Η πράσινη μετάβαση -ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα νησιά- και η ανάδειξη της χώρας σε ενεργειακό κόμβο στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης τέθηκαν επί τάπητος στους Διαλόγους της Νισύρου, που διοργανώνονται για τρίτη συνεχή χρονιά εφέτος, στο ακριτικό νησί των Δωδεκανήσων, από το «Ίδρυμα Γεώργιος Μ. Μίχαλος», υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.
Τεράστιο εργαλείο, που μας επιτρέπει να γίνουν τα νησιά μας υπόδειγμα πράσινης μετάβασης χαρακτήρισε το Ταμείο Απανθρακοποίησης των νησιών ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης, σε διαδικτυακή τοποθέτησή του στην ενότητα με θέμα: «Οι Γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και η ενεργειακή ασφάλεια».
Σημείωσε, δε, πως η αναζήτηση προγραμμάτων στο πλαίσιο του Ταμείου θα συνδυάζει την πράσινη μετάβαση ταχύτερα στα νησιά με την αντίδραση σε θέματα κλιματικής κρίσης, όπως είναι η λειψυδρία. «Αυτή η πορεία εξασφαλίζει και την ενεργειακή αυτονομία» ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός, επισημαίνοντας πως οι ανανεώσιμες πηγές «δημιουργούν ένα μείγμα ενεργειακής αυτάρκειας που δυστυχώς η Ελλάδα δεν το είχε σε όλη τη σύγχρονη περίοδο ανάπτυξης της ιστορίας της».
Ο κ. Σκυλακάκης επισήμανε ότι ο πόλεμος, στην Ουκρανία, τη Γάζα και η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα έχει αλλάξει αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα (διεθνές εμπόριο, ενεργειακή ασφάλεια κ.ά), τονίζοντας την ανάγκη μιας σοβαρής στροφής στην πολιτική, που να συνδυάζει την πράσινη μετάβαση με την ενεργειακή αυτάρκεια που μπορούν να προσφέρουν οι ανανεώσιμες πηγές. Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε στις κυβερνητικές ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση: τις διασυνδέσεις των νησιών και την ταχύτερη ανάπτυξη των ενεργειακών πηγών, που μειώνουν το ενεργειακό κόστος και εξασφαλίζουν φθηνή πράσινη ενέργεια.
Ερωτηθείς αν είναι υπερβολική η προσέγγιση της πράσινης ανάπτυξης σε ό,τι αφορά το χρονοδιάγραμμα, ο κ. Σκυλακάκης επισήμανε πως αυτό που απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο και μεγαλύτερα ποσά είναι η μετάβαση σε πεδία όπως η βιομηχανία, η αεροπορία και άλλες μεταφορές, η ναυτιλία και η θέρμανση – ψύξη, και υπογράμμισε την ανάγκη να είμαστε ρεαλιστές και κυρίως να συνειδητοποιήσουμε τα κόστη. «Αν αθροίσεις τα κόστη της πράσινης μετάβασης με τα κόστη της κλιματικής κρίσης και τα κόστη της γεωπολιτικής κρίσης που έχει ξεκινήσει, τότε και τα τρία αυτά, με τις παρούσες πολιτικές δεν μπορούν να στηριχτούν. Απαιτούν δηλαδή πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στον τρόπο που διαχειριζόμαστε όλους τους κανόνες, τους όρους και τις διαδικασίες της πράσινης μετάβασης. Και απαιτούν και πολύ δύσκολες επιλογές» σημείωσε ο υπουργός.
Γ. Μανιάτης- Να αξιοποιήσει η Ελλάδα την ιστορική ευκαιρία για ανάδειξή της σε ενεργειακό κόμβο
Την ανάγκη να αξιοποιήσει η Ελλάδα την ιστορική ευκαιρία που της δίνεται για την ανάδειξή της σε ενεργειακό κόμβο στην Ανατολική Μεσόγειο, υπογράμμισε ο ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Γιάννης Μανιάτης, αντιπρόεδρος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), καθηγητής και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μιλώντας στη συζήτηση που ακολούθησε, μετά την τοποθέτηση του υπουργού.
«Μία εθνική στρατηγική που η Ελλάδα χάραξε από την περίοδο 2010-2014 αποκτά νέα σημασία τώρα. Η Ελλάδα, στο πλαίσιο του στρατηγικού της στόχου για ανάδειξη σε ενεργειακό κόμβο της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου έχει τώρα ένα ακόμη μεγαλύτερο ιστορικό παράθυρο να αναδείξει αυτόν τον ρόλο της» σημείωσε ο κ. Μανιάτης.
Υπογράμμισε, δε, πως ο πόλεμος στη Γάζα και ο πόλεμος στην Ουκρανία επιτρέπουν στην Ελλάδα «ως μία σταθερή και οργανώμενη, ανεπτυγμένη χώρα, κράτος – μέλος της ΕΕ, να αναδειχθεί πλέον σε κομβικό σημείο μεταφοράς φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού, μέσα από αγωγούς και καλώδια, αλλά και ως μία χώρα τροφοδοσίας της υπόλοιπης Ευρώπης, με το δικό της φυσικό αέριο. ‘Αρα αυτή την ιστορική ευκαιρία πρέπει να την αξιοποιήσουμε».
Εκτίμησε ακόμη πως «η Ανατολική Μεσόγειος, με πρωτεύουσα θέση της Ελλάδας, μπορεί να γίνει μία νέα πηγή ενεργειακής τροφοδοσίας όλης της Ένωσης, κατά συνέπεια να διασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια, που είναι το μεγάλο ζητούμενο της Ευρώπης μετά απ’ όλα αυτά που έχουν γίνει στην Ουκρανία, όπου πια η Ευρώπη έχει αντικαταστήσει την εξάρτησή της κατά 40% από το ρωσικό φυσικό αέριο με κατά 40% εξάρτηση από το LNG από άλλες πηγές τροφοδοσίας. Συνεχίζει, δηλαδή, να είναι εξαρτημένη. Ενα μεγάλο στοίχημα της Ένωσης λοιπόν είναι η μικρότερη δυνατή εξάρτηση της Ευρώπης από άλλες χώρες στα θέματα της ενέργειας ώστε να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε και την ενεργειακή φτώχεια που πλήττει περίπου 55-60 εκατ. Ευρωπαίων πολιτών».
Δ. Παρασκευόπουλος- «H Ελλάδα είναι security provider»
Στις γεωπολιτικές εξελίξεις και την ενεργειακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο εστίασε, από την πλευρά του, ο Δημήτριος Παρασκευόπουλος, Πρέσβυς ε.τ., πρ. Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Εξωτερικών. Αφού ανέλυσε τις διάφορες πτυχές και προκλήσεις του πολέμου στη Γάζα -μια μελανή σελίδα με ανθρωπιστικές διαστάσεις, όπως είπε- και αναφέρθηκε στην ευρύτερη περιοχή, δίνοντας έμφαση στον ρόλο του Ιράν, το οποίο περιέγραψε ως έναν επικίνδυνο ταραξία που έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, αναφέρθηκε στην ενεργειακή ασφάλεια και στον ρόλο της Ελλάδας στο πλαίσιο αυτό.
«Η Ελλάδα είναι security provider (προμηθευτής ασφάλειας). Ισως δεν έχει συνειδητοποιηθεί στην ελληνική κοινωνία η άνοδος και η σταθεροποίηση της Ελλάδας ως κόμβου σταθερότητας, παραγωγής ασφάλειας και αξιοπιστίας» τόνισε, επισημαίνοντας ότι από το 2003 και μετά η Ελλάδα έχει αυξήσει το ειδικό της βάρος περισσότερο γιατί -μεταξύ άλλων- είναι σταθερή, ασφαλής και έχει τις τριμερείς συμφωνίες με την Κύπρο – Ισραήλ, με Αίγυπτο – Κύπρο κ.ά.
«Πατάμε γερά στα πόδια μας. Χρειαζόμαστε σταθερότητα γιατί πολλοί προσδοκούν πολλά από εμάς -και πέραν του Ατλαντικού και στη Μέση Ανατολή και στην Ευρώπη» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παρασκευόπουλος.
Σ. Σέρμπος- «Βασικός παράγοντας της περιφερειακής ισορροπίας δυνάμεων η Ελλάδα»
«Η Ελλάδα έχει αναδειχθεί ως ένας βασικός παράγοντας της περιφερειακής ισορροπίας δυνάμεων» επισήμανε ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Δήλωσε σθεναρός υπέρμαχος μιας Ελλάδας εξωστρεφούς, ενεργητικής και στο πλαίσιο αυτό σημείωσε: «Είναι σημαντικό να βλέπεις τη μεγάλη εικόνα, την περιφερειακή της διάθλαση και τι αντίκτυπο έχει αυτό στα ζητήματα εθνικού συμφέροντος. Είναι εντελώς ανάποδο απ’ αυτό που κατά καιρούς κάναμε στο παρελθόν, δηλαδή μια Ελλάδα πολύ περισσότερο εσωστρεφής, μίζερη, αφόρητα ελληνοκεντρική».
Χαρακτήρισε ακόμη πολύ σημαντικό το γεγονός ότι «στην αλλαγή του οικονομικού υποδείγματος έχει “πατήσει” και το γεωπολιτικό», υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι απαιτείται διαρκώς να συνεχίζεται η προσπάθεια «μιας Ελλάδας της εξωστρέφειας, που αναλαμβάνει και μια σειρά από πρωτοβουλίες και σε περιφερειακό και σε ευρωατλαντικό επίπεδο». Ετσι, σύμφωνα με τον κ. Σέρμπο, υπηρετείται το εθνικό συμφέρον.
Ντάνιελ Σμιθ- Πολλές οι δυνατότητες των ΑΠΕ στην Ελλάδα
Στις πολλές δυνατότητες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα αναφέρθηκε -μεταξύ άλλων- ο Ντάνιελ Σμιθ (Daniel B. Smith), Πρέσβυς ε.τ., πρ. Υπηρεσιακός Υπουργός Εξωτερικών ΗΠΑ, πρ. Πρέσβυς ΗΠΑ στην Ελλάδα.
Σημείωσε, μάλιστα, πως δεν είναι μόνο η ηλιακή και η αιολική ενέργεια, αλλά με αφορμή το γεγονός ότι το συνέδριο διεξάγεται στον κρατήρα του ηφαιστείου της Νισύρου έφερε ως παράδειγμα το πεδίο της γεωθερμίας.
«Η Ελλάδα μπορεί να τροφοδοτήσει πολλά από τα νησιά της, πολλές από τις ανάγκες της και μάλιστα πολλές από τις ευρωπαϊκές ανάγκες από το τεράστιο δυναμικό της πράσινης ενέργειας» ανέφερε χαρακτηριστικά. Είπε ακόμη πως οι ΗΠΑ στηρίζουν μια τέτοια εξέλιξη, επισημαίνοντας, ωστόσο, πως κάτι τέτοιο δεν θα είναι εύκολο καθώς θα χρειαστούν τεράστιες επενδύσεις.
Με αφορμή, δε, τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο κ. Σμιθ τόνισε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν επισημάνει πολύ πριν τους κινδύνους της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία -κυρίως σε ό,τι αφορά το αέριο και το πετρέλαιο- για την κάλυψη τόσου μεγάλου μέρους των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ. «Υπήρξαμε επί μακρόν υπερασπιστές της διαφοροποίησης των προμηθειών ενέργειας» τόνισε.
Νωρίτερα, καλωσορίζοντας όλους όσοι έδωσαν το «παρών» στη χθεσινοβραδινή εναρκτήρια εκδήλωση, ο Παναγιώτης Μίχαλος, πρόεδρος του Ιδρύματος Γεώργιος Μ. Μίχαλος, σημείωσε ότι οι Διάλογοι της Νισύρου έρχονται να υπηρετήσουν τον ορθό λόγο εστιάζοντας στις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και τις προκλήσεις της σύγχρονης εποχής.
Χαιρετισμούς απηύθυναν επίσης ο Μητροπολίτης Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ, ο Αρχιμανδρίτης Ιουστινιανός και ο Χριστοφής Κορωναίος, Δήμαρχος Νισύρου.
Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Αθανάσιος Έλλις.