Το σχέδιο REPowerEU της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο δρομολογήθηκε τον Μάιο του 2022, έδωσε έμφαση στην πυρηνική ενέργεια ως βασική συνιστώσα της στρατηγικής της για την εξασφάλιση της ενέργειας και την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Ενώ η Γαλλία συνεχίζει να επενδύει σε μεγάλο βαθμό στην πυρηνική ενέργεια, η Γερμανία έχει απομακρυνθεί σε μεγάλο βαθμό από αυτήν.
Η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας έχει επηρεάσει σημαντικά την ενεργειακή στρατηγική της Ευρώπης. Το σχέδιο REPowerEU της ΕΕ, με προϋπολογισμό που πλησιάζει τα 300 δισεκατομμύρια ευρώ, στοχεύει στην εξάλειψη της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα έως το 2027. Η πυρηνική ενέργεια κατέχει κεντρική θέση στη στρατηγική αυτή, διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας και στη διευκόλυνση της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Η στρατηγική αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της πυρηνικής ενέργειας για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Το υδρογόνο χωρίς ορυκτά, που παράγεται με χρήση πυρηνικής ενέργειας, αναμένεται να αντικαταστήσει σημαντικά το φυσικό αέριο.
Η πυρηνική ενέργεια παράγει ηλεκτρική ενέργεια σε 14 από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, συνεισφέροντας το 25% της ευρωπαϊκής ηλεκτρικής ενέργειας και το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Στη διάσκεψη COP28 στα τέλη του 2023, ένας συνασπισμός 20 χωρών, με επικεφαλής τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον ειδικό προεδρικό απεσταλμένο των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Κέρι, δεσμεύτηκε να τριπλασιάσει την παγκόσμια πυρηνική ενεργειακή ικανότητα έως το 2050, μια κίνηση που θεωρείται ζωτικής σημασίας για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών άνθρακα.
Η γαλλική προσέγγιση
Η Γαλλία, μακροχρόνιος υποστηρικτής της πυρηνικής ενέργειας, παράγει περίπου το 65-70% της ηλεκτρικής της ενέργειας από πυρηνικές πηγές. Αυτό τοποθετεί τη Γαλλία μεταξύ των κορυφαίων παραγωγών πυρηνικής ενέργειας παγκοσμίως και υπογραμμίζει τη στρατηγική δέσμευσή της στην πυρηνική ενέργεια ως βασικό στοιχείο της εθνικής ενεργειακής πολιτικής της.
Η Γαλλία λειτουργεί 56 αντιδραστήρες συνολικής ισχύος 61.370 μεγαβάτ. Η γαλλική στρατηγική περιλαμβάνει την κατασκευή τουλάχιστον έξι νέων αντιδραστήρων έως το 2050, με έναρξη κατασκευής το 2028 και θέση σε λειτουργία έως το 2035.
Η πυρηνική ενέργεια συμβάλλει σημαντικά στην οικονομία της Γαλλίας, υποστηρίζοντας περίπου 457.200 θέσεις εργασίας (180.100 άμεσα και 277.100 έμμεσα).
Η γερμανική προσέγγιση
Αντίθετα, η Γερμανία έχει υιοθετήσει μια πιο προσεκτική στάση απέναντι στην πυρηνική ενέργεια. Η πυρηνική ενέργεια αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 2% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία, με τη χώρα να λειτουργεί μόνο τρεις αντιδραστήρες με συνολική ισχύ 4.055 μεγαβάτ.
Η στρατηγική της Γερμανίας επηρεάζεται από ένα έντονο αντιπυρηνικό συναίσθημα, ιδίως μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011. Κατά συνέπεια, η Γερμανία έχει δεσμευτεί να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια, εστιάζοντας αντίθετα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια.
Ωστόσο, ο άνθρακας, ένα καύσιμο υψηλής έντασης άνθρακα, εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει σχεδόν το 27% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας.
Παρά τον περιορισμένο ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στη Γερμανία, ο τομέας υποστηρίζει περίπου 136.300 θέσεις εργασίας (29.400 άμεσα και 106.900 έμμεσα).
Αντίθετες στρατηγικές
Οι διαφορετικές πορείες της Γαλλίας και της Γερμανίας αντανακλούν διαφορετικές πολιτικές και δημόσιες στάσεις απέναντι στην πυρηνική ενέργεια και αναδεικνύουν ευρύτερες οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η επένδυση της Γαλλίας στην πυρηνική τεχνολογία εξασφαλίζει έναν σταθερό, χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ενεργειακό εφοδιασμό, ενισχύοντας τόσο την ενεργειακή ασφάλεια όσο και την οικονομική ανάπτυξη.
Η εστίαση της Γερμανίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ευθυγραμμίζεται με το όραμά της για ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον, αν και αντιμετωπίζει προκλήσεις όσον αφορά την ενεργειακή αξιοπιστία και την επίτευξη ουδετερότητας ως προς τον άνθρακα.
Η αναγνώριση από την ΕΕ του ρόλου της πυρηνικής ενέργειας στο σχέδιο REPowerEU υπογραμμίζει τη σημασία ενός ισορροπημένου και διαφοροποιημένου ενεργειακού μείγματος. Η πυρηνική ενέργεια, με τις χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (συγκρίσιμες με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η υδροηλεκτρική ενέργεια), προσφέρει μια βιώσιμη οδό για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα της Ευρώπης.
Για παράδειγμα, η πυρηνική ενέργεια εκπέμπει μόλις 12 γραμμάρια ισοδύναμου CO2 ανά κιλοβατώρα (kWh), σε σύγκριση με 48 γραμμάρια για τα φωτοβολταϊκά, 820 γραμμάρια για τον άνθρακα και 490 γραμμάρια για το φυσικό αέριο, σύμφωνα με εκτιμήσεις του nucleareurope.
“Πέρυσι, η Πυρηνική Συμμαχία των κρατών μελών της ΕΕ έθεσε τον φιλόδοξο στόχο να υπάρχει εγκατεστημένη πυρηνική ισχύς 150 GW στην ΕΕ έως το 2050. Αυτό ακολουθήθηκε από τη δήλωση στην COP28, η οποία ζήτησε τον τριπλασιασμό της πυρηνικής ισχύος σε παγκόσμιο επίπεδο”, δήλωσε ο Yves Desbazeille, γενικός διευθυντής της nucleareurope.
Συμπερασματικά, καθώς η Ευρώπη επιδιώκει ενεργειακή ανεξαρτησία και κλιματικούς στόχους, τα οικονομικά και στρατηγικά οφέλη της πυρηνικής ενέργειας είναι σημαντικά.
Οι αντίθετες στρατηγικές της Γαλλίας και της Γερμανίας αναδεικνύουν την ευρύτερη συζήτηση για το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας. Ενώ η Γαλλία αξιοποιεί την πυρηνική ενέργεια για να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη, η προσέγγιση της Γερμανίας που επικεντρώνεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιμετωπίζει τις προκλήσεις ενός μεταπυρηνικού τοπίου.
Η εξισορρόπηση αυτών των προσεγγίσεων θα είναι ζωτικής σημασίας για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης, διασφαλίζοντας τόσο τη βιωσιμότητα όσο και την ασφάλεια.
