Σταθερή ή, ενδεχομένως, και καλύτερη από πέρυσι εκτιμούν οι CEOs των πιο σημαντικών εταιριών της χώρας ότι θα είναι η πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2025, παρά τη διεθνή γεωπολιτική αστάθεια σε διάφορες γεωγραφικές περιοχές του κόσμου και τον χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με άγνωστες ακόμη τις συνέπειες από τα επερχόμενα μέτρα Τραμπ. Με βάση τις απαντήσεις τις οποίες έδωσαν σε μεγάλη έρευνα πεδίου, πιο ωφελημένες φέτος αναμένεται να είναι οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς και πολλές από όσες δραστηριοποιούνται στον τομέα της παροχής υπηρεσιών.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από μια δεύτερη, πιο ενδελεχή ανάλυση της τελευταίας έρευνας για τον τριμηνιαίο δείκτη οικονομικού κλίματος της ICAP CRIF και της Εταιρείας Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ). Η έρευνα διεξάγεται κάθε τρίμηνο στα κορυφαία διευθυντικά στελέχη των μεγαλύτερων ελληνικών επιχειρήσεων, με σκοπό την καταγραφή των εκτιμήσεών τους για την τρέχουσα οικονομική κατάσταση και τις προβλέψεις τους για το εγγύς μέλλον. Οι 10 βασικές ερωτήσεις αφορούν την τρέχουσα κατάσταση της οικονομίας και τις μελλοντικές προσδοκίες. Επιπλέον, στους CEOs έγιναν δύο επιπρόσθετες ερωτήσεις, οι οποίες αφορούν σημαντικά θέματα γενικότερου οικονομικού ενδιαφέροντος.
ΘΕΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ
Συγκεκριμένα, με βάση τα αναλυτικά αποτελέσματα της έρευνας του Δεκεμβρίου 2024 (τελευταίο τρίμηνο του έτους), ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής κατάστασης της χώρας παρουσίασε βελτίωση στις 221 μονάδες, έναντι 195 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δήλωσαν ότι βελτιώθηκε η τρέχουσα οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, συγκρινόμενη με ένα έτος πριν, αυξήθηκε σε 41%, έναντι 26% το προηγούμενο τρίμηνο. Σε 48% για τις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών διαμορφώθηκε το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν το ίδιο.
Επίσης, ο δείκτης πρόβλεψης της οικονομικής κατάστασης της χώρας ένα έτος μετά, δηλαδή για το 2025, παρουσίασε άνοδο στις 186 μονάδες, έναντι 169 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που εκτιμούν ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα βελτιωθεί στο επόμενο έτος αυξήθηκε σε 32%, έναντι 25% το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 38% για τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο δείκτης της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις σημείωσε άνοδο στις 188 μονάδες, έναντι 177 το προηγούμενο τρίμηνο (γ’ τρίμηνο 2024). Το ποσοστό των CEOs που δήλωσαν ότι η τρέχουσα κατάσταση του κλάδου τους είναι καλύτερη σε σχέση με ένα έτος προτού αυξήθηκε σε 39%, έναντι 33% το προηγούμενο τρίμηνο, ποσοστό που είναι αυξημένο σε 52% για τους CEOs των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών.
ΠΡΟΣΔΙΟΚΙΕΣ
Ο δείκτης προσδοκιών για την οικονομική κατάσταση του κλάδου δραστηριοποίησης παρουσίασε αύξηση στις 167 μονάδες, έναντι 159 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που θεωρούν ότι σε έναν χρόνο οι κλάδοι που δραστηριοποιούνται θα είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση σε σχέση με την τωρινή διαμορφώθηκε σε 31%, ενώ το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε 42% για τους CEOs των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Η έρευνα διεξάγεται στους CEOs (διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι και γενικοί διευθυντές) των 2.080 μεγαλύτερων ελληνικών επιχειρήσεων. Στον πληθυσμό αυτό προστίθενται τα μέλη της Εταιρείας Ανώτατων Στελεχών Ελλάδας (ΕΑΣΕ). Ετσι ο πληθυσμός ανέρχεται σε 2.540 άτομα. Το ερωτηματολόγιο για την πραγματοποίηση της έρευνας περιλαμβάνει 12 ερωτήσεις. Η συμπλήρωση και η καταχώριση των οποίων γίνονται ηλεκτρονικά μέσω ειδικής online survey πλατφόρμας. Το δείγμα ενημερώνεται σε κάθε έρευνα κατά ένα μικρό ποσοστό, ώστε να παρακολουθεί τις εξελίξεις των οικονομικών μεγεθών των επιχειρήσεων, καθώς και τις μετακινήσεις των ανώτατων στελεχών.
Βελτιωμένες προσδοκίες για την καινούργια χρονιά και από τις εταιρίες
Πιο θετικό, σε σχέση με έναν χρόνο πριν, ήταν το αποτύπωμα που άφησαν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα το τέταρτο τρίμηνο του 2024. Την ίδια στιγμή, οι CEOs, σε ένα σημαντικό ποσοστό τους, εκτιμούν ότι οι εταιρίες τους θα βρεθούν σε ακόμα καλύτερη θέση μέχρι το τέλος του 2025, αν και οι 4 στους 10 προβλέπουν ότι η κατάσταση θα είναι χειρότερη.
Με βάση τα συμπεράσματα της έρευνας, την οποία πραγματοποίησε η ICAP CRIF, ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής κατάστασης των εταιριών κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2024 αυξήθηκε στις 128 μονάδες, έναντι 125 μονάδων το αμέσως προηγούμενο αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Το ποσοστό των CEOs που δήλωσαν προς τα τέλη του αμέσως προηγούμενου έτους ότι η τρέχουσα οικονομική κατάσταση των εταιριών τους έχει βελτιωθεί σε σχέση με ένα έτος ανήλθε σε 55%. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 66% για τους CEOs των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών και σε 67% για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.
Επίσης, ο δείκτης προσδοκιών για την οικονομική κατάσταση του κλάδου δραστηριοποίησης παρουσίασε αύξηση στις 167 μονάδες, έναντι 159 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που θεωρούν ότι μέσα σε έναν χρόνο οι κλάδοι που δραστηριοποιούνται θα είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση σε σχέση με την τωρινή διαμορφώθηκε σε 31%. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε 42% για τους CEOs των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο δείκτης προσδοκιών των CEOs για την οικονομική κατάσταση της εταιρίας τους το 2025 σημείωσε άνοδο στις 140 μονάδες, έναντι 133 μονάδων το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που αναμένει βελτίωση στο επόμενο έτος ανήλθε σε 53%. Το ποσοστό αυξάνεται σε 67% για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.
Ανοδο παρουσίασε και ο δείκτης τρεχουσών δαπανών για επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου στις 142 μονάδες, έναντι 137 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δήλωσαν ότι η τρέχουσα επενδυτική δαπάνη των επιχειρήσεων τις οποίες διοικούν είναι υψηλότερη σε σχέση με το προηγούμενο έτος ανήλθε σε 41%, ενώ για τους CEOs των βιομηχανικών επιχειρήσεων είναι αυξημένο σε 55% και για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων σε 62%.
Βελτίωση παρουσίασε και ο δείκτης επενδυτικών προσδοκιών, βελτιώθηκε σημαντικά στις 158 μονάδες, έναντι 141 μονάδων το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs οι οποίοι δήλωσαν ότι η επενδυτική δαπάνη στις επιχειρήσεις τους θα είναι υψηλότερη κατά τον επόμενο χρόνο διαμορφώθηκε σε 45%, έναντι 32% το προηγούμενο τρίμηνο. Για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 67%.
Οι θετικές εκτιμήσεις για το παρόν και το άμεσο μέλλον δεν αναμένεται να αυξήσουν την απασχόληση
Οσο κι αν οι CEOs, σε ένα σημαντικό ποσοστό τους (όχι στην πλειονότητά τους), εκτιμούν ότι το παρόν και το άμεσο μέλλον θα είναι καλύτερο για την οικονομία και τις επιχειρήσεις, η αισιοδοξία τους αυτή δεν αφορά και το μείζον θέμα της απασχόλησης, δηλαδή τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Σύμφωνα με την έρευνα, ο δείκτης τρέχουσας απασχόλησης παρουσίασε οριακή αύξηση στις 117 μονάδες το τελευταίο τρίμηνο του 2024, έναντι 116 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δήλωσαν ότι ο αριθμός των εργαζομένων στις επιχειρήσεις τις οποίες διοικούν είναι μεγαλύτερος σε σύγκριση με ένα έτος πριν διαμορφώθηκε σε 50%, έναντι 47% το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε 70% για τους CEOs των βιομηχανικών επιχειρήσεων και σε 66% για τους επικεφαλής των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.
Ανησυχητικό είναι, επίσης, το γεγονός ότι ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης μειώθηκε στις 157 μονάδες λίγο προτού «φύγει» το 2024, έναντι 162 το προηγούμενο τρίμηνο. Το μερίδιο των CEOs που απάντησαν ότι η απασχόληση στις επιχειρήσεις τις οποίες διοικούν θα είναι αυξημένη μέχρι το τέλος του 2025 διαμορφώθηκε σε 47%. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε 57% για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.
Σημειώνεται ότι στη συγκεκριμένη έρευνα, εκτός των βασικών ερωτήσεων που υποβάλλονται κάθε τρίμηνο στους CEOs, ζητήθηκε επιπλέον η εκτίμησή τους για το επίπεδο αναντιστοιχίας μεταξύ ζητούμενων και προσφερόμενων δεξιοτήτων στην ελληνική αγορά εργασίας.
Οι απαντήσεις τους έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: 7 στους 10 CEOs υποστήριξαν ότι το επίπεδο αναντιστοιχίας κυμαίνεται από χαμηλό έως μέτριο, ενώ, αντίθετα, 3 στους 10 δήλωσαν ότι είναι υψηλό. Οι CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων δήλωσαν σε μεγαλύτερο ποσοστό (38%) έναντι των λοιπών μεγεθών ότι η ελληνική αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από υψηλό επίπεδο αναντιστοιχίας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ (ΦΥΛΛΟ 17/1/2025)