Μία διεισδυτική ματιά στον Οκτώβριο
Οι εξελίξεις στις αρχές του τελευταίου τριμήνου του 2014 μάλλον δεν ήταν αυτές που θα ήθελαν πολλοί επενδυτές.
Επανήλθε η μεταβλητότητα και στις μετοχικές αγορές σημειώθηκε η μεγαλύτερη εκποίηση του έτους. Επιπλέον, η μεταβλητότητα δεν περιορίστηκε στις μετοχές και η απόδοση των αμερικανικών κρατικών ομολόγων δεκαετούς διάρκειας κατέγραψε πτώση στο 1,83% μέσα σε μία ημέρα, ολοκληρώνοντας το τρίμηνο στο 2,31%.
Η έντονη τάση αποφυγής του επενδυτικού κινδύνου στις αρχές Οκτωβρίου ενισχύθηκε από τις αυξανόμενες ανησυχίες για την επιβράδυνση της ανάπτυξης παγκοσμίως, ιδιαίτερα δε στην ευρωζώνη, τις αντιπληθωριστικές πιέσεις από την πτώση της τιμής του πετρελαίου, το τέλος της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) στις ΗΠΑ, και την εξάπλωση του ιού Έμπολα.
Την τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου η αιφνιδιαστική ανακοίνωση της Τράπεζας της Ιαπωνίας ότι παρατείνει το πρόγραμμα ποιοτικής και ποσοτικής χαλάρωσης (QQE) προκάλεσε μια ετεροχρονισμένη αλλά απότομη άνοδο στις τιμές των τίτλων που ενέχουν κίνδυνο και πολλές μετοχικές αγορές ολοκλήρωσαν το τρίμηνο σε θετικό έδαφος. Οι μετοχές των ανεπτυγμένων αγορών σημείωσαν άνοδο κατά 1,2% στη διάρκεια του μήνα και οι αναδυόμενες αγορές κατέγραψαν ελαφρώς καλύτερη πορεία, με άνοδο 1,4%. Παράλληλα, ο δείκτης Barclays Global Bond δεν εμφάνισε μεταβολή στη διάρκεια του μήνα (όλες οι συνολικές αποδόσεις σε εγχώριο νόμισμα).
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεώρησε καθοδικά τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη φέτος κατά 0,1% στο 3,3%, επισημαίνοντας ότι οι πιθανότητες να επέλθει ύφεση στην ευρωζώνη ήταν 40%. Οι ανησυχίες για την ανάπτυξη επικεντρώνονται στη Γερμανία, καθώς πρόσφατα τα στοιχεία ήταν ανομοιογενή και ο δείκτης εμπιστοσύνης Ifo, που παρακολουθείται στενά από τις αγορές, υποχώρησε τόσο τον Σεπτέμβριο όσο και τον Οκτώβριο.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε τα αποτελέσματα των ετήσιων τεστ αξιολόγησης της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Reviews), στα οποία η επενδυτική κοινότητα γενικά αντέδρασε θετικά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, διαπιστώθηκε ότι 25 από τις 130 τράπεζες που εξετάσθηκαν δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις με συνολικό κεφαλαιακό έλλειμμα 25 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Πολλές από αυτές τις τράπεζες, ωστόσο, είχαν ήδη συγκεντρώσει μεγάλο μέρος αυτού του κεφαλαίου στη διάρκεια του έτους και το εναπομένον έλλειμμα διαμορφώθηκε στα 9,5 δισεκατομμύρια ευρώ μόνο, γεγονός που ήταν θετικό για τις αγορές. Η ολοκλήρωση των τεστ αξιολόγησης είναι μάλλον απίθανο να οδηγήσει σε απότομη αύξηση του δανεισμού από πλευράς τραπεζών. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις οριακής βελτίωσης του πιστωτικού κλίματος και μιας ενδεχόμενης ανόδου στον πιστωτικό κύκλο. Η έρευνα της ΕΚΤ για τον τραπεζικό δανεισμό κατά το τρίτο τρίμηνο κατέδειξε μια περαιτέρω χαλάρωση των προϋποθέσεων δανεισμού, καθώς και μια άνοδο στον αριθμό των τραπεζών που ανέφεραν αύξηση της ζήτησης για επιχειρηματικά δάνεια.
Η ΕΚΤ προέβη ήδη στην αγορά καλυμμένων ομολόγων, αξίας 1,7 δισεκατομμυρίων ευρώ την πρώτη εβδομάδα, στα πλαίσια των μέτρων τόνωσης που έχει προγραμματίσει. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξακολουθεί να δέχεται πιέσεις για περαιτέρω μέτρα και για την εξαγγελία προγράμματος αγοράς κρατικών ομολόγων. Η ΕΚΤ θα περιμένει μάλλον να αξιολογήσει τα αποτελέσματα των μέτρων που ήδη έχει θέσει σε εφαρμογή και την απορρόφηση του δεύτερου προγράμματος στοχευμένων πράξεων μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (TLTRO) τον Δεκέμβριο, πριν λάβει οποιαδήποτε απόφαση για την ανάγκη αγοράς κρατικών ομολόγων. Στη Γερμανία υπάρχουν έντονες αντιδράσεις σε επίπεδο αρχών για την αγορά κρατικών ομολόγων, αλλά η εξασθένηση της γερμανικής οικονομίας ενδέχεται να επιφέρει αλλαγές σε αυτή τη στάση.
Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), οι συζητήσεις αναμένεται να επικεντρωθούν στο πότε θα πραγματοποιηθεί η πρώτη αύξηση των επιτοκίων. Η ανακοίνωση της Fed τον Οκτώβριο ήταν κάπως πιο επιθετική του αναμενομένου, υποδεικνύοντας ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα βλέπει πέρα από το βραχυπρόθεσμο ορίζοντα των αντιπληθωριστικών πιέσεων που προκαλεί η πτώση της τιμής του πετρελαίου. Η Fed επίσης επισήμανε ότι η πλεονάζουσα δυναμικότητα στην οικονομία μειώνεται, καθώς εξακολουθεί να παρατηρείται μεγαλύτερη στενότητα στην αγορά εργασίας. Το προτιμώμενο από την Fed μέτρο του πληθωρισμού των μισθών –ο Δείκτης Κόστους Απασχόλησης– σημείωσε απροσδόκητα απότομη άνοδο κατά 2,2% έναντι της αντίστοιχης περιόδου πέρσι. Οι εκτιμήσεις της αγοράς για τη χρονική στιγμή της πρώτης αύξησης των επιτοκίων εμφάνισαν τεράστιες αποκλίσεις στη διάρκεια του μήνα, γεγονός που καταδεικνύει πόσο η απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί από τα στοιχεία για την οικονομία.
Στις ΗΠΑ έχει ήδη αρχίσει προ πολλού η περίοδος ανακοίνωσης των εταιρικών αποτελεσμάτων και ο δείκτης S&P 500 καταγράφει, και αυτό το τρίμηνο, αρκετά καλά αποτελέσματα. Περισσότερες από τα 3/4 των εταιρειών βάσει της κεφαλαιοποίησης της αγοράς έχουν ήδη ανακοινώσει αποτελέσματα και 75% από αυτές υπερέβησαν τις προβλέψεις για τα κέρδη, ενώ 49% υπερέβησαν τις προβλέψεις για τα έσοδα. Τα υψηλότερα του αναμενομένου κέρδη ήταν στα καλύτερα επίπεδα από το 2010.
Ο δείκτης TOPIX σημείωσε άνοδο κατά μόλις 0,6% τον Οκτώβριο, αλλά κατέγραψε απότομη αύξηση 4,3% σε μία μόνο ημέρα μετά την ανακοίνωση της Τράπεζας της Ιαπωνίας ενός εκτεταμένου προγράμματος ποιοτικής και ποσοτικής χαλάρωσης ύψους 80 τρισεκατομμυρίων γεν ετησίως. Η κεντρική τράπεζα της χώρας προέβη σε αυτή την αιφνιδιαστική απόφαση για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες για τη μη ανάκαμψη της οικονομίας μετά τον πρώτο γύρο αυξήσεων του φόρου κατανάλωσης –ο πληθωρισμός είναι κάτω από 1%, εάν δεν ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα της αύξησης του φόρου– και τη σημαντική μείωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης τον Σεπτέμβριο. Η απόφαση της Τράπεζας της Ιαπωνίας ανακοινώθηκε την ίδια ημέρα που το Κυβερνητικό Συνταξιοδοτικό Επενδυτικό Ταμείο –που διαθέτει $1,2 τρισεκατομμύρια– αύξησε την κατανομή του σε μετοχές από 25% σε 50%, ενισχύοντας το θετικό κλίμα στην αγορά. Η απόφαση για τη δεύτερη αύξηση φόρων αναμένεται τον Δεκέμβριο και οι ενέργειες της Τράπεζας της Ιαπωνίας ενδέχεται να στηρίξουν τη λήψη της.
Κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους η κινεζική οικονομία επεκτάθηκε κατά 7,3% έναντι της αντίστοιχης περιόδου πέρσι, ξεπερνώντας ελαφρώς τις εκτιμήσεις της αγοράς. Οι κινεζικές αρχές ενδέχεται να δρομολογήσουν επενδύσεις σε έργα υποδομής προκειμένου να διασφαλίσουν την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων.
Η οικονομία της Βραζιλίας εξακολουθεί να βρίσκεται στα όρια του στασιμοπληθωρισμού. Οι αγορές αντέδρασαν υποτονικά στην εκλογική νίκη της Ντίλμα Ρούσεφ αλλά ανέκαμψαν μετά τη μη αναμενόμενη αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης από την κεντρική τράπεζα της χώρας.
• Πολλές μετοχικές αγορές αντέστρεψαν τις απώλειες που είχαν υποστεί νωρίτερα, καθώς βελτιώθηκαν τα στοιχεία για την οικονομία και τα μέτρα τόνωσης από πλευράς κεντρικών τραπεζών ώθησαν τους τίτλους που ενέχουν κίνδυνο σε υψηλότερα επίπεδα
• Τα ομόλογα των αναδυόμενων αγορών κατέγραψαν καλή πορεία τον Οκτώβριο, παρά τις ανησυχίες για τις συνέπειες της αύξησης των επιτοκίων στις ΗΠΑ και την ενίσχυση του δολαρίου
