Aισιοδοξία και προσδοκίες για επιμήκυνση του χρέους – Το κυβερνητικό σχέδιο απεμπλοκής ΔΝΤ – τρόικας
Με ξεκάθαρη πλέον την θέση της κυβέρνησης των Αθηνών, να μην λάβει νέο δάνειο και να εστιάσει τις προσπάθειές της στην επιμήκυνση του χρονικού διαστήματος αποπληρωμής του δημοσίου χρέους (πράγμα που σημαίνει σαφώς απεμπλοκή από τα μνημόνια και την τρόικα), οι σχέσεις με την κυβέρνηση του Βερολίνου παίρνουν άλλη τροπή.
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, αν και δεν θέλησε να τοποθετηθεί σαφώς επί των ελληνικών προτάσεων – αποφάσεων, δήλωσε πως είναι διατεθειμένη να στηρίξει τις προσπάθειες της Ελλάδας προς αυτήν την κατεύθυνση και δη και τον Αντώνη Σαμαρά, δίνοντας ταυτόχρονα τα εύσημα για ό,τι μέχρι στιγμής έχει επιτύχει η χώρα με θυσίες και στερήσεις πρωτόγνωρες.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, το μέγαρο Μαξίμου είναι εμφανώς ικανοποιημένο, ενώ υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος χθες σχολίαζε: «Αλίμονο αν περιμέναμε με τις δηλώσεις της (σ.σ. της Μέρκελ) να αρχίσει να μας μοιράζει παροχές… Βέβαιον είναι ότι θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να βιοηθήσει».
Ήταν από μέρες γνωστό, άλλωστε, ότι κατά την χθεσινή συνάντηση δεν επρόκειτο να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις, καθώς αυτό αποτελεί συνήθη πρακτική (και δικαιοδοσία) των συλλογικών οργάνων και θεσμικών σχημάτων της ΕΕ. Ωστόσο κανείς δεν μπορεί να μην λάβει υπόψη του τον κομβικό ρόλο του Βερολίνου στις εξελίξεις των ευρωπαϊκών πραγμάτων.
Τίποτα δεν έχει ξεκαθαρίσει
Παρά την αισιοδοξία τους για τη συνέχεια και την περιγραφή του πλαισίου της επόμενης μέρας από τον πρωθυπουργό, με κυρίαρχο στόχο την απεμπλοκή από το ΔΝΤ, στην κυβέρνηση ομολογούν ότι ακόμα τίποτα δεν έχει ξεκαθαρίσει, εν όψει και της προσεχούς έλευσης της τρόικας. Αυτό είναι το επόμενο μεγάλο στοίχημα για τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος γνωρίζει ότι η στάση της τριμερούς θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και το πολιτικό μέλλον της κυβέρνησης.
Προϋπολογισμός και stress test τραπεζών οι κρίσιμοι δείκτες
Αντίστοιχης κρισιμότητας θεωρούνται από το Μαξίμου και το προσχέδιο του προϋπολογισμού με τις φοροαπαλλαγές που θα κατατεθεί τις πρώτες μέρες του Οκτωβρίου, καθώς και το stress test των τραπεζών στο τέλος του μήνα. Ο δρόμος που πρέπει να διανυθεί είναι μακρύς, η επιτυχία του ελληνικού σεναρίου δεν μπορεί να θεωρείται εκ των προτέρων δεδομένη και οι «άγνωστοι Χ» παραμένουν ακόμα αρκετοί.
Πλάνο απαγκίστρωσης
Το σενάριο που έχει εκπονήσει η κυβέρνηση προβλέπει:
Α. Όχι νέο δάνειο – μνημόνιο
Αν δεν πάρει νέο δάνειο η Ελλάδα, όπως προβλέπει το υφιστάμενο μνημόνιο, την περίοδο Μαΐου – Δεκεμβρίου 2015, θα πρέπει να καλύψει με ίδια μέσα 11 δισ. ευρώ. Τόσο είναι το χρηματοδοτικό κενό για το επόμενο έτος, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση αξιολόγησης των δανειστών. Μπορούμε, λένε στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, να τα καλύψουμε.
Β. Απαγκίστρωση του ΔΝΥ
Αν το ΔΝΤ σταματήσει να χρηματοδοτεί την Ελλάδα από το 2015, αυτό σημαίνει πως τη διετία 2015-16 η χώρα θα πρέπει να βρει επιπλέον 12,5 δισ. ευρώ. Τόσα είναι τα κεφάλαια που προβλέπεται ότι θα καταβληθούν έως το τέλος του 2016, με βάση την ισχύουσα σύμβαση χρηματοδότησης, υποθέτοντας ότι η Ελλάδα θα λάβει έως το τέλος του έτους τα 3,5 δισ. ευρώ που προβλεπόταν ότι θα είχαν καταβληθεί στο τέλος Αυγούστου (αλλά είμαστε μία αξιολόγηση πίσω) και θα αφήσει στην άκρη τη δόση των 3,5 δισ. ευρώ που προβλέπεται για το τέλος Νοεμβρίου. Κάπως έτσι ο συνολικός λογαριασμός διαμορφώνεται σε τουλάχιστον 23,5 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2016 (11 συν 12,5 δισ. ευρώ), καθώς παραμένει άγνωστο αυτήν τη στιγμή το χρηματοδοτικό κενό του 2016.
Μπορούμε να το καλύψουμε; «Μπορούμε» απαντάνε και πάλι στελέχη του υπουργείου Οικονομικών. Με 7ετή ομόλογα έως το τέλος του έτους εκτιμάται ότι μπορούν να αντληθούν 2-3 δισ. ευρώ, με 18μηνα έντοκα άλλο 1,5 δισ. ευρώ, από τα ταμειακά διαθέσιμα φορέων της γενικής κυβέρνησης άλλα 6 δισ. ευρώ, ενώ ορισμένοι προσδοκούν ότι θα περισσέψουν παραπάνω από τα μισά των 11 δισ. ευρώ του ΤΧΣ. Βέβαια στο τραπέζι υπάρχουν και σενάρια που προβλέπουν χρηματοδότηση της Ελλάδας από τον μηχανισμό ESM προκειμένου να καλυφθεί το κενό που αφήνει πίσω του το ΔΝΤ, αν αποχωρήσει από το πρόγραμμα.
Γ. Επιμήκυνση – ανάσα
Εδώ και μήνες, όταν ακόμα στο τιμόνι του Υπουργείου Οικονομικών ήταν ο Γιάννης Στουρνάρας, είχαν εκπονηθεί σενάρια για επιμήκυνση του χρέους στα 50 χρόνια. Αυτό είναι το κύριο μέλημα της ελληνικής πλευράς, χωρίς να παραγνωρίζονται βέβαια και τα συμπληρωματικά κέρδη από μετατροπή των επιτοκίων από κυμαινόμενα σε σταθερά ή από νέο «ψαλίδι» στα επιτόκια. Το βασικό είναι τα «50 χρόνια».
Αν σε όλα αυτά μπει και η παράμετρος των φορολογικών ελαφρύνσεων, αποκαλύπτεται σχεδόν στην πλήρη έκτασή του το κυβερνητικό σχέδιο για να αλλάξει το πολιτικό κλίμα.
Εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας
Εφόσον τα συγκεκριμένα βήματα υλοποιηθούν, βάσει προγράμματος, στο Μέγαρο Μαξίμου θα βάλουν μπροστά το επόμενο σημείο της στρατηγικής τους, που δεν είναι άλλο από την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας από την παρούσα Βουλή. Οι αμφιταλαντευόμενοι σήμερα βουλευτές, εκτιμά ανώτατη κυβερνητική πηγή, «θα ξέρουν πλέον τι θα πρέπει να πράξουν. Να ταχθούν υπέρ της κυβερνητικής σταθερότητας και της ολοκλήρωσης της τιτάνιας προσπάθειας εξόδου από την κρίση, η οποία πλέον θα είναι περισσότερο ορατή από ποτέ».
Αξιολόγηση και διαπραγμάτευση
Μέχρι τότε, βέβαια, πολλά πρέπει να γίνουν ακόμα. Πρώτα απ’ όλα, η διαπραγμάτευση με την τρόικα η οποία δεν έχει πει την τελευταία της κουβέντα. Θα φανεί από την ερχόμενη εβδομάδα όταν αρχίσουν και πάλι οι διαπραγματεύσεις αν το κυβερνητικό σχέδιο είναι σε συμφωνία με την τρόικα ή ευσεβής πόθος της ελληνικής πλευράς.
Υπενθυμίζουμε για παράδειγμα ότι στην επικείμενη αξιολόγηση θα μπουν στο τραπέζι θέματα όπως:
– Οι εργασιακές σχέσεις. Ομαδικές απολύσεις, συνδικαλιστικός νόμος, δικαίωμα των εργοδοτών στην ανταπεργία.
– Το νέο ασφαλιστικό. Θα δεχθεί η τρόικα να πετάξει την μπάλα στην εξέδρα για να κερδίσει πολιτικό χρόνο η κυβέρνηση ή θα ζητήσει εδώ και τώρα αλλαγές;
– Νέο ενιαίο μισθολόγιο. Το σενάριο προέβλεπε αυξήσεις στις αποδοχές κάποιων δημοσίων υπαλλήλων, αλλά περικοπές για κάποιους άλλους. Θα ψήφιζε τώρα κανένας βουλευτής της κυβέρνησης αυξήσεις αποδοχών αλλά και μειώσεις;
Είναι ζήτημα ημερών ή και ολίγων εβδομάδων το να ξεκαθαρίσει η όλη κατάσταση. Θετικές κινήσεις προς ανακούφιση των φορολογουμένων γίνονται, όπως για παράδειγμα η μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, αλλά η ανησυχία πηγάζει από το γεγονός ότι δεν έχει ακόμη εξασφαλιστεί επ’ αυτού η σύμφωνη γνώμη της τρόικας.
«Κάτι ανάλογο θα συμβεί και σε μελλοντικές παρόμοιες περιπτώσεις, οπότε σοφό θα ήταν να είμαστε περισσότερο συγκρατημένοι, να κρατάμε μικρά καλάθια», δήλωσε με νόημα υψηλόβαθμο στέλεχος της κυβέρνησης Σαμαρά.
