Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα έχουν σημειώσει σημαντική αύξηση το τελευταίο διάστημα, ενώ οι συγκρίσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αποκαλύπτουν ενδιαφέροντα ευρήματα σχετικά με τις διαφορές στις αυξήσεις και τις επιπτώσεις στους καταναλωτές.
Αύξηση τιμών στην Ελλάδα και στην ΕΕ
Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι, την τελευταία 15ετία, οι τιμές των τροφίμων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 38,97%, ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση η αντίστοιχη αύξηση ήταν μεγαλύτερη, φτάνοντας το 56,17%. Παρά τη διαφορά αυτή, η Ελλάδα παρουσίασε έναν μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 2,59%, σε σύγκριση με 3,74% στην ΕΕ. Σημαντική είναι επίσης η διαφοροποίηση που παρατηρείται από το 2021 και μετά, με την αύξηση των τιμών στην Ελλάδα να φτάνει το 28,50% και στην ΕΕ το 28,94%, ενώ οι ετήσιοι ρυθμοί αύξησης για την Ελλάδα και την ΕΕ κατά την ίδια περίοδο ήταν 9,5% και 9,64% αντίστοιχα.
Επιπτώσεις στις ελληνικές οικογένειες
Οι αυξήσεις στις τιμές τροφίμων στην Ελλάδα την τελευταία τριετία είναι σημαντικές και είναι αντίστοιχες με τον μέσο όρο της ΕΕ. Ωστόσο, οι αυξήσεις αυτές επηρεάζουν πολύ πιο έντονα τα ελληνικά νοικοκυριά λόγω της σημαντικής υστέρησης στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος σε σχέση με την ΕΕ. Συγκεκριμένα, από το 2010 έως το 2023, το διαθέσιμο εισόδημα στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά μόλις 14,79%, φτάνοντας τα 19.520 ευρώ κατά κεφαλήν, ενώ στην ΕΕ η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος ήταν κατά 46,29%, φτάνοντας τα 28.050 ευρώ κατά κεφαλήν.
Κατηγορίες προϊόντων με μεγαλύτερες αυξήσεις
Η έρευνα αναδεικνύει ότι, στην τελευταία 15ετία, οι τιμές σε 8 από τις 9 κατηγορίες τροφίμων στην Ελλάδα παρουσίασαν χαμηλότερη αύξηση σε σχέση με την ΕΕ. Ειδικότερα, η μεγαλύτερη διαφορά καταγράφηκε στα αρτοποιήματα και δημητριακά, όπου η αύξηση στην Ελλάδα ήταν 54% μικρότερη από την ΕΕ, ακολουθούμενη από τα γλυκά και τα ζαχαρώδη (50% μικρότερη αύξηση) και τα φρούτα (45% μικρότερη αύξηση). Η μόνη κατηγορία όπου η Ελλάδα είχε μεγαλύτερη αύξηση από την ΕΕ ήταν τα λίπη και τα έλαια, λόγω της ανόδου των τιμών του ελαιόλαδου τα τελευταία χρόνια.
Συγκριτικά με άλλα προϊόντα
Στις κατηγορίες εκτός τροφίμων, η διαφορά στις αυξήσεις τιμών είναι ακόμη μεγαλύτερη. Για τα είδη φροντίδας του σπιτιού (απορρυπαντικά, καθαριστικά κλπ.), η αύξηση στην Ελλάδα ήταν 7,7% την τελευταία 15ετία, ενώ στην ΕΕ έφτασε το 35,9%. Για τα είδη προσωπικής φροντίδας, η Ελλάδα κατέγραψε μείωση τιμών κατά -3,3%, ενώ η ΕΕ είχε αύξηση 19,7%.
Η έρευνα του ΙΕΛΚΑ υποδεικνύει ότι ο μέσος ρυθμός αύξησης των τιμών τροφίμων στην Ελλάδα ήταν χαμηλότερος από αυτόν της ΕΕ, ιδίως στην περίοδο 2010-2020, όπου οι τιμές παρέμειναν σταθερές. Ωστόσο, οι αυξήσεις της τελευταίας τριετίας 2022-2024 είναι σε πλήρη αναλογία με τις αυξήσεις στην ΕΕ. Παρά τις μικρότερες αυξήσεις στην Ελλάδα, οι καταναλωτές πλήττονται περισσότερο λόγω του περιορισμένου ρυθμού αύξησης των εισοδημάτων. Για να καλυφθούν οι υστερήσεις, απαιτούνται γρηγορότεροι ρυθμοί αύξησης του εισοδήματος τα επόμενα χρόνια.
