Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή επισημαίνει την ανάγκη διατήρησης της δημοσιονομικής σταθερότητας και περαιτέρω μείωσης του χρέους, παράλληλα με τη διεκδίκηση ίσης μεταχείρισης στις ευρωπαϊκές διαδικασίες για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών. Σε σχετικό ερευνητικό σημείωμα, υπογραμμίζεται ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο ReArm Europe αποτελεί ευκαιρία για την αντικατάσταση εθνικών πόρων με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ενισχύοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας.
Δημοσιονομική προσαρμογή και εξέλιξη του χρέους
Στην ανάλυση του σημειώματος εξετάζονται δεδομένα της αγοράς κρατικών ομολόγων σε δέκα ευρωπαϊκές χώρες, καλύπτοντας την περίοδο από το 2004 έως το 2024. Η Ελλάδα καταγράφει σημαντική πρόοδο στη δημοσιονομική προσαρμογή, μειώνοντας τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ κατά 54,8 ποσοστιαίες μονάδες από το 2021. Ωστόσο, οι αυξημένες αμυντικές ανάγκες και η γενικότερη γεωπολιτική αβεβαιότητα δημιουργούν νέες προκλήσεις που απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση.
Η θέση της Ελλάδας στις αμυντικές δαπάνες
Η Ελλάδα διαχρονικά δαπανά υψηλό ποσοστό του ΑΕΠ στην άμυνα, ξεπερνώντας τον μέσο όρο της ΕΕ. Το 2022 οι αμυντικές της δαπάνες ανήλθαν στο 2,6% του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας τον στόχο του ΝΑΤΟ (2%), τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρισκόταν στο 1,3%. Το Γραφείο Προϋπολογισμού υπογραμμίζει ότι η χρηματοδότηση των νέων αμυντικών δαπανών δεν πρέπει να επιβαρύνει δυσανάλογα χώρες όπως η Ελλάδα, αλλά να στηριχθεί σε κοινούς ευρωπαϊκούς πόρους.
Η ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση
Το σημείωμα προτείνει την προώθηση της έκδοσης κοινού χρέους από την ΕΕ, πέρα από το υπάρχον σχέδιο των 150 δισ. ευρώ του ReArm Europe. Επισημαίνεται ότι καμία χώρα δεν μπορεί μόνη της να διατηρήσει υψηλές αμυντικές δαπάνες χωρίς να διακινδυνεύσει τη δημοσιονομική της σταθερότητα. Παράλληλα, ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στη διατήρηση της σταθερότητας στις αγορές ομολόγων κρίνεται καθοριστικός, ειδικά σε περιόδους αβεβαιότητας.
Σταθερότητα και κόστος εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους
Η ανάλυση καταδεικνύει ότι το 70% του ελληνικού χρέους ανήκει σε θεσμικούς επενδυτές του εξωτερικού, με χαμηλά επιτόκια και μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής (18,8 έτη). Αυτή η σύνθεση προσφέρει σταθερότητα, διατηρώντας το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους χαμηλότερο από το μέσο όρο της αγοράς. Ωστόσο, οι μελλοντικές εκδόσεις χρέους με υψηλότερα επιτόκια και η άνοδος του κόστους δανεισμού στην ΕΕ δημιουργούν πρόσθετες πιέσεις στη δημοσιονομική θέση της χώρας.
Το Γραφείο Προϋπολογισμού υπογραμμίζει την ανάγκη διατήρησης της δημοσιονομικής σύνεσης, αξιοποίησης των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων και επιτάχυνσης μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη. Η ισορροπία μεταξύ δημοσιονομικής σταθερότητας και αυξημένων αμυντικών δαπανών αποτελεί κρίσιμη πρόκληση για την Ελλάδα στο νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον.
