Ποια μερεμέτια και «ανταλλάγματα» στο τραπέζι – Μετά εορτής οι αλλαγές – υποσχετικές για το 2025
Το παράθυρο για διορθωτικές κινήσεις στο σύστημα τεκμαρτού υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος των ελεύθερων επαγγελματιών έχει ανοίξει, αλλά μόνο για οριακά «μερεμέτια». Και τούτο παρά τη θύελλα αντιδράσεων, που αποτυπώθηκε και στην κάλπη, τη μεγάλη επιβάρυνση που προκύπτει από τις νέες φορολογικές δηλώσεις, αλλά και την προσφυγή των επαγγελματιών στο ΣτΕ για το σύστημα αμφισβήτησης του φόρου. Σαφές είναι πως το σύστημα δεν αλλάζει στην ουσία του και οι όποιες «προσαρμογές» θα γίνουν μετά την ολοκλήρωση της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων και με βάση την επεξεργασία των εκκαθαριστικών και των προσφυγών που καταθέτουν οι επαγγελματίες.
Στον πυρήνα του το μέτρο θεωρείται βασικό όπλο -μαζί με τις ψηφιακές συναλλαγές- για την πάταξη της φοροδιαφυγής και δεν πρόκειται να αλλάξει, διαμηνύουν αρμόδιες πηγές. Υπενθυμίζοντας πως οι στόχοι για τα έσοδα και η υπέρβασή τους θα έχουν ειδική σημασία, με βάση τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες, αφού θα δίνει επιπλέον περιθώριο στήριξης των δαπανών.
Να σημειωθεί πως οι 730.000 ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν δει προσυμπληρωμένο το ποσό του ελάχιστου τεκμαρτού εισοδήματος στο έντυπο Ε1 της φορολογικής δήλωσης και ο κωδικός είναι «κλειδωμένος».
Με άλλα λόγια, ένας επαγγελματίας μπορεί να δηλώσει μικρότερο φορολογητέο εισόδημα αλλά ο φόρος που θα κληθεί να πληρώσει θα υπολογιστεί με βάση το τεκμαρτό και, αν θέλει να το αμφισβητήσει, θα πρέπει να υποβάλει σχετικό αίτημα, κάτι που προς το παρόν ελάχιστοι έχουν πράξει.
Στις αλλαγές εξετάζεται το ενδεχόμενο να υπάρξει μικρή μείωση της ελάχιστης τεκμαρτής αμοιβής και να λαμβάνεται υπ’ όψιν το οικογενειακό εισόδημα. Επίσης, εξετάζονται η ευκολότερη διαδικασία αμφισβήτησης τεκμηρίων, η αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης και η διενέργεια διασταυρώσεων μέσω του myDATA.
Την πρόθεση να επιμείνει η κυβέρνηση στο τεκμαρτό έκανε σαφή ο πρωθυπουργός, λέγοντας μόνο πως «αν υπάρχουν σημειακές διορθώσεις οι οποίες πρέπει να γίνουν, μπορούμε να τις κάνουμε, αλλά ο πυρήνας της μεταρρύθμισης δεν πρόκειται να αλλάξει». Αλλά και ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας ανέφερε: «Τα πράγματα εξελίσσονται, οι πρωτοβουλίες για ψηφιακές συναλλαγές προχωρούν και το σύστημα αυτό, όπως είχαμε πει, δεν θα μείνει για πάντα. Αλλά θα πρέπει να σκεφτεί κανείς, όταν προχωρήσουν οι νέες τεχνολογίες και έχουμε πλήρη αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης, οπότε θα γίνεται μια πιο κοντινή στην πραγματικότητα αποτίμηση των εσόδων, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα για τους ελεύθερους επαγγελματίες ή για κάποιους από αυτούς».
Τα αντισταθμίσματα
Τα «βάρη» για τους ελεύθερους επαγγελματίες εξετάζεται κατ’ ουσίαν να αντισταθμιστούν από άλλες πηγές: από το 2025, βάση προγράμματος, θα απαλλαγούν πλήρως από το τέλος επιτηδεύματος, με αποτέλεσμα τη μείωση φόρου κατά 325 ευρώ στους επαγγελματίες που φορολογούνται με βάση το τεκμαρτό εισόδημα.
Επίσης, εξετάζεται μία πιο σημαντική μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές. Προς το παρόν έχει προγραμματιστεί η μείωσή τους κατά 0,5% το 2025 και μία ανάλογη κίνηση το 2027. Επίσης, αλλαγές θα έρθουν και στα τεκμήρια διαβίωσης μαζί με μείωση κατά 30% από τον επόμενο χρόνο.
Τα στοιχεία
Από τις φορολογικές δηλώσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής από τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους φαίνεται πως πάνω από ένας στους δύο εμπίπτουν στο τεκμήριο εισοδήματος: έχουν δηλώσει εισοδήματα χαμηλότερα από το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα κι έτσι φορολογούνται φέτος με βάση το τεκμήριο.
Ετσι, ο μέσος φόρος φέτος είναι αυξημένο κατά 30%, στα 1.200 ευρώ. Συνολικά το νέο τεκμαρτό σύστημα φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών αναμένεται να προκαλέσει επιπλέον βάρη 550 εκατ. ευρώ.
Να σημειωθεί πως η πληρωμή του φόρου μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ (με έκπτωση 3%) είτε σε οκτώ μηνιαίες δόσεις. Η πρώτη καταβάλλεται έως τις 31 Ιουλίου. Διευκόλυνση παρέχει και η ρύθμιση για έως 24 έντοκες δόσεις (4,34% επιτόκιο για τις 12 δόσεις και 5,84% για τις 24 δόσεις).
Τα βήματα και η προσφυγή
Η δυνατότητα να αμφισβητήσουν το τεκμαρτό εισόδημα είτε για αντικειμενικούς λόγους είτε ζητώντας τη διενέργεια ελέγχου είναι μία δύσκολη υπόθεση, γι’ αυτό και προς το παρόν το πράττει μόνο 0,6% των επαγγελματιών. Οι δυσκολίες αυτές οδήγησαν τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους σε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με αίτημα την ακύρωση της απόφασης της ΑΑΔΕ, η οποία αφορά τον καθορισμό της διαδικασίας αμφισβήτησης του ελάχιστου ετήσιου εισοδήματος και του χρόνου διενέργειας του ελέγχου.
Το αίτημα έγινε από τη Συντονιστική Επιτροπή Ελεύθερων Επαγγελματιών – Επιστημόνων – Επαγγελματοβιοτεχνών και Εμπόρων. Η επιτροπή ζητά ακύρωση του τεκμαρτού εισοδήματος, υποστηρίζοντας ότι είναι αντίθετο στις συνταγματικές αρχές της ισότητας των πολιτών ενώπιον των δημόσιων βαρών, της αναλογικότητας και της παροχής πλήρους και αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, καθότι αντιμετωπίζει τους ελεύθερους επαγγελματίες ως μισθωτούς, ενώ πρόκειται περί διαφορετικών κατηγοριών φορολογουμένων, όπως, άλλωστε, και το ίδιο το ΣτΕ έχει κρίνει. Επίσης, υποστηρίζει ότι η αμφισβήτηση του τεκμηρίου, μέσω της προβλεπόμενης διαδικασίας υποβολής σε φορολογικό έλεγχο, καθιστά το τεκμήριο επί της ουσίας αμάχητο και αλλοιώνονται η έννοια, η λογική και η φύση του φορολογικού ελέγχου.
Η διενέργεια ελέγχου
Κατά τη διενέργεια ελέγχου απαιτείται «ακτινογραφία» της εισοδηματικής και περιουσιακής κατάστασης, καθώς και αναλυτικά στοιχεία για τις δαπάνες διαβίωσης. Στην πλατφόρμα αμφισβήτησης του τεκμαρτού εισοδήματος ελεύθερων επαγγελματιών πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο για τις πηγές εισοδήματος, τους τραπεζικούς λογαριασμούς, τις θυρίδες, τις χρεωστικές, πιστωτικές και προπληρωμένες κάρτες, τα κρυπτονομίσματα, τα ταξίδια στο εξωτερικό, τα δίδακτρα, τα μετρητά, ακόμα και για τις δαπάνες για ασφάλιστρα, ρεύμα, νερό και τηλέφωνο.
Η πλατφόρμα «ανοίγει» μόνο στους επαγγελματίες που έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση και έχουν συμπληρώσει τους κωδικούς 443-444 του εντύπου Ε1 της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων. Για την αμφισβήτηση του φόρου, ο φορολογούμενος υποχρεούται το αργότερο εντός προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος να συμπληρώσει το ερωτηματολόγιο αναφορικά με την περιουσιακή του κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης του ιδίου, της/του συζύγου/ΜΣΣ και των προστατευόμενων μελών, τα οποία θα αξιολογηθούν κατά τον φορολογικό έλεγχο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
