Ο κίνδυνος για νέο κύμα ανατιμήσεων – Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση στην αγορά
Το λάβαρο της «μάχης» απέναντι στις πολυεθνικές δείχνει να έχει σηκώσει η κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να αντικρούσει τις αιτιάσεις των πολιτών που ανάγουν στις δημοσκοπήσεις ως πρώτο θέμα την ακρίβεια, με την επιστολή που εστάλη πρόσφατα στις Βρυξέλλες, για αλλαγή των όρων ανταγωνισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο λόγος γίνεται, όμως, για μια συζήτηση, η οποία, όπως εξηγούν αρμόδιοι παράγοντες, θα αργήσει στην πραγματικότητα να αρχίσει στις Βρυξέλλες, καθώς και στην «καρδιά» της Ευρώπης βρίσκονται μπροστά σε πολύμηνες ανακατάταξεις, λόγω και των ευρωεκλογών. Ωστόσο, η επιστολή μοιάζει να αποτελεί μία σημαντική κίνηση από την κυβέρνηση, με στόχο το εντός των ελληνικών συνόρων ακροατήριο και την «απόδειξη» της ύπαρξης καλών προθέσεων απέναντι σε αυτό το τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Εκτός κι αν, όπως λένε οι «κακές γλώσσες», αποτελεί «στάχτη στα μάτια» των πολιτών.
Τα στοιχεία, πάντως, επιβεβαιώνουν ότι πρόβλημα της ακρίβειας υπάρχει. Χαρακτηριστική είναι η σχετική επισήμανση της τελευταίας μελέτης της Εθνικής Τράπεζας. Η μείωση του πληθωρισμού στα αγαθά θα ήταν ακόμη ταχύτερη εάν τα περιθώρια κέρδους των εταιριών (ειδικά στη λιανική αγορά καταναλωτικών αγαθών και ειδικότερα των τροφίμων) προσαρμόζονταν στην υποχώρηση των τιμών αρκετών πρώτων υλών, καθώς και άλλων εισαγόμενων παραγωγικών εισροών κατά το 2023 και τους πρώτους μήνες του 2024, αναφέρει.
Η ελληνική περίπτωση
Αυτό όμως δεν έγινε μόνο στην Ελλάδα. Συνέβη διεθνώς, λόγω ισχυρής ζήτησης, καθώς και χρόνιων διαρθρωτικών αγκυλώσεων της ελληνικής αγοράς και των διεθνών αλυσίδων διάθεσης μεταποιημένων προϊόντων και πρώτων υλών. Εκτιμάται ότι περίπου 5% από τη σωρευτική ανατίμηση στα τρόφιμα την προηγούμενη διετία μπορούν να αποδοθούν στην αύξηση των περιθωρίων κέρδους στη λιανική αγορά την ίδια περίοδο!
Αναφέρει, βεβαίως, η ΕΤΕ πως «αυτή η επίδραση από το λεγόμενο ”πληθωρισμό απληστίας” δείχνει πλέον να υποχωρεί, στο σύνολο του επιχειρηματικού τομέα, από το 2ο εξάμηνο του 2023, όπως αποτυπώνεται στις τάσεις της εταιρικής κερδοφορίας, το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα των εταιριών αρχίζει να μειώνεται ως ποσοστό στο ΑΕΠ, μετά την κορύφωσή του κατά το 2022». Παράλληλα, αναδεικνύει το πρόβλημα που παραμένει και έρχεται να προστεθεί στο νέο μέτωπο: στις υπηρεσίες η ισχυρότερη ζήτηση προκαλεί νέο κύκλο πιέσεων.
Τα στοιχεία
Ο πληθωρισμός στις υπηρεσίες αρχικά αυξήθηκε πιο σταδιακά στην Ελλάδα. Αυτό συνέβη εξαιτίας και της ενεργοποίησης κάποιων ελαφρύνσεων στον ΦΠΑ, σε συγκεκριμένες κατηγορίες υπηρεσιών κατά την πανδημία και την ενεργειακή κρίση. Πλέον οι πληθωριστικές πιέσεις στις υπηρεσίες τροφοδοτούνται, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με τα αγαθά, τόσο από την ανθεκτική δαπάνη των νοικοκυριών με μεσαία και υψηλά εισοδήματα όσο και από την ισχυρή ανοδική τάση του τουρισμού.
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤ.ΑΤ. δείχνουν πως ο πληθωρισμός στις υπηρεσίες (εξαιρουμένου του ηλεκτρισμού) κυμάνθηκε στο 3,7% ετησίως τον Απρίλιο και στο 3,6% το 1ο τρίμηνο του έτους, από 3,8% το 2023 και 2,4% το 2022. Ταχύτερη είναι η τάση σε τομείς που σχετίζονται με τον τουρισμό (εστίαση, διαμονή, μεταφορές) ή απευθύνονται σε νοικοκυριά υψηλότερης αγοραστικής δύναμης (ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης, υπηρεσίες αναψυχής και άλλες πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες).
Η ετήσια άνοδος των τιμών εστίασης ήταν 5,2% τον Απρίλιο, στα ξενοδοχεία 7,3% και στις αεροπορικές μεταφορές 5,1%. Οι τρεις αυτές κατηγορίες επιβάρυναν κατά 0,8% την ετήσια αύξηση του ΔΤΚ. Οι ανατιμήσεις στις υπηρεσίες ερμηνεύουν πλέον τα δύο τρίτα της αύξησης του δομικού πληθωρισμού στην Ελλάδα (εξαιρεί τρόφιμα, ποτά και ενέργεια), που έφτασε στο 2,9% τον Απρίλιο.
Το μεγάλο στοίχημα
Με τον τουρισμό το καλοκαίρι να αποτελεί τη βασική πηγή (μαζί με τις επενδύσεις) για τη στήριξη της ανάπτυξης και τα στοιχεία για τις ροές του Μαρτίου από την ΤτΕ να δείχνουν ισχυρή άνοδο τόσο σε επίπεδο εισπράξεων όσο και σε επίπεδο ροών, το «πού» θα πάνε οι τιμές δεν έχει σχέση μόνο με το διαθέσιμο εισόδημα των Ελλήνων, αλλά και με την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε σχέση με την πιο βαριά της βιομηχανία, εξηγούν αρμόδιες πηγές.
Οι έλεγχοι στην αγορά συνεχίζονται το ίδιο και τα πρόστιμα, ωστόσο, όπως αναφέρεται, οι δομικές αλλαγές που δεν πρέπει να γίνουν σε μονοπωλιακή αγορές αλλά και σε σχέση με τη συγκράτηση των τιμών σε μια αγορά, η οποία λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών (νησιωτικότητα, ορεινοί όγκοι) έχει ιδιαίτερες δυσκολίες, θα απαιτήσουν πάρα πολύ χρόνο και τεράστια προσπάθεια, η οποία μένει να φανεί πώς θα ευοδωθεί.
Η παρέμβαση Μητσοτάκη
Οι 4 προτάσεις και η απάντηση εν ευθέτω χρόνω
Η απάντηση εκπροσώπου της Επιτροπής, στην επιστολή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προς την πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ήταν ευγενική μεν, αλλά μη χρονικά προσδιορισμένη. «Θα απαντήσουμε στην επιστολή εν ευθέτω χρόνω» ανάφερε, με την επισήμανση πως «θα υποστηριχθεί από την έκθεση του Μάριο Ντράγκι, για το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, και την έκθεση του Ενρίκο Λέτα, για το μέλλον της ενιαίας αγοράς».
Η Κομισιόν, σημειωτέον, παραμένει διαρκώς προσηλωμένη στην κατάργηση των αδικαιολόγητων ρυθμιστικών και μη φραγμών για να διασφαλίσει την καλύτερη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Οι εδαφικοί περιορισμοί προσφοράς (TSCs) ισοδυναμούν με μη ρυθμιστικούς φραγμούς για την καλύτερη λειτουργία της ενιαίας αγοράς.
Στο κείμενο της επιστολής Μητσοτάκη αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως η πρόσφατη πληθωριστική κρίση οδήγησε σε σημαντική διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των ευρωπαίων πολιτών. Για τον λόγο αυτό, προτείνεται ο εμπλουτισμός του ενωσιακού δικαίου περί προστασίας του ανταγωνισμού, με διατάξεις που παρέχουν νέα εργαλεία και εξουσίες στις εθνικές Αρχές ανταγωνισμού, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την αντιμετώπιση των αδικαιολόγητων TSCs, την απαγόρευση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, την απαλοιφή των γλωσσικών περιορισμών και την αποτροπή της πολιτικής ορισμένων πολυεθνικών επιχειρήσεων να διαθέτουν ίδια ή παραπλήσια καταναλωτικά προϊόντα κάτω από διαφορετικές μάρκες, σε διαφορετικά κράτη-μέλη, προκειμένου να είναι δυνατή η εφαρμογή διαφορικής τιμολόγησης.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
