Του ΜΙΧΑΛΗ ΚΟΣΜΕΤΑΤΟΥ
Μια αμιγώς ελληνική εταιρία «υψώνει το ανάστημά της» απέναντι σε μια πολυεθνική, σε εποχές που οι «ξένες δυνάμεις» κυριαρχούν στην εγχώρια αγορά ζύθου, με τα συνολικά μερίδιά τους να ξεπερνούν το 70%.
Σε έναν κλάδο ο οποίος πέτυχε δυναμικό comeback μετά τη δοκιμασία της πανδημίας και «χτυπά» πλέον υψηλότερα νούμερα πωλήσεων, ίσως και πάνω από το «φράγμα» του μισού δισ. ευρώ αθροιστικά, μια σοβαρότατη δικαστική εξέλιξη προκαλεί πολλές συζητήσεις. Κυρίως γύρω από τις ενδεχόμενες παρενέργειές της, αλλά και τη συνέχεια που θα δοθεί σε έναν «πόλεμο» εκατοντάδων εκατομμυρίων.
«Δαυίδ ενανίον Γολιάθ»; Θα μπορούσε να το πει κι έτσι κανείς, από τη στιγμή που μια μικρή σχετικά εγχώρια βιομηχανία παραγωγής ζύθου, η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης A.E., με ιδρυτή τον χημικό μηχανικό Δημήτρη Πολιτόπουλο (γνωστή για το σήμα «Βεργίνα»), με ποσοστό επί των πωλήσεων του κλάδου της γύρω στο 6%, μίλησε για δικαίωσή της, μέσω σχετικής ανακοίνωσής της, σε υπόθεσή της απέναντι στον ισχυρό όμιλο της Heineken N.V., στο δικαστήριο της Ολλανδίας, ο οποίος όχι απλά διατηρεί τα πρωτεία στην Ελλάδα, αλλά εξακολουθεί να ελέγχει τη μισή αγορά (45%-50% ή και 55%, από 70%-75% παλαιότερα).
Συγκεκριμένα, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, μέλος του ολλανδικού Ομίλου Heineken, έχει στο portfolio της τα περισσότερα από τα πιο δημοφιλή brands μπίρας στη χώρα μας, όπως το ομώνυμο της Heineken, οι Amstel, Αλφα, Fischer, Μάμος, Νύμφη, Sol, McFarland, Erdinger κ.ά.
Το πρώτο στοιχείο είναι ότι πρόκειται ουσιαστικά για μια κόντρα η οποία χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, δηλαδή εδώ και περίπου 20 χρόνια, ωστόσο μόλις φέτος αρχίζουν να γίνονται «ορατά» τα πρώτα παρεπόμενά της, με τις προεκτάσεις της υπόθεσης να θεωρούνται, αντικειμενικά, τούτη την ώρα απρόβλεπτες!
Το αν και τι ανατροπές θα μπορούσε να επιφέρει είναι νωρίς για να το συμπεράνει ή να το προβλέψει κάποιος.
«ΑΝΤΙΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ»
Ομως τα πρώτα δεδομένα είναι ότι η ετυμηγορία που καταλογίζει στη Heineken N.V. την ευθύνη για την αντιανταγωνιστική συμπεριφορά της θυγατρικής της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας στην Ελλάδα μπορεί να συνοδευτεί από υψηλότατα πρόστιμα.
Η αγωγή κατατέθηκε από τη Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης το 2017 και η απόφαση εκδόθηκε από το Πρωτοδικείο του Αμστερνταμ.
Το ύψος της αποζημίωσης που θα κληθούν να καταβάλουν -και αν;- από κοινού η Heineken N.V. και η Αθηναϊκή Ζυθοποιία θα το αποφασίσει το ολλανδικό δικαστήριο, ωστόσο η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης (ΖΜΘ) διεκδικεί ήδη ποσά άνω των 160 εκατ. ευρώ.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται, επίσης, η εκτίμηση ότι η απόφαση αποτελεί δικονομικό δεδικασμένο και λόγω αυτής η Heineken Ν.V. μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη «με πληθώρα αξιώσεων για παρόμοιες συμπεριφορές των θυγατρικών της σε κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπου οι εθνικές ρυθμιστικές Αρχές έχουν επιβάλει κυρώσεις εις βάρος τους».
Αν συμβεί αυτό, αυτομάτως ανοίγει ο «ασκός του Αιόλου» και το πλήγμα θα είναι τεράστιο, σε μια περίπτωση κατά την οποία οι κανόνες της αγοράς ανατρέπονται και το «μεγάλο ψάρι» φαίνεται ότι δεν… τρώει το μικρό. Σε έναν κλάδο, μάλιστα, ο οποίος παρουσιάζει υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης στα χέρια των ισχυρών ομίλων, παρότι ουσιαστικά φαίνεται κατακερματισμένος λόγω της παρουσίας περισσότερων από 70 ζυθοποιιών και μικροζυθοποιιών στην Ελλάδα.
Πρόκειται, πάντως, για μια υπόθεση η οποία εμφανίζει διαδοχικές εξελίξεις στις δικαστικές αίθουσες, με το τελευταίο επεισόδιό της να εκτυλίσσεται στην Ολλανδία, σε έναν αγώνα ο οποίος άρχισε για τη Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης πολλά χρόνια νωρίτερα. Αν η απόφαση θα οδηγήσει σε αλλαγές πολιτικής την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, θα το δείξει ο χρόνος…
Η αντίδραση της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας και τα ερωτηματικά
Τι μπορεί να αλλάξει για την Αθηναϊκή Ζυθοποιία μετά την απόφαση του ολλανδικού δικαστηρίου θα φανεί τους προσεχείς μήνες. Από την πλευρά του ομίλου έκαναν λόγο τις προηγούμενες ημέρες για μια τεχνική και διαδικαστική απόφαση η οποία αφορά την υπόθεση του προστίμου από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια ακρόαση επί της ουσίας της υπόθεσης. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η εταιρία επρόκειτο να εξετάσει το τελικό κείμενο της επίμαχης απόφασης και να καταλήξει στα επόμενα βήματα που θα κάνει. Απαντούν, επίσης, ότι δεν έχει τελεσιδικήσει ούτε ως προς το αν θα λάβει αποζημίωση η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης ούτε για το ύψος της.
Η εμπλοκή της Carlsberg Group και η… άκρη του μίτου
Στη μεγάλη δικαστική μάχη εμπλέκεται και ο δεύτερος παίκτης του κλάδου στην Ελλάδα, η Ολυμπιακή Ζυθοποιία (της άλλης πολυεθνικής, Carlsberg Group, με brands όπως Φιξ, Μύθος, Νήσος, Henninger, Guinness, Carlsberg κ.ά.), η οποία διεκδικεί άλλα περίπου 300 εκατ. ευρώ από την Αθηναϊκή Ζυθοποιία, σε ένα «ντέρμπι» κορυφής, έπειτα από αντίστοιχη προσφυγή της στα ολλανδικά δικαστήρια.
Την… άκρη του μίτου αποτελεί απόφαση της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού, που χρονολογείται από δεκαετίας (!), και αφορούσε την επιβολή προστίμου ύψους 31,4 εκατ. ευρώ στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία το 2015 για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης σε μια… ολιγοπωλιακή αγορά.
Το πρόστιμο συσχετιζόταν με φερόμενες πρακτικές αποκλεισμού ανταγωνιστών από σημεία πώλησης, σε ράφια και ψυγεία (αποκλειστική προμήθεια στην αγορά επιτόπιας κατανάλωσης, περιοριστικές του ανταγωνισμού πρακτικές προς χονδρεμπόρους), με θιγόμενες ζυθοποιίες μικρότερου μεγέθους και τη Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης να προσφεύγει στη Δικαιοσύνη, ζητώντας αποζημιώσεις λόγω αθέμιτου ανταγωνισμού.
Το Διοικητικό Εφετείο δέχθηκε μερικώς την προσφυγή της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας και μείωσε το πρόστιμο στα 26,7 εκατ. ευρώ (σ.σ.: το ΣτΕ δεν αναίρεσε την απόφαση).
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 1/11/2024)
