Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
«Φρένο» στην ανάπτυξη ενός από τους πιο νευραλγικούς κλάδους της ελληνικής και ευρωπαϊκής οικονομίας βάζουν συγκεκριμένοι λόγοι, όπως αναφέρει στην ιδιαίτερα αποκαλυπτική συνέντευξή του στην «DEALnews» ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου.
Μιλά ευθέως περί αποτυχίας του «ευρωπαϊκού μοντέλου για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας» και για τιμές που είναι αυξημένες από 200% έως 300% στο ρεύμα στη χώρα μας σε σύγκριση με τις δυο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα.
Θέτει θέμα άμεσης λήψης μέτρων, «διότι το πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα είναι πολύ σοβαρό» και εξαπολύει σοβαρές αιχμές κατά της Ε.Ε., λέγοντας, μεταξύ άλλων, ότι «δυστυχώς, οι Βρυξέλλες δεν μας έχουν συνηθίσει σε γρήγορες αντιδράσεις, ειδικά όταν πρόκειται να αποδεχθούν αστοχία των πολιτικών τους».
Κάνει λόγο για «απροθυμία για επενδύσεις» και την αποδίδει σε λόγους όπως το «πολύπλοκο και σε πολλές περιπτώσεις ασυνάρτητο νομικό πλαίσιο» και η «τραγική καθυστέρηση στην αδειοδοτική διαδικασία», αλλά και το γεγονός ότι «η Ευρωπαϊκή Ενωση γίνεται συνεχώς όλο και λιγότερο ανταγωνιστική για δραστηριότητες του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα».
– Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζει σήμερα ο κλάδος των ελληνικών μεταλλευτικών επιχειρήσεων, κύριε πρόεδρε, και ποιες λύσεις προτείνετε ή και έχετε ζητήσει από αρμόδιους φορείς;
Η εξορυκτική δραστηριότητα στη χώρα μας, όπως και σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση, θα μπορούσε σήμερα να βρίσκεται σε μια φάση έντονης ανάπτυξης. Η πράσινη μετάβαση εκτοξεύει τη ζήτηση, τα κοιτάσματα και η τεχνογνωσία υπάρχουν, αλλά παρ’ όλα αυτά βλέπουμε μια απροθυμία για επενδύσεις.
Ο ένας λόγος είναι το πολύπλοκο και σε πολλές περιπτώσεις ασυνάρτητο νομικό πλαίσιο. Η τραγική καθυστέρηση στην αδειοδοτική διαδικασία έχει συνομολογηθεί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης και παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες των εθνικών κυβερνήσεων, της ελληνικής περιλαμβανομένης, η λύση δεν φαίνεται να είναι κοντά. Αυτή την περίοδο, στο πλαίσιο του κανονισμού για τις κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες, γίνεται μια προσπάθεια για επιτάχυνση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Δυστυχώς, όμως, δεν έχουμε αποδεχθεί την αιτία του προβλήματος, ώστε να το αντιμετωπίσουμε.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση γίνεται συνεχώς όλο και λιγότερο ανταγωνιστική για δραστηριότητες του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα. Το κανονιστικό πλαίσιο γίνεται όλο και πιο ακριβό, το μη μισθολογικό κόστος εκτοξεύεται, έχουμε την ακριβότερη ηλεκτρική ενέργεια αλλά και το ακριβότερο φυσικό αέριο στον κόσμο και καλούμεθα να ανταγωνιστούμε χώρες στις οποίες, εκτός του ότι το κόστος είναι δραματικά χαμηλότερο, οι αποφάσεις λαμβάνονται και εφαρμόζονται με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο απ’ ό,τι στην Ευρώπη.
– Κάνατε λόγο, πρόσφατα, για την ευρωπαϊκή ενεργειακή ουτοπία, την άμεση ανάγκη για την αναγνώριση των αστοχιών και τη λήψη διορθωτικών μέτρων. Τι ανταπόκριση υπήρξε σε αυτή την παρέμβασή σας;
Οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στη χώρα μας σήμερα είναι από 200% μέχρι 300% υψηλότερες από τις μέσες τιμές των δύο πρώτων δεκαετιών του 21ου
αιώνα, χωρίς αυτό να οφείλεται σε αντίστοιχη αύξηση του κόστους παραγωγής. Είναι, λοιπόν, προφανές ότι το ευρωπαϊκό μοντέλο για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας έχει αποτύχει.
Παρόλο, δε, που γίνονται προσπάθειες να δικαιολογηθεί αυτή η αποτυχία από εξωγενείς παράγοντες (Ουκρανία, Μέση Ανατολή, καύσωνες), η πραγματικότητα είναι ότι έχει αποτύχει λόγω των ίδιων των αποφάσεων που πήραν αυτοί που το σχεδίασαν. Με απλά λόγια, η προσπάθεια εφαρμογής ενός μοντέλου ελεύθερης αγοράς, όταν δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να είναι η αγορά ελεύθερη, συνήθως οδηγεί σε απίστευτες στρεβλώσεις. Κατά συνέπεια απαιτείται άμεση λήψη μέτρων, διότι το πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα είναι πολύ σοβαρό. Δυστυχώς, οι Βρυξέλλες δεν μας έχουν συνηθίσει σε γρήγορες αντιδράσεις, ειδικά όταν πρόκειται να αποδεχθούν αστοχία των πολιτικών τους.
– Ποια είναι η σημερινή εικόνα σας για τα μεγέθη του κλάδου; Ποια η συμβολή του στην οικονομία, ποιες οι προοπτικές του;
Με βάση την τελευταία μελέτη του ΙΟΒΕ, ο εξορυκτικός κλάδος συνεισφέρει έμμεσα ή άμεσα περίπου το 3% του ΑΕΠ. Ο άμεσος κύκλος εργασιών πλησιάζει τα 2 δισ. ευρώ και πάνω από το 50% είναι εξαγωγές. Ο κλάδος προσφέρει πάνω από 15.000 άμεσες θέσεις εργασίας και δημιουργεί περίπου άλλες 50.000 έμμεσες, με πολύ καλά επίπεδα αμοιβών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του συνδέσμου μας, οι προϋποθέσεις -κοιτάσματα, ζήτηση, τεχνογνωσία- υπάρχουν για να φτάσουμε μέχρι και σε διπλασιασμό της σημερινής εξορυκτικής δραστηριότητας. Και αυτό μάλιστα χωρίς να συνυπολογίσουμε ενεργειακά ορυκτά (πετρέλαιο και φυσικό αέριο), καθώς και νέες δραστηριότητες για τον κλάδο μας, όπως η αξιοποίηση της γεωθερμίας και η υπόγεια αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα.
H ΕΣΩΣΤΡΕΦΕΙΑ, ΟΙ ΑΝΤΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ, Η ΛΑΡΚΟ
«Αν δεν πεις ο ίδιος την ιστορία σου, θα την πει άλλος όπως τον βολεύει»
– Θα μας αναφέρετε ποια ήταν τα βασικά μηνύματα που αναδείχθηκαν για τον κλάδο σας, κύριε πρόεδρε, από την επετειακή εκδήλωση των 100 χρόνων του συνδέσμου με θέμα «Ορυκτά, πράσινη μετάβαση, κλιματική αλλαγή»;
Ο κλάδος μας πάσχει από εσωστρέφεια. Θεωρούμε ότι η κοινωνία γνωρίζει τι ακριβώς κάνουμε και δεν μας αρέσει να μιλάμε για τον εαυτό μας. Αν όμως δεν πεις ο ίδιος την ιστορία σου, θα υπάρχει πάντοτε ένας «καλοπροαίρετος» να την πει για σένα όπως τον βολεύει. Η συμπλήρωση 100 χρόνων δραστηριότητας του συνδέσμου μάς έδωσε την αφορμή να παρουσιάσουμε το έργο μας, τις δραστηριότητές μας, αλλά και τους προβληματισμούς μας. Να εξηγήσουμε στην κοινωνία ότι δεν υπάρχει αγαθό το οποίο να μην εξαρτάται από τις ορυκτές πρώτες ύλες. Να αποδείξουμε ότι η εξόρυξη πρώτων υλών με τον φιλικότερο προς το περιβάλλον τρόπο μπορεί να γίνει μόνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση, λόγω του νομικού πλαισίου και των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών που χρησιμοποιούνται.
Στην πρόσφατη εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη συζητήσαμε την αλληλεπίδραση ανάμεσα στην εξόρυξη, στην κλιματική αλλαγή και στην πράσινη μετάβαση. Σήμερα καλούμαστε να αλλάξουμε τεχνολογικό μοντέλο, κυρίως στην παραγωγή ενέργειας και στις μετακινήσεις, προκειμένου να μειώσουμε τα αέρια του θερμοκηπίου. Η αλλαγή τεχνολογικού μοντέλου απαιτεί ποσότητες και είδη ορυκτών πρώτων υλών για τις οποίες είμαστε πλήρως εξαρτημένοι από τρίτες χώρες. Η μείωση της γεωπολιτικής εξάρτησης σημαίνει κατακόρυφη αύξηση της εξορυκτικής δραστηριότητας εντός Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για να συμβεί αυτό, με βάση τους σήμερα ισχύοντες διεθνείς κανόνες εμπορίου, θα πρέπει τα ορυκτά που θα παράγονται στην Ευρώπη να έχουν ανταγωνιστικό κόστος σε σχέση με τα εισαγόμενα.
Την ίδια στιγμή καλούμαστε να συμμορφωθούμε με ένα νέο τεχνολογικό και κανονιστικό πλαίσιο, το οποίο αυξάνει το κόστος παραγωγής και κατά συνέπεια μειώνει την ανταγωνιστικότητα. Ποιος θα αγοράσει αύριο το ακριβό νικέλιο, κοβάλτιο ή γραφίτη που θα παράγεται στην Ευρώπη, όταν την ίδια στιγμή το αντίστοιχο κινεζικό, ρωσικό ή ινδονησιακό θα προσφέρεται στη μισή τιμή;
Πιστεύουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να δώσει μεγάλη προσοχή στην πρόσφατη προτροπή του Μάριο Ντράγκι για την ανάγκη συντονισμού των πολιτικών της πράσινης μετάβασης και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας, υπογραμμίζοντας, μάλιστα, ότι η ανταγωνιστικότητα ορίζεται από τον τρόπο που λειτουργούν αυτοί που σε ανταγωνίζονται και όχι από την ιδεατή κατάσταση την οποία οραματίζεται η Ε.Ε.
– Οικονομική ύφεση, πανδημία, ενεργειακή κρίση. Πόσο δύσκολα ήταν τα χρόνια που προηγήθηκαν; Πόσες απώλειες μέτρησε ο κλάδος;
Ο κλάδος έδειξε σημαντική αντοχή στην κρίση τις προηγούμενες δεκαετίες. Οι υγιείς οικονομικές βάσεις, ο έντονος εξαγωγικός προσανατολισμός και η ευελιξία ορισμένων υποκλάδων στην αναζήτηση νέων αγορών μάς επέτρεψαν να μην καταγράψουμε σοβαρές απώλειες. Αντίθετα, ακόμη και στις δύσκολες αυτές περιόδους συνέχισαν να γίνονται αξιόλογες επενδύσεις. Πέραν της περίπτωσης της ΛΑΡΚΟ, για την οποία πολλά μπορούν να ειπωθούν, η μόνη άλλη μας απώλεια ήταν η δραστηριότητα του λιγνίτη. Εδώ, όμως, δεν πρόκειται για μια επιχειρηματική αποτυχία, αλλά για μια πολιτική απόφαση -τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο-, η οποία μάλιστα -κατ’ εμέ- δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική.
Τα «βαριά» ονόματα-μέλη του ΣΜΕ
Κορυφαίες επιχειρήσεις της χώρας, με ισχυρό αποτύπωμα και στις αγορές του εξωτερικού, συμπεριλαμβάνονται στα μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος.
Η Metlen Energy & Metals, η ΔΕΗ (Γενική Διεύθυνση Ορυχείων), η Lafarge Βeton, η Α.Ε. Τσιμέντων ΤΙΤΑΝ (Λατομεία Αδρανών), η ΑΓΕΤ Ηρακλής (Λατομεία Αδρανών), η ΤΕΡΝΑ Λευκόλιθοι Α.Ε. αποτελούν κάποια «βαριά» ονόματα.
Ακόμα οι: Βιομηχανικά Ορυκτά Ελλάδος ΑΒΕΕ, η ΓΕΩΕΛΛΑΣ, η HEIDELBERG Materials, Imerys Βιομηχανικά Ορυκτά Ελλάς Α.Ε., Marmor SG S.A., Stone Group International, Omya Ελλάς ΑΒΕΕ, Sibelco Ελλάς Α.Ε., Δελφοί – Δίστομον ΑΜΕ, Ελληνικά Λατομεία, Ελληνικοί Λευκόλιθοι ΑΜΒΝΕΕ, Ελληνικός Χρυσός Α.Ε., Επιχειρήσεις Εξόρυξης και Κατεργασίας Ορυκτών Μεταλλευμάτων Α.Ε. (ΕΕΚΟΜ), Ευρωπαϊκοί Βωξίτες, Ικτίνος Ελλάς Α.Ε., Ιντερμπετόν Δομικά Υλικά Α.Ε., ΛΑΒΑ ΜΛΑΕ, ΛΑΡΚΟ ΓΜΜΑΕ, Μάρμαρα Διονύσου – Πεντέλης AEBE, Μεταλλευτική Θράκης Α.Ε.
Αλλοι όμιλοι ή εταιρίες της λίστας είναι και οι: Μεταλλευτική – Εμπορική Τεχνική Α.Ε, Παυλίδης Α.Ε. Μάρμαρα – Γρανίτες, Χρυσωρυχεία Θράκης.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο ΣΜΕ συμμετείχε στην πρόσφατη κοινή ανακοίνωση των «13» (ΣΕΒ, ΣΒΕ, ΣΒΑΠ, ΣΒΘΣΕ, ΣΒΣΕ, ΣΕΒΠΕΔΕ, ΣΘΕΒ, ΣΒΠΕ, ΣΕΒΤ, ΣΕΧΒ, ΣΜΕ, ΕΒΙΚΕΝ, ΕΒΙΧΕ), μέσω της οποίας οι μεγαλύτεροι επιχειρηματικοί φορείς της χώρας εξέπεμψαν SOS για το υπέρογκο κόστος του ρεύματος, που έχει εξελιχθεί σε κίνδυνο για την ύπαρξη χιλιάδων βιομηχανιών και επιχειρήσεων.
ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗ
Πριν από μερικές ημέρες πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για τα 100 χρόνια συνεισφοράς του Συνδέσμου στη Βιώσιμη Αξιοποίηση των Ορυκτών Πόρων (2024: Ετος Ορυκτών Πόρων/Ορυκτά, Πράσινη Μετάβαση, Κλιματική Αλλαγή).
Το μότο του ΣΜΕ: «Είναι η φωνή της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας, προάγοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κοινωνική ευθύνη και την τεχνολογική καινοτομία».
Ανάμεσα στα στοιχεία τα οποία αναδείχθηκαν και εξηγούν «γιατί το πλούσιο ορυκτολογικό δυναμικό της χώρας είναι σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημά της και η αξιοποίησή του ουσιαστικός μοχλός ανάπτυξης» είναι ως προς τη θέση της Ελλάδας:
Περλίτης: Νο 1 στην παραγωγή στην Ευρώπη, Νο 2 στον κόσμο (32% παγκόσμιας παραγωγής).
Μπεντονίτης: Νο 1 στην παραγωγή στην Ευρώπη, Νο 3 στον κόσμο (7,5% παγκόσμιας παραγωγής).
Μάρμαρα: Νο 4 στην παραγωγή στην Ευρώπη, Νο 8 στον κόσμο.
Νικέλιο: Νο 1 στην παραγωγή στην Ευρώπη, Νο 13 στον κόσμο (4,9% παγκόσμιας παραγωγής) *ΛΑΡΚΟ σε λειτουργία.
Βωξίτης: Νο 1 στην παραγωγή στην Ευρώπη, στις 10 πρώτες χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα βωξίτη.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 11/10/2024)
