University, The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies της Ουάσινγκτον. Είναι μέλος του The International Institute for Strategic Studies, του Λονδίνου. Ως δημοσιογράφος υπήρξε επί σειρά ετών διαπιστευμένος ανταποκριτής στον Λευκό Οίκο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο αμερικανικό Πεντάγωνο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
