Ποιες Αγορές κέρδισαν και που το έχασαν
Η άνοδος και η κάμψη των ελληνικών εξαγωγών στο διάστημα της τελευταία 5ετίας, παρουσιάζεται στην έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος η οποία παρουσιάστηκε σήμερα από τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο του ΣΕΒΕ, Κυριάκο Λουφάκη και Τάσο Αλεξανδρίδη αντίστοιχα.
Η έρευνα του ΙΕΕΣ καλύπτει την περίοδο από α’τρίμηνο 2009 έως και α’ τρίμηνο 2014.
Από την ανάλυση του ελληνικού εξωτερικού εμπορίου, προέκυψαν τα παρακάτω:
Το διάστηµα 2009-2013, µέσα σε συνθήκες οικονοµικής ύφεσης, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν συνολικά κατά 56,3% (µε πετρελαιοειδή) και 18%(χωρίς πετρελαιοειδή), επενδύοντας στη διαφοροποίηση των αγορών-στόχων, αφού στο ίδιο διάστηµα η ύφεση στην Ευρωζώνη -που αποτελεί τον βασικότερο εµπορικό εταίρο της χώρας- δεν έδειχνε σηµάδια βελτίωσης.
Σηµαντικό ρόλο έπαιξε η αύξηση στις εξαγωγές πετρελαιοειδών, ως αποτέλεσμα της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας διύλισης αργού πετρελαίου της χώρας µας, μετά από µια περίοδο έντονης επενδυτικής δραστηριότητας (2008-10). Ταυτόχρονα, µε την πτώση των εισαγωγών το ίδιο διάστηµα, το εµπορικό έλλειµµα
βελτιώθηκε συνολικά κατά 43%, ενώ σε αξία το 2013 διαµορφώθηκε σε 19,3 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, όπως επισημαίνεται, από τον ∆εκέµβριο 2012 και έπειτα ξεκίνησε µια κάµψη της ανοδικής πορείας των ελληνικών εξαγωγών µε µικρές διακυµάνσεις, ενώ από τον Οκτώβριο 2013 µέχρι και τον Μάρτιο 2014 η πορεία των εξαγωγών µας είναι καθοδική. Αυτό, σε συνδυασµό µε την εκ νέου άνοδο των ελληνικών εισαγωγών είχε ως αποτέλεσµα την αύξηση του εµπορικού ελλείµµατος κατά 3,4% το α’ τρίµηνο 2014 σε ετήσια βάση, όταν σε αξία υπολογίζεται σε 5,4 δις. ευρώ.
Η µεγάλη άνοδος των ελληνικών εξαγωγών µέσα στην οικονοµική ύφεση σηµατοδοτήθηκε από την άνοδο των εξαγωγών πετρελαιοειδών.
Εµφανίστηκαν νέες αγορές στους βασικούς εταίρους της χώρας µας, όπως το Γιβραλτάρ, η Λιβύη, ο Λίβανος, η Σιγκαπούρη, ενώ αγορές, όπως η Τουρκία, αναδείχθηκαν στις πρώτες θέσεις των εξαγωγικών µας εταίρων.
Κυρίως από τα µέσα του 2011 και µετά οι συνθήκες αντιστρέφονται και η ΕΕ παύει να αποτελεί τον βασικότερο εµπορικό µας εταίρο.
Οι ευρωπαϊκοί εταίροι ωστόσο δεν παύουν να υπερέχουν σαν προορισμοί των ελληνικών προϊόντων σε όλο το διάστηµα α’ τρίµηνο 2009-α’ τρίµηνο 2014.
-Ενδοκοινοτικές Αγορές (5 βασικότερες αγορές)
Λαμβάνοντας ως βάση το α’ τρίμηνο 2009 υπολογίσθηκαν οι μεταβολές ανά βασικότερη Ευρωπαϊκή αγορά.
Ιταλία: Με µερίδιο 11% είναι η δηµοφιλέστερη ευρωπαϊκή αγορά για τα ελληνικά προϊόντα. Στο διάστηµα 2009-13 οι εξαγωγές µας αυξήθηκαν συνολικά κατά 21% και κυρίως στα προϊόντα: λίπη-έλαια, αλουµίνιο, φαρµακευτικά και γαλακτοκοµικά, ενώ από τον Ιανουάριο 2014 καταγράφεται έντονη πτώση στην αγορά, µε ρυθµό 26% (ετήσια µεταβολή α’ τρίµηνο 2014-α’ τρίµηνο 2013), που προέρχεται από τα λίπη-έλαια και το αλουµίνιο.
Γερµανία: Οι εξαγωγές µας στην Γερµανία κινήθηκαν σε σταθερά επίπεδα σε όλο το διάστηµα της κρίσης, ενώ αποσπώντας µερίδιο 10,8% η χώρα παραµένει ο 2ος σηµαντικότερος εταίρος µας στην Ευρώπη.
Βουλγαρία: Η συνολική αύξηση των εξαγωγών µας από το 2009 στο 2013 κατά 27% κατατάσσει την γειτονική αγορά στον 3ο διεθνή εταίρο µας στις εξαγωγές.
Κύπρος: Με απώλειες στους κλάδους του µηχ/κου εξοπλισµού, πλεκτών ενδυµάτων και αιθέριων ελαίων, η Κύπρος είναι µια αγορά που χάσαµε µέσα στην κρίση, µε συνολική πτώση των εξαγωγών µας από το 2009 στο 2013 κατά 9%. Ωστόσο, το α’ τρίµηνο 2014 η αγορά δείχνει και πάλι ήπια σηµάδια ανάκαµψης για τις ελληνικές επιχειρήσεις.
Ην.Βασίλειο: Η πορεία των εξαγωγών µας στο Ην.Βασίλειο µέσα στην κρίση, µε συνολική αύξηση κατά 31% σηµατοδοτεί ενίσχυση του µεριδίου µας στην συγκεκριµένη αγορά, κυρίως στους κλάδους των φαρµακευτικών, των γαλακτοκοµικών και του χαλκού&τεχν/τα. Η ανοδική πορεία συνεχίζεται και το 2014, µε ρυθµό 13%.
Σημειώνεται επιπλέον ότι στο εξεταζόµενο διάστηµα ενισχύθηκε σηµαντικά η θέση των ελληνικών προϊόντων και στην Ισπανία (κατά 34% συνολικά), µια πορεία που ωστόσο ανατράπηκε το 2014, µε πτώση των εξαγωγών µας το α’ τρίµηνο 2014 κατά 21% σε ετήσια βάση.
-Εξαγωγές σε τρίτες χώρες (5 βασικές αγορές)
Με την ίδια λογική, λαµβάνοντας ως βάση το α’ τρίµηνο 2009, υπολογίστηκαν οι µεταβολές ανά αγορά µέχρι και το α’ τρίµηνο 2014:
Τουρκία: Στο διάστηµα 2009-13 οι εξαγωγές µας στην αγορά αυξάνονται µε µέσο ρυθµό 11%, ενώ δυναµικά αναπτύσσονται οι ελληνικοί κλάδοι των πλαστικών, του αλουµινίου, των λιπασµάτων, του χαλκού, των δερµάτων.
Το α’ τρίµηνο 2014 οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία εξακολουθούν να καταγράφουν ανοδική πορεία µε ρυθµό 6%. Λαµβάνοντας υπόψη ότι η συγκεκριµένη ανάλυση αφορά τις εξαγωγές εξαιρουµένων των πετρελαιοειδών, γίνεται αντιληπτό ότι η δυναµική της αγοράς της Τουρκίας δεν αφορά µόνο τα πετρελαιοειδή.
ΗΠΑ: Με µερίδιο 4%, οι ΗΠΑ αποτελούν βασικό εξαγωγικό εταίρο της χώρας µας. Στο διάστηµα 2009-13, οι εξαγωγές µας κατέγραψαν οριακή άνοδο συνολικά κατά 3% και το 2014 ακολουθούν παρόµοια πορεία. Με έντονη δυναµική κινείται στην αγορά το ελληνικό αλουµίνιο, καθώς και τα παρασκευασµένα φρούτα-λαχανικά και τα µη µεταλλικά ορυκτά.
Ρωσία: Οι εξαγωγές της χώρας µας στη Ρωσία µέσα στην κρίση αναπτύχθηκαν µε υψηλό ρυθµό 15%, καταγράφοντας συνολική αύξηση 72%. ∆ηµοφιλέστερα ελληνικά προϊόντα στην αγορά που βοήθησαν στην παραπάνω εξέλιξη είναι τα νωπά και παρασκευασµένα λαχανικά και φρούτα, τα ιχθυηρά, τα γουνοδέρµατα και οι µηχανές-συσκευές.
Ωστόσο, το α’ τρίµηνο 2014 καταγράφεται πτωτική πορεία στους παραπάνω κλάδους, µε µέσο ρυθµό 24% που είναι ανησυχητικό σε µια προσπάθεια να µη χαθεί το µερίδιο που κέρδισαν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην αγορά.
Κίνα: Σε µια αγορά – στόχο µε µεγάλες προοπτικές για τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι εξαγωγές µας συνολικά διπλασιάστηκαν στο διάστηµα 2009-13, µε κυριότερα προϊόντα εξαγωγής το τσιµέντο, το βαµβάκι, το αλουµίνιο, τα γουνοδέρµατα και τα λίπη και έλαια. Όπως και στη Ρωσία, το α’ τρίµηνο 2014 σηµειώνεται έντονη πτώση στις εξαγωγές µας στους κλάδους των µη µεταλλικών ορυκτών, αλουµινίου και χαλκού.
Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα (ΗΑΕ):
Λόγω της σταδιακής ανόδου των εξαγωγών µας σε γούνες – γουνοδέρµατα, τα ΗΑΕ συµπεριλαµβάνονται σήµερα στους βασικούς εταίρους µας στις τρίτες χώρες. Σήµερα τα ΗΑΕ αποσπούν 1,7% µερίδιο των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στην αγορά ακόµα εξάγουµε χυτοσίδηρο-χάλυβα, αλουµίνιο, µηχανές-συσκευές.
Το α’ τρίµηνο 2014 και στα ΗΑΕ οι εξαγωγές µας διαγράφουν καθοδική πορεία µε ρυθµό 19%, λόγω πτώσης των εξαγωγών µας σε γούνες – γουνοδέρµατα.
Να σηµειωθεί επιπλέον, ότι στο διάστηµα 2009-2013 ενισχύθηκαν σηµαντικά οι εξαγωγές µας στο Μεξικό και στη Σαουδική Αραβία, µια τάση η οποία διατηρείται και για το 2014. Ωστόσο πρόκειται για αγορές που ακόµα αποσπούν πολύ µικρό µερίδιο στις συνολικές ελληνικές εξαγωγές.
Αντίθετα, στην αναπτυσσόµενη Ινδία οι εξαγωγές µας µειώθηκαν συνολικά κατά 24% στο διάστηµα 2009-2013, µια τάση η οποία συνεχίζεται και το 2014.
Highlights Κλάδων
Πλην των πετρελαιειδών, µέσα στην κρίση ενισχύθηκαν σηµαντικά οι βιοµηχανικές εξαγωγές της χώρας µας σε µηχ/κο εξοπλισµό, καθώς και τα χηµικά-πλαστικά, τα µέταλλα και τα µη µεταλλικά ορυκτά. Από τα τρόφιµα, δυναµικά κινήθηκαν οι παραδοσιακά ελληνικοί εξαγωγικοί κλάδοι των παρασκευασµένων λαχανικών και φρούτων, µε παγκόσµια εξαγωγική πρωτιά της κονσέρβας ροδάκινου, των νωπών καρπών και φρούτων και του ελαιολάδου.
Ωστόσο, το έδαφος που κέρδισαν τα ελληνικά εξαγωγικά προϊόντα µέσα στην κρίση δείχνει να υποχωρεί το 2014, αφού στους περισσότερους κλάδους, πλην των χηµικών-πλαστικών και των φαρµακευτικών καταγράφεται έντονα πτωτική τάση, µε µεγαλύτερη στο ελληνικό ελαιόλαδο (πτώση ζήτησης κατά 87% από την
Ιταλία που είναι και ο βασικότερος εταίρος µας στον κλάδο).
Απεικονίζοντας την διαχρονική πορεία των ελληνικών εξαγωγών σε 5 βασικούς κλάδους και των αντίστοιχων Ευρωπαϊκών εισαγωγών µε αφετηρία το α’ τρίµηνο 2009 διαπιστώνουµε ότι σε όλους τους κλάδους οι ελληνικές εξαγωγές κινήθηκαν γρηγορότερα της ζήτησης της ΕΕ, ιδιαίτερα στους κλάδους των νωπών και παρ/νων λαχανικών και φρούτων.
Ωστόσο, σημειώνεται, ότι τους τελευταίους µήνες, η κόπωση των δυναµικών αυτών κλάδων είναι εµφανής και οφείλεται σε πλήθος παραγόντων και προβληµάτων, µε µεγαλύτερο όλων αυτόν της έλλειψης ρευστότητας και κεφαλαίων κίνησης στις επιχειρήσεις.