Εργασιακά, μεταρρυθμίσεις, χρηματοδότηση και δημοσιονομικό κενό βαραίνουν την ατζέντα των διαπραγματεύσεων
Ανένδοτες παραμένουν οι Βρυξέλλες στο ζήτημα των φοροελαφρύνσεων που σχεδιάζει το κυβερνητικό επιτελείο του Αντώνη Σαμαρά, καθώς οι δανειστές μας διατηρούν ισχυρές επιφυλάξεις για το εάν αυτές μπορούν να «ισοσκελίσουν» τις όποιες εισπρακτικές απώλειες [βλ. σχετικά: Μπαράζ ελαφρύνσεων προς δημιουργία κλίματος].
Άλλωστε οι φόβοι της τρόικας για τα δημοσιονομικά κενά που κατά καιρούς προκύπτουν στο ελληνικό πρόγραμμα εξυγίανσης είναι απολύτως δικαιολογημένες, εξαιτίας κυρίως της αδυναμίας των ελληνικών κυβερνήσεων να πατάξουν την φοροδιαφυγή των μεγάλων «πορτοφολιών», αλλά και λόγω των συνεχών καθυστερήσεων στην υλοποίηση του προγράμματος προσαρμογής, εξαιτίας της «απροθυμίας» να ολοκληρωθούν οι «γενναίες» μεταρρυθμίσεις για τις οποίες βεβαίως η χώρα έχει δεσμευτεί [βλ. σχετικά: Έγκαιρη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων απαιτούν οι Βρυξέλλες].
Δημοσιονομικό – χρηματοδοτικό κενό δυναμιτίζουν τις διαβουλεύσεις για το χρέος
Βασικές προτεραιότητες της επικείμενης αξιολόγησης θα είναι το δημοσιονομικό κενό, η εξασφάλιση της χρηματοδότησης, η εξεύρεση λύσης για τα «κόκκινα» δάνεια και η ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων, ενώ η ουσιαστική συζήτηση για τη βιωσιμότητα του χρέους θα ξεκινήσει στις αρχές Νοεμβρίου. Για την έξοδο της χώρας από το μνημόνιο θεωρούν ότι αυτό θα εξαρτηθεί από τις Αγορές.
Αυτές είναι οι βασικές επισημάνσεις των Βρυξελλών εν όψει της επιστροφής των επικεφαλής της τρόικας στην Αθήνα, στις αρχές της επόμενης εβδομάδας, προκειμένου να ξεκινήσει με επίσημο τρόπο η πέμπτη αξιολόγηση, που θα είναι και η τελευταία του σημερινού προγράμματος.
Αξιολόγηση σε δύο φάσεις
Η πέμπτη αξιολόγηση θα εξελιχθεί τουλάχιστον σε δύο φάσεις, αναφέρουν στη βελγική πρωτεύουσα. Η πρώτη θα αφορά στην περίοδο από τις 30 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 8 Οκτωβρίου, στη συνέχεια οι επικεφαλής της τρόικας θα γυρίσουν στις έδρες τους, ενώ θα επιστρέψουν στην Αθήνα αμέσως μετά τη συνεδρίαση του Eurogroup (13 Οκτωβρίου).
Αναφορικά με το θεματολόγιο της αξιολόγησης θα γίνει κατ’ αρχήν μια λεπτομερής εξέταση της πορείας του προϋπολογισμού του 2014, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο επιτυγχάνονται οι στόχοι για το πλεόνασμα, ενώ θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο σκέλος των δαπανών.
Οι Βρυξέλλες εξακολουθούν να έχουν διαφορετική άποψη από αυτή της κυβέρνησης, σχετικά με το δημοσιονομικό κενό του 2015, επιμένοντας ότι αυτό θα είναι της τάξεως των 2 δισ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσουν και την επιθυμία της κυβέρνησης για φοροελαφρύνσεις, επισημαίνοντας ότι αυτές θα πρέπει να εξεταστούν με ιδιαίτερη προσοχή.
Τέλος στην παροχολογία
Ειδικότερα, υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να εξεταστεί λεπτομερώς ο αντίκτυπος, προσθέτοντας ότι σε κάθε περίπτωση οι φοροελαφρύνσεις δεν μπορούν να γίνουν με απόκλιση (χαλάρωση) από τους δημοσιονομικούς στόχους του ελληνικού προγράμματος. Με άλλα λόγια μπορούν, όπως τονίζουν, να συζητήσουν ένα μείγμα πολιτικής που θα διασφαλίζει φοροελαφρύνσεις με ταυτόχρονη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.
Για το χρηματοδοτικό κενό του 2015 οι Βρυξέλλες, με βάση τις εκτιμήσεις του περασμένου Απριλίου, προβλέπουν ότι αυτό θα ανέλθει σε 12 δισ. ευρώ. Δεν επιμένουν όμως σ’ αυτόν τον αριθμό, παραπέμποντας στα στοιχεία που θα προκύψουν στο πλαίσιο του σχεδίου προϋπολογισμού του επόμενου έτους, αλλά και στα αποτελέσματα των τεστ αντοχής των ελληνικών τραπεζών.
Μεταρρυθμίσεις: Μισθολόγιο, επιδόματα και εργασιακά – Ιδιωτικοποιήσεις
Πολύ ψηλά για την τρόικα στις συζητήσεις της Αθήνας θα βρεθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπου θα πρέπει να ολοκληρωθούν περίπου 1.000 προαπαιτούμενες δράσεις. Το πακέτο αυτό χαρακτηρίζεται τεράστιο και η τρόικα αντιλαμβάνεται ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εφαρμόσει άμεσα όλες τις προαπαιτούμενες δράσεις και στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσε να επιδείξει χρονική ευελιξία.
Συγκεκριμένα, θα συζητηθούν οι μεταρρυθμίσεις στους τομείς της Δικαιοσύνης και ειδικότερα στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και της Δημόσιας Διοίκησης που θεωρείται πυλώνας του προγράμματος, με ιδιαίτερη έμφαση στο μισθολογικό, καθώς και στα επιδόματα. Θα συζητηθεί επίσης το συνταξιοδοτικό με βάση σχετική έκθεση για τη βιωσιμότητα του συστήματος, η οποία θα είναι έτοιμη τον Οκτώβριο, ενώ θα εξεταστεί και η συνένωση Ταμείων.
Ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα των ομαδικών απολύσεων θα δώσουν οι επικεφαλής της τρόικας κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης, ενώ θα συζητήσουν και για τη βελτίωση της ποιότητας του κοινωνικού διαλόγου στην Ελλάδα μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, καθώς θεωρούν πως σήμερα είτε δεν υπάρχει διάλογος είτε είναι συγκρουσιακός.
Στη διάρκεια της αξιολόγησης, οι επικεφαλής της τρόικας θα συναντηθούν με το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), προκειμένου να συζητήσουν για την πορεία των ιδιωτικοποιήσεων, ενώ θα επισκεφθούν και την Τράπεζα της Ελλάδος.
Περί ελάφρυνσης του χρέους και εξόδου από το πρόγραμμα προσαρμογής
Για το μείζον θέμα της ελάφρυνσης του χρέους, στις Βρυξέλλες τονίζουν ότι θα βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης, ωστόσο οι εντατικές συζητήσεις θα ξεκινήσουν στις αρχές Νοεμβρίου, όταν θα υπάρχει πλήρης εικόνα όλων των οικονομικών παραμέτρων. Δηλαδή, όταν θα υπάρχει πιο σαφής εικόνα για την πορεία υλοποίησης του προϋπολογισμού του 2014 και θα έχουν γίνει γνωστά τα στοιχεία του προϋπολογισμού του 2015, όπως και τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής των τραπεζών.
Για τη δημοσιοποίηση από τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά της απόφασης της κυβέρνησης να μην υπάρξει νέο πρόγραμμα, στις Βρυξέλλες υπογραμμίζουν ότι καθοριστικός παράγοντας θα είναι η δυνατότητα της Ελλάδας να δανείζεται με λογικά επιτόκια από τις Αγορές.
Το ιρλανδικό – πορτογαλικό πρότυπο
Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούν καθοριστικής σημασίας για την πλήρη επιστροφή της Ελλάδας στις Αγορές την πιστή υλοποίηση του προϋπολογισμού το 2014 και το 2015, καθώς και την απρόσκοπτη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Πάντως η έξοδος δεν θα συμβεί αυτόματα, αφού η επιτήρηση θα συνεχιστεί, με άλλη βεβαίως μορφή, σύμφωνα και με την πρακτική που ακολουθήθηκε στην περίπτωση της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.
Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι η τρόικα θα κάνει και για τη χώρα μας την ίδια εισήγηση που είχε υποβάλει στο Εurogroup τόσο για την Ιρλανδία όσο και για την Πορτογαλία, να υπάρξει ένα «μαξιλάρι» ασφαλείας, μια πιστωτική γραμμή για την περίπτωση που θα διαπιστωθούν δυσκολίες στο δανεισμό από τις Αγορές. Οι δύο χώρες όμως αρνήθηκαν, στη διάρκεια της σχετικής συζήτησης στο Εurogroup, να αποδεχθούν την προσφορά, θεωρώντας ότι μια ανοικτή πιστωτική γραμμή ενδεχομένως θα έστελνε λάθος μήνυμα στις Αγορές.
Υπό αμφισβήτηση τα βασικά ελληνικά επιχειρήματα
Οι επισημάνσεις αξιωματούχων των Βρυξελλών καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολη τη διαπραγμάτευση για την κυβέρνηση, καθώς οι ελεγκτές αμφισβητούν βασικά της επιχειρήματα [βλ. σχετικά: Μαχαίρι βαθιά στο ελληνικό κόκαλο από την Κομισιόν].
Ειδικότερα, φαίνεται πως οι δανειστές δεν δέχονται χαμηλότερο πρωτογενές πλεόνασμα από το 3% του ΑΕΠ ή 5,65 δισ. ευρώ, που προβλέπει το πρόγραμμα, το οποίο έχει συνυπογράψει η κυβέρνηση.
Το υπουργείο Οικονομικών (ΓΛΚ) αφήνει να διαρρεύσει πως στο προσχέδιο του προϋπολογισμού ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα θα τεθεί χαμηλότερα στο 2,3% ή 2,5% του ΑΕΠ, αλλά οι δανειστές διαφωνούν και ζητούν να καλυφθεί η διαφορά των 900 – 1.300 εκατ. ευρώ, προφανώς με νέα μέτρα.
Ταυτόχρονα, επιμένουν πως το χρηματοδοτικό κενό για το ίδιο έτος διαμορφώνεται στα 12 δισ. ευρώ, ποσό για το οποίο επίσης η κυβέρνηση διαφωνεί και θεωρεί πως καλύπτεται με διάφορους μηχανισμούς έκδοσης τίτλων, αλλά και με προσφυγή στις αγορές. Στη διάρκεια των επικείμενων διαπραγματεύσεων, το κενό του 2015 θα επαναπροσδιοριστεί, υπολογίζοντας τη συμμετοχή του ΔΝΤ ή και χωρίς αυτή.
Επίσης το χρηματοδοτικό κενό των 12 δισ. ευρώ καθιστά δύσκολη τη διαδικασία απεμπλοκής της χώρας από την εποπτεία της τρόικας.
Ακόμη, καθίσταται σαφής η επιμονή των δανειστών για συμφωνία στα αποκαλούμενα «αγκάθια», όπως:
– Το συνταξιοδοτικό, με βάση τις προβλέψεις του μνημονίου, για τη νομοθέτηση μέτρων εντός του Νοεμβρίου και εφαρμογή τους από την 1-1-2015.
– Το εργασιακό, με την υπόμνηση πως στην τρέχουσα αξιολόγηση «θα δοθεί έμφαση στο θέμα των ομαδικών απολύσεων».
– Τα «κόκκινα» δάνεια, τομέας όπου θα πρέπει να επιλεγεί λύση που δεν θα θίγει την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών.
– Τα 1.000 προαπαιτούμενα που εκκρεμούν να υλοποιηθούν, αλλά το ενδιαφέρον βρίσκεται στο ότι καταμετρήθηκαν από τα κλιμάκια της τρόικας, στοιχείο που δείχνει ότι έρχονται «διαβασμένοι», ακόμη και στις λεπτομέρειες.
