Του Δημήτρη Τζάνα, σύμβουλος Διοίκησης Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ
Κέρδη κατά 12,1 % κατέγραψε ο Γενικός Δείκτης του Χ.Α. το 2024 (4ο συνεχόμενο ανοδικό έτος, στοιχεία μέχρι 23/12), συμβάλλοντας στην κατάταξη στην 3η θέση της λίστας των 37 χωρών του ΟΟΣΑ που συντάσσει ο Economist με βάση στοιχεία που αφορούν 5 οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς δείκτες: την επίδοση του ΑΕΠ, τον πληθωρισμό, την ανεργία, το πρωτογενές πλεόνασμα ως ποσοστό του ΑΕΠ και την επίδοση του χρηματιστηρίου.
Μια άλλη χώρα της Μεσογείου, η Ισπανία, κατέλαβε την πρώτη θέση. Με το δείκτη υψηλής κεφαλαιοποίησης να καταγράφει κέρδη κατά 12,8 %, το δείκτη μεσαίας κεφαλαιοποίησης να αυξάνεται μόλις κατά 2,9 % και το δείκτη των τραπεζών να υπεραποδίδει (για 2ο συνεχόμενο έτος) καταγράφοντας κέρδη κατά 20,15 %. Την ίδια ώρα, στη Wall Street οι τεχνολογικοί κολοσσοί των Magnificent 7 οδήγησαν σε αλλεπάλληλα ιστορικά ρεκόρ τους Dow Jones (+13,6%), S & P 500 (+24,3%) και Nasdaq (+30,3%). Στην Ευρώπη, ο δείκτης Dax αυξήθηκε κατά 18,7%, ο δείκτης Cac υποχώρησε κατά 3,5%, ο Eurostoxx αυξήθηκε κατά 9,6% ενώ στην Ιαπωνία ο δείκτης Nikkei 225 αυξήθηκε κατά 17%.
Στην αγορά των ελληνικών ομολόγων, οι μεταβολές των τιμών δεν εντυπωσίασαν καθώς οι αποδόσεις των 10ετών κυμάνθηκαν περί το 3%. Όμως, η αξιοπιστία τους αναβαθμίστηκε καθώς είναι χαμηλότερες εκείνων των γαλλικών (στο 3,3%) και των ιταλικών (στο 3,2%). Συνεχίστηκε επίσης και το 2024 η αύξηση των τιμών των ακινήτων με το δείκτη διαμερισμάτων για το σύνολο της χώρας της ΤτΕ να σημειώνει ετήσια επίδοση 9,2% στο 2ο τρίμηνο. Τέλος, ο χρυσός υπεραπέδωσε από τα εμπορεύματα (+29,1% ετησίως) καθώς αποτέλεσε το ασφαλές καταφύγιο αρκετών χαρτοφυλακίων, ενώ κέρδη κατέγραψε και ο δείκτης των τροφίμων σε αντίθεση με τους δείκτες των μετάλλων που υποχώρησαν.
Η ανοδική κίνηση του Γ.Δ. δεν συνδυάστηκε και με μεγαλύτερο αριθμό μετοχών με θετικό πρόσημο έναντι όσων κατέγραψαν αρνητικό πρόσημο: μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου 64 μετοχές κατέγραψαν κέρδη έναντι 86 εκείνων που υποχώρησαν προερχόμενες από τη μεσαία και τη μικρή κεφαλαιοποίηση, ενώ 10 μετοχές κατέγραψαν επιδόσεις υψηλότερες από το 50%. Παράλληλα, αύξηση κατά 25,7% κατέγραψε η μέση ημερήσια αξία των συναλλαγών που στο τέλος Νοεμβρίου διαμορφωνόταν στα 140,2 εκ. ευρώ έναντι 111,5 εκ. ευρώ το 2023 (+25,7%).
Η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στις συναλλαγές σε όλους τους μήνες ήταν πάλι υψηλή καθώς κυμάνθηκε από το 50,8% μέχρι το 65,7% του συνόλου. Παράλληλα, η συμμετοχή των ξένων στην κεφαλαιοποίηση ήταν σταθερά πάνω από 66% με τον Οκτώβριο να φτάνει το 67,4%. Μέχρι τον Οκτώβριο καταγράφηκαν εισροές ύψους σχεδόν 1,7 δις. ευρώ λόγω των placements της Πειραιώς το Μάρτιο και των Εθνικής-Cenergy τον Οκτώβριο, για να καταγραφούν εκροές 467,8 εκ. ευρώ το Νοέμβριο λόγω υψηλών ρευστοποιήσεων τραπεζικών μετοχών κυρίως και άλλων blue chips.
Το 2024 αντλήθηκαν από το χρηματιστήριο περί τα 4,6 δις. ευρώ: 930 εκ. ευρώ από εταιρικά ομόλογα (Autohellas και Intralot), 838 εκ. ευρώ από νέες εισαγωγές (ΔΑΑ και Noval ΑΕΕΑΠ), 950,5 εκ. ευρώ από ΑΜΚ (Τράπεζα Αττικής, Cenergy, Premia Properties) και 2,529 δις. ευρώ από τη διαδικασία των placements (ΓΕΚΤΕΡΝΑ, Πειραιώς, Austriacard, Jumbo, Metlen, ΚΡΙ-ΚΡΙ και Εθνική Τράπεζα). Ταυτόχρονα, οι εταιρείες Epsilon Net και Entersoft που εξαγοράστηκαν διεγράφησαν από το Χ.Α. ενώ το ίδιο αναμένεται σύντομα να συμβεί με τις εταιρείες Τενέργα και ΒΙΣ με τον αριθμό των εταιρειών που έχουν διαγραφεί από το 2000 να φτάνει τις 314 ! Έτσι, στην κύρια αγορά διαπραγματεύονται 127 εταιρείες, στην εναλλακτική 14, ενώ 8 εταιρείες είναι σε καθεστώς επιτήρησης. Υπενθυμίζεται ότι ο αριθμός εταιρειών στο Χ.Α. ήταν 251 το 1998 και 350 το 2005 όταν είχε καταγραφεί ο μέγιστος αριθμός εισηγμένων.
Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό που κατατέθηκε για το 2025, το ΑΕΠ για το 2024 θα ανέλθει στα 236,9 δις. ευρώ με την εκτίμηση για αύξησή του κατά 2,4% το 2024. Με την κεφαλαιοποίηση της αγοράς να ανέρχεται στα 104,4 δις. ευρώ στις 13/12/2024, η σχέση της ως προς το ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 44,1 % από 41,6% πέρσι παραμένοντας χαμηλότερα σε σχέση με τον υπερδιπλάσιο ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, οι χρόνιες παθογένειες που χαρακτηρίζουν σήμερα το ελληνικό χρηματιστήριο είναι πολλές: με τις δεικτοβαρείς μετοχές να συμμετέχουν με υψηλό ποσοστό στις ημερήσιες συναλλαγές, τη συμμετοχή εγχώριων επενδυτών (ιδιωτών και θεσμικών) να είναι χαμηλή, τις επενδυτικές επιλογές να περιορίζονται και την αξιοπιστία να μην αναβαθμίζεται. Είναι επομένως αναγκαίο να εφαρμοστεί ένα ολοκληρωμένο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση των παθογενειών που προαναφέρθηκαν, δηλαδή η εφαρμογή ενός πλαισίου συνολικού σχεδιασμού μακράς πνοής με στόχο την οργανική σύνδεση του ελληνικού χρηματιστηρίου με την ελληνική οικονομία, ώστε να υποβοηθηθεί και η διαδικασία οικονομικής μεγέθυνσης. Με φορολογικά κίνητρα για να ενθαρρυνθεί η μεσοπρόθεσμη διακράτηση μετοχικών τίτλων από τους επενδυτές. Με ουσιαστική ενθάρρυνση της εισαγωγής σημαντικών ελληνικών εταιρειών που λείπουν σήμερα από το Χ.Α. αλλά και εταιρειών άλλων χωρών, ώστε να εμπλουτιστεί το προΐοντικό μίγμα του ελληνικού χρηματιστηρίου, με τους επιχειρηματίες να μάθουν να θεωρούν τον θεσμό ως μεγεθυντικό φακό που θα συμβάλει στην αναβάθμιση των μεγεθών τους. Και με τη δημιουργία, τέλος, μιας αναβαθμισμένης κοινότητας θεσμικών επενδυτών με στόχο την ορθολογική επενδυτική αξιοποίηση αυξημένων αποταμιευτικών διαθεσίμων.
Οι εξελίξεις της χρονιάς που «φεύγει»
Σε τρεις διακριτές περιόδους μπορεί να ταξινομηθεί το 2024: από τον Ιανουάριο μέχρι το Μάιο, οπότε ο Γ.Δ. καταγράφει συνεχόμενες ανοδικές επιδόσεις με το Γ.Δ. να καταγράφει στις 20/5 το υψηλό έτους στις 1502,79 μονάδες, την περίοδο Ιουνίου-Νοεμβρίου με το Γ.Δ. να καταγράφει διακυμάνσεις 140 μονάδων περίπου (από 1340 ως 1480 μονάδες) και τον τελευταίο μήνα του έτους οπότε η ανοδική κίνηση του Γ.Δ. επανέρχεται.
Πιο συγκεκριμένα, από τον Ιανουάριο, οι επενδυτικοί οίκοι, οι διεθνείς και οι εγχώριοι όπως η J.P.Morgan, η Morgan Stanley, η Jefferies, η Eurobank, η Euroxx κ.α. ανακοινώνουν εκθέσεις με αναβαθμισμένες τιμές στόχους για τις τράπεζες. Στις 17/1 ο ΟΔΔΗΧ εκδίδει 5ετές ομόλογο που υπερκαλύπτεται 4 φορές με απόδοση 2,72%, ενώ στις 30/1 εκδίδεται 10ετές ομόλογο που υπερκαλύπτεται κατά 9 φορές με απόδοση 3,20%, Ο Γ.Δ. κλείνει στις 31/1 με μηνιαία κέρδη 5,74%.
Στις 2 Φεβρουαρίου, πραγματοποιείται η έκδοση του ΔΑΑ για IPO ύψους 785 εκ. ευρώ, η 4η μεγαλύτερη έκδοση στην ιστορία του Χ.Α. με υπερκάλυψη κατά 12 φορές. Στις 21/2 πραγματοποιείται η έκδοση του ύψους 130 εκ. ευρώ ομολόγου της Intralot με υπερκάλυψη 1,55 φορές. Οι διεθνείς οίκοι συνεχίζουν τις αναβαθμίσεις των μετοχών των τραπεζών και οι δείκτες S & P 500, Dax και Nikkei καταγράφουν ιστορικά υψηλές επιδόσεις, Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαία κέρδη 4,27%.
Στις 4 Μαρτίου, το ΤΧΣ δρομολογεί το placement για το 27% των μετοχών της Πειραιώς αντλώντας έσοδα 1,35 δις. ευρώ με την έκδοση να σημειώνει υπερκάλυψη κατά 8 φορές. Η Moody’s αρνείται στις 15/3 να δώσει την επενδυτική βαθμίδα στην ελληνική οικονομία επικαλούμενη τον υψηλό δείκτη χρέους/ΑΕΠ αλλά οι Bofa, Deutsche Bank, Morgan Stanley κ.α. συνεχίζουν τις αναβαθμίσεις των τραπεζικών μετοχών. Οι δείκτες S & P 500 και Dax συνεχίζουν τα ιστορικά ρεκόρ τους. Ο Γ.Δ. καταγράφει οριακές απώλειες κατά 0,1% και τριμηνιαία κέρδη κατά 9,99%.
Ο Απρίλιος συνεχίζει να είναι ένα καλός μήνας για το Χ.Α. με τους Morgan Stanley και Goldman Sachs να δημοσιοποιούν νέες τιμές στόχους για τις τράπεζες, την S & P να αναβαθμίζει το ελληνικό outlook και τον ΟΔΔΗΧ να εκδίδει 30ετές ομόλογο σε απόδοση 4,15% (χαμηλότερα από τα ιταλικά!) και υπερκάλυψη 11 φορές. Οι αγορές προσπερνούν τις αψιμαχίες μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηναία κέρδη κατά 1,84%.
Το Μάιο καταγράφεται κλίμα επικείμενων προσδοκιών για μείωση των παρεμβατικών επιτοκίων, από την Federal και την ΕΚΤ. Οι δείκτες στη Ν. Υόρκη και οι ευρωπαϊκοί δείκτες καταγράφουν νέα ιστορικά υψηλά και το Χ.Α. συγχρονίζεται με το Γ.Δ. να καταγράφει υψηλό έτους στις 20/5 (στις 1502,70 μονάδες). Ο Τιτάν ανακοινώνει την πρόθεση για εισαγωγή της θυγατρικής του στις ΗΠΑ στο χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης.
Στις 6 Ιουνίου η ΕΚΤ μειώνει τα παρεμβατικά της επιτόκια κατά 25 μ.β. Όμως στις 9/6 τα ακροδεξιά κόμματα αυξάνουν τη δύναμή τους στην Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές και ο Πρόεδρος Μακρόν αποφασίζει πρόωρες βουλευτικές εκλογές στη Γαλλία προκαλώντας αναταράξεις στο γαλλικό χρηματιστήριο. Η Τενέργα ολοκληρώνει τη διαπραγμάτευση για μεταβίβαση του συνόλου των μετοχών στην Αραβική Masdar με το γαλαντόμο τίμημα των €20/μετχ. Όμως, η κυβέρνηση επιβάλλει έκτακτη εισφορά ύψους 300 εκ. ευρώ στα κέρδη των διυλιστηρίων εταιρειών πετρελαιοειδών (ΜΟΗ και Helleniq Energy) διαταράσσοντας το καλό κλίμα στο χρηματιστήριο. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαίες απώλειες κατά 2,1%.
Στις 4 Ιουλίου η S & P αναβαθμίζει τις τράπεζες, στις 8 Ιουλίου κάνει το ίδιο η Moody’s για την Εθνική και την Πειραιώς και στις 17 Ιουλίου είναι η σειρά της UBS. Οι γαλλικές εκλογές οδηγούν σε ήττα του Μακρόν με συνέπεια τις σοβαρές δυσχέρειες για σχηματισμό κυβέρνησης. Στις ΗΠΑ καταγράφεται απόπειρα δολοφονίας του Ντόναλντ Τραμπ στις 17/7 ενώ στις 22/7 ο Τζο Μπάιντεν αποσύρει την υποψηφιότητά του για νέος Πρόεδρος υπέρ της Καμάλα Χάρις. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαία κέρδη κατά 5,41%.
Τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου οι τράπεζες δημοσιοποιούν τα εξαμηνιαία αποτελέσματά τους με την κερδοφορία αλλά και τους χρηματοοικονομικούς δείκτες να ικανοποιούν. Η Μαύρη Δευτέρα στις 5/8 με το Nikkei να υποχωρεί κατά 12% προκαλεί αναταράξεις σε όλες τις αγορές, σύντομα ωστόσο έρχεται η εξήγηση από τη μείωση των κερδοσκοπικών κινήσεων που χρηματοδοτούνται από το γιεν (το carry trade), τα επιτόκια του οποίου σταματούν να είναι αρνητικά και δεν απειλείται με ύφεση η αμερικανική οικονομία. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαίες απώλειες κατά 3,18%.
Στις 4 Σεπτεμβρίου ο οίκος Fitch αναβαθμίζει τις ελληνικές τράπεζες, στις 5/9 οι Goldman Sachs και Morgan Stanley δημοσιοποιούν νέες τιμές στόχους για τις τράπεζες και στις 14/9 η Moody’s αναβαθμίζει το ελληνικό outlook. Η ΕΚΤ στις 12/9 και η Federal μειώνουν τα παρεμβατικά τους επιτόκια κατά 25 μ.β. και 50 μ.β. αντιστοίχως. Ο Γ.Δ. καταγράφει μηνιαία κέρδη κατά 1,45%.
Στις 3 Οκτωβρίου το ΤΧΣ διαθέτει το 10% της Εθνικής αντλώντας 690 εκ. ευρώ με υπερκάλυψη 10,4 φορές. Στις 10/10 ακολουθεί ΑΜΚ της Cenergy με παραίτηση των δικαιωμάτων του βασικού μετόχου και άντληση 200 εκ. ευρώ, ενώ στις 9/10 το Χ.Α. εντάσσεται σε watch list του οίκου FTSE Russell ενόψει της μελλοντικής μετάταξής του στις ανεπτυγμένες αγορές. Στις 17/10 η ΕΚΤ μειώνει πάλι τα παρεμβατικά της επιτόκια κατά 25 μ.β. Το κύμα ρευστοποιήσεων οδηγεί σε μηνιαίες απώλειες κατά 4,77%.
Στις 5 Νοεμβρίου ο Ντόναλντ Τραμπ εκλέγεται νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ με τους Ρεπουμπλικάνους να ελέγχουν και τα 2 νομοθετικά σώματα. Σύντομα αναπτύσσει ρητορική αυξημένων δασμών προς διάφορες χώρες (Καναδά, Μεξικό, Κίνα). Στις 7/11 η Federal μειώνει τα παρεμβατικά της επιτόκια κατά 25 μ.β. Οι τράπεζες καταγράφουν εξαιρετικές επιδόσεις στα 9μηνα του και αναγγέλλουν διαδικασία επιτάχυνσης της απόσβεσης του αναβαλλόμενου φόρου για να βελτιώσουν τη μερισματική τους πολιτική. Στις 25/11 η Eurobank εξαγοράζει το 93,5% της Ελληνικής Τράπεζας και στις 28/11 μεταβιβάζεται το 70% της Τενέργα στη Masdar. Ο Ουκρανικός πόλεμος συνεχίζεται διαχέοντας αυξημένους γεωπολιτικούς κινδύνους. Οι ρευστοποιήσεις των ξένων χαρτοφυλακίων κλιμακώνονται αλλά ο Γ.Δ. να καταγράφει μικρά κέρδη κατά 1,24%.
Στις 2 Δεκεμβρίου διεξάγεται με επιτυχία το Road Show των Morgan Stanley και ΕΧΑΕ με την παρουσία και του Έλληνα Πρωθυπουργού που διαψεύδει τη φημολογία για έκτακτη εισφορά στις τράπεζες. Όμως, με την ψήφιση του προϋπολογισμού στις 15/12 αναγγέλλεται παρέμβαση για τη μείωση των τραπεζικών προμηθειών και άλλα μέτρα. Στις 13/12 ο ΟΔΔΗΧ αποπληρώνει ποσό 7,9 δις. ευρώ δανείων του 1ου μνημονίου με στόχο τη βελτίωση του δείκτη χρέους/ΑΕΠ στο τέλος του έτους. Η Attica Bank ολοκληρώνει επιτυχώς την ύψους 735 εκ. ευρώ ΑΜΚ στο πλαίσιο του σχεδιασμού του 5ου πόλου του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοινώνει ότι στο 3ο τρίμηνο το ΑΕΠ τρέχει με ετήσιο ρυθμό 2,4%, ενώ η Scope Ratings αναβαθμίζει την Ελλάδα σε ΒΒΒ, μια θέση υψηλότερα από την επενδυτική βαθμίδα. Η ΕΚΤ στις 12/12 και η Federal στις 18/12 μειώνουν πάλι τα παρεμβατικά τους επιτόκια κατά 25 μ.β με τον Τζέρομ Πάουελ να δηλώνει ότι θα είναι ιδιαίτερα προσεκτικός στις επόμενες κινήσεις του, προκαλώντας απογοήτευση στις αγορές, με το Χ.Α. ωστόσο να μην επηρεάζεται. Στις 18/12 η Jefferies ανακηρύσσει την Εθνική Τράπεζα κορυφαία επενδυτική επιλογή της!