Αποφασισμένη η Μόσχα να μπλοκάρει την προσέγγιση Κιέβου – Ευρώπης
Την απαίτηση να ξανανοίξει το εμπορικό σύμφωνο που υπέγραψε πρόσφατα η Ε.Ε. με την Ουκρανία πρόβαλε ο Βλαντίμιρ Πούτιν, απειλώντας ότι θα ακολουθήσουν «άμεσα και στοχευμένα αντίμετρα,» αν το Κίεβο προχωρήσει σε επικύρωση τμημάτων της συμφωνίας.
Η απαίτηση, που κατατίθεται σε επιστολή προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, καταδεικνύει πόσο αποφασισμένη είναι η Ρωσία να βάλει φρένο στην ενοποίηση με την Ευρώπη και άλλους ευρωατλαντικούς οργανισμούς όπως το ΝΑΤΟ, έστω κι αν έχει προσαρτήσει την Κριμαία και έχει δημιουργήσει μια φιλορωσική αποσχιστική οντότητα στα ανατολικά της χώρας.
Εκδηλώνεται μάλιστα εν μέσω νέας επίθεσης εναντίον Ρώσων ολιγαρχών, που κλιμακώθηκε με τον πρόσφατο κατ’ οίκον περιορισμό του δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία Βλαντίμιρ Γεφτουσένκο, την οποία παρέτεινε χθες δικαστήριο της χώρας.
Το σύμφωνο ενοποίησης ήταν η σπίθα που άναψε τη διάρκειας 10 μηνών κρίση στην Ουκρανία, όταν ο τότε πρόεδρος Βίκτωρ Γιανουκόβιτς υποστήριξε τη συμφωνία. Ο Πέτρο Ποροσένκο, ο νέος Ουκρανός πρόεδρος, έχει αναδείξει την ένωση με την Ε.Ε. σε βασικό στόχο της προεδρίας του.
Συναντά όμως την ισχυρή αντίδραση της Μόσχας, που είναι αποφασισμένη να κρατήσει την Ουκρανία μέσα στη δική της σφαίρα επιρροής.
Ο Πούτιν στην επιστολή του ισχυρίζεται ότι η 15μηνη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση τμήματος της συμφωνίας -που με βάση το Κίεβο και την Ε.Ε. στις αρχές του μήνα- θα πρέπει να αξιοποιηθεί για να «καθοριστούν οι ομάδες διαπραγμάτευσης» που θα κάνουν ολοκληρωτικές αλλαγές σε αυτήν.
Η Ουκρανία και η Ε.Ε. δέχτηκαν την καθυστέρηση λόγω της ρωσικής πίεσης και μόνο για να βεβαιωθεί το Κρεμλίνο ότι δεν θα πληγούν οι ρωσικοί οικονομικοί δεσμοί με την Ουκρανία.
«Θεωρούμε ότι μόνο οι συστημικές προσαρμογές της συμφωνίας συνεργασίας, που θα συνυπολογίζουν την πλήρη κλίμακα των κινδύνων για τους ρωσοουκρανικούς οικονομικούς δεσμούς και τη ρωσική οικονομία γενικά, οι οποίοι θα προκύψουν από τη συμφωνία, θα μας επιτρέψουν να διατηρήσουμε τις υπάρχουσες εμπορικές και οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Ρωσικής Δημοκρατίας και της Ουκρανίας», αναφέρει ο Πούτιν στην επιστολή του.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επιμένουν ότι το σύμφωνο δεν είναι δυνατόν να μεταβληθεί, παρά την απαίτηση του Κρεμλίνου να αλλάξουν 2.400 δασμολογικές αναφορές.
«Δημιουργήσαμε ένα time out, μια περίοδο ‘ειρήνης’» σχολίασε σε συνέντευξή του ο εμπορικός εκπρόσωπος της Ε.Ε. Καρέλ ντε Γκουχτ, που συζήτησε απευθείας με τον Πούτιν τον περασμένο μήνα, στο Μινσκ. «Οι Ρώσοι, βεβαίως, δεν το βλέπουν ως περίοδο αποσαφηνίσεων, αλλά ως μια ευκαιρία για να βάλουν στο τραπέζι ένα personne interposée (τρίτο πρόσωπο) – δηλαδή να αδειάσουν την συμφωνία».
Η επιστολή του κ. Putin μοιάζει να εντάσσεται σε μια συνειδητοποίηση της Μόσχας ότι η 15μηνη περίοδος παγώματος δεν εξασφάλισε στο Κρεμλίνο σοβαρές παραχωρήσεις, αφού επέτρεψε να προχωρήσει η επικύρωση της συνθήκης. Σύμφωνα με ένα πρόσωπο που γνωρίζει τις εξελίξεις στο Κρεμλίνο, η ανακοίνωση της περιόδου παύσης προκάλεσε διαμάχες στη Ρωσία.
«Υπήρξε πλήρης διάλυση της επικοινωνίας στην κυβέρνηση και όσοι συμμετείχαν στις συνομιλίες, όπως ο υπουργός Οικονομίας Αλεξέι Ουλικάεφ κατσαδιάστηκαν άγρια», σχολίασε.
Στην επιστολή, που παραδόθηκε μία ημέρα μετά την παράλληλη επικύρωση του συμφώνου στα κοινοβούλια της Ουκρανίας και της Ευρώπης, ο Πούτιν προειδοποιεί ότι οποιαδήποτε κίνηση αλλαγής των ουκρανικών νόμων για να ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις θα θεωρηθεί «παραβίαση» της περιόδου παύσης για διαπραγματεύσεις.
«Είναι σαν πύραυλος που δεν έχει εξαπολυθεί, αλλά είναι έτοιμος να εξαπολυθεί», σχολίασε ο ντε Γκουχτ. Επιμένει ότι στη συνθήκη δεν υπάρχουν ρήτρες που να απαγορεύουν στο Κίεβο την προσαρμογή με βάση εγχώρια δεδομένα κατά τη διάρκεια της περιόδου διαπραγματεύσεων.
Ο κ. Ποροσένκο χθες έθεσε ένα φιλόδοξο πλάνο, σχεδιασμένο ώστε να έχει προετοιμάσει την Ουκρανία για αίτηση ένταξης στην Ε.Ε. ως το 2020, ένδειξη ότι δεν θέλει να καθυστερήσει τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, παρά τη ρωσική απειλή.
Στο σχέδιο περιλαμβάνονται μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, την αποκέντρωση της εξουσίας, τη μείωση της ουκρανικής εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια και τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος.
Η νέα αντιπαράθεση για το σύμφωνο εκδηλώθηκε πριν από τη σύνοδο την Τρίτη διπλωματών της Ε.Ε., για να μελετηθεί αν θα ανασταλούν οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία. Κορυφαίος διπλωμάτης στο ΝΑΤΟ δήλωσε ότι τα συμβατικά ρωσικά στρατεύματα έχουν αποσυρθεί κατά κύριο λόγο από την Ουκρανία και η πρόσφατη ανταλλαγή αιχμαλώτων ήταν μια ένδειξη ότι ο κ. Putin, για πρώτη φορά, ίσως σκέφτεται σοβαρά για την αποκλιμάκωση.
Πάντως Ευρωπαίοι διπλωμάτες δηλώνουν ότι είναι πολύ απίθανο να ανακαλέσουν οι Βρυξέλλες μέτρα την επόμενη εβδομάδα, καθώς οι μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης και ειδικά η Γερμανία θεωρούν ότι το Κρεμλίνο δεν έχει κάνει αρκετά ώστε να το αξίζει.
Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει να σχεδιάσει επιλογές για ανάκληση των κυρώσεων, ο ντε Γκουχτ δήλωσε ότι δύσκολα θα συνιστούσε κάτι τέτοιο. «Σε αυτήν τη χρονική στιγμή, δεν υπάρχει κάποιος λόγος να αλλάξει κάτι στις κυρώσεις», είπε. «Αυτό που χρειάζεται είναι ένα σχέδιο ειρήνευσης που θα σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Δεν υπάρχει κάτι τέτοιο».
