Πόλεμος τιμών για τον «μαύρο χρυσό»
Ο OPEC έριξε το γάντι στους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ, αρνούμενος να μειώσει την παραγωγή του, με μια απόφαση που έριξε τις τιμές πάνω από 8% ενδοσυνεδριακά, στα χαμηλότερα επίπεδα 4,5 ετών.
Το καρτέλ κράτησε αμετάβλητο το ανώτερο όριο παραγωγής στα 30 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αποκλίνοντας από την παραδοσιακή στρατηγική του να μειώνει την παραγωγή για να ανεβάζει τις τιμές του πετρελαίου.
Το συμβόλαιο Ιανουαρίου του Brent, το διεθνές σημείο αναφοράς του αργού πετρελαίου, έχασε μέχρι 6,5 δολάρια στα 71,25 δολ. ανά βαρέλι.
Πολλοί παράγοντες του κλάδου πιστεύουν ότι το αργό πετρέλαιο έχει ακόμη αρκετά περιθώρια πτώσης. Ο Igor Sechin, ο πανίσχυρος επικεφαλής του πετρελαϊκού ομίλου της Ρωσίας Rosneft, έκανε χθες την πρόβλεψη ότι οι τιμές θα πέσουν κάτω από τα $60 στο α΄ εξάμηνο του έτους.
«Δεν ήταν μεγάλη έκπληξη που ο OPEC κράτησε αμετάβλητα επίπεδα παραγωγής, οπότε το γεγονός ότι οι τιμές του πετρελαίου παρ’ όλ’ αυτά βούλιαξαν βαθύτερα προς την μακροχρόνια πρόβλεψή μας για $70 δολάρια ανά βαρέλι, υπογραμμίζει το πόσο αρνητική έχει γίνει η ψυχολογία στην αγορά», σχολιάζει ο Tom Pugh της Capital Economics. «Η άμεση αυτή αντίδραση ήταν υπερβολική, αλλά πλέον δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου ήρθαν για να μείνουν» [βλ. σχετικά: Σκληρό «πόκερ» για τις τιμές πετρελαίου].
Το Brent έχει πλέον υποχωρήσει 37% περίπου από τον Ιούνιο, μέσα στο περιβάλλον υπερπροσφοράς που προκαλεί η εκτίναξη της σχιστολιθικής παραγωγής στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με την πλούσια προσφορά από τον OPEC, όπου «παραδοσιακά» παραβιάζεται το ανώτατο όριο παραγωγής, και η μειωμένη ζήτηση στην Κίνα και την Ευρώπη.
Ορισμένοι παρατηρητές πίστευαν ότι ο OPEC θα μειώσει την παραγωγή για να ανεβάσει τις τιμές, όπως έκανε και μετά την διεθνή κρίση του 2008, όταν μείωσε την παραγωγή κατά 2,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, με την μεγαλύτερη περικοπή στην ιστορία.
Ομως η Σαουδική Αραβία αντιστάθηκε στις εκκλήσεις, ελπίζοντας προφανώς ότι μια μακρά περίοδος με χαμηλές τιμές θα πιέσει τους Αμερικανούς παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου και θα «πετάξει» από την αγορά όσους έχουν υψηλό κόστος παραγωγής.
«Μπορεί να μην είναι πόλεμος τιμών, αλλά είναι πολύ επιθετική δοκιμασία για το αμερικανικό σχιστολιθικό», σχολιάζει ο Jamie Webster της IHS Energy. «Ο OPEC δοκιμάζει ένα καινούργιο στοίχημα».
Πάντως οι μειωμένες τιμές θα πλήξουν κι άλλους παραγωγούς, όπως εκείνους που προσπαθούν να αντλήσουν στα ανοιχτά της Αρκτικής, στα αμμώδη κοιτάσματα του Καναδά και τα πολύ βαθιά νερά της Βραζιλίας.
Θα δοκιμάσουν επίσης τις αντοχές πολλών φτωχώτερων μελών του καρτέλ, όπως η Βενεζουέλα, η Νιγηρία και το Ιράν, που χρειάζονται χρήμα για τους προϋπολογισμούς τους και δεν έχουν το χαμηλό κόστος παραγωγής και τα τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα της Σ. Αραβίας, που θα αντέξει σε μακρά περίοδο φθηνού πετρελαίου.
Ο Amrita Sen της Energy Aspects σχολίασε χαρακτηριστικά: «Θα δοθεί μάχη για το ποιός έχει τις πιο βαθιές τσέπες και θα επιβιώσει ο δυνατότερος».
Οι μετοχές των μεγάλων ενεργειακών εταιριών και επιχειρήσεων πετρελαϊκών υπηρεσιών «βούλιαξαν» μετά την απόφαση του OPEC, με την Royal Dutch Shell να υποχωρεί 4,3%, την ΒΡ 2,7% και την SeaDrill 7%.
Μολονότι πολλοί θεωρούν ότι οι φθηνές τιμές ενέργειας είναι γενικά θετικές για τα εταιρικά κέρδη και τις καταναλωτικές δαπάνες –και άρα για τις μετοχές- οι κεντρικές τράπεζες μπορεί να ανησυχήσουν για τις μειωμένες πληθωριστικές πιέσεις, σχολιάζουν οι αναλυτές.
«Η επίδραση των χαμηλότερων τιμών βοηθά να δημιουργηθεί επικοινωνιακή πρόκληση για τις κεντρικές τράπεζες –λιγότερο όμως για την ΕΚΤ», σχολιάζει ο Divyang Shah της IFR Markets.
«Ενώ η Federal Reserve και η Τράπεζα της Αγγλίας θα ανησυχούν που ο χαμηλός πληθωρισμός δεν θα τους επιτρέψει να αρχίσουν την ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής, η ΕΚΤ θα φοβάται για το αρνητικό αποτύπωμα στον πληθωρισμό. Το ευρώ δεν έχει υποχωρήσει αρκετά ώστε να αντιπαρέρχεται την χαμηλότερη τιμή του πετρελαίου, που σημαίνει ότι ουσιαστικά αυξάνονται οι πτωτικοί κίνδυνοι στον πληθωρισμό».
Με την απόφασή του, το καρτέλ διατήρησε τον στόχο ανώτατης παραγωγής στα 30 εκατ. β/η, έναν στόχο που καθιέρωσε πριν τρία χρόνια. Τα μέλη του καρτέλ παραβιάζουν τακτικά το πλαφόν και έχει εξακριβωθεί ότι η παραγωγή ξεφεύγει από το όριο τους τελευταίους έξι μήνες.
Anjli Raval και Neil Hume, Financial Times
