Με τη βοήθεια της διαστημικής τεχνολογίας αναπτύσσουν προηγμένα συστήματα επισκόπησης πυρκαγιών και κατέκτησαν την πρώτη θέση στον μεγάλο ευρωπαϊκό διαγωνισμό «Copernicus Masters Awards 2014».
Η υπηρεσία FIREHUB, την οποία ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο υπηρεσιών διαστημικής τεχνολογίας που διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος και φορείς της βιομηχανίας στην Ευρώπη.
Το σύστημα βασίζεται σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα η οποία συνδέεται με τους δορυφόρους που πετούν γύρω από τη Γη, στέλνοντας ανά 5 λεπτά εικόνες αναφορικά με τις συνθήκες που επικρατούν στο φυσικό περιβάλλον. Η δε πρωτοτυπία της μεθοδολογίας έγκειται στην ανάλυση και σύνθεση των στοιχείων και εικόνων που επιτρέπει τη χαρτογράφηση της φωτιάς καθώς αυτή εξελίσσεται.
Υψηλή ακρίβεια
Παρέχονται έτσι συνεχώς, σε πραγματικό χρόνο, υψηλής ακρίβειας πληροφορίες για την εξέλιξη κάθε πυρκαγιάς στην Ελλάδα ανά 5 λεπτά της ώρας, ενώ ανά μία ώρα υπάρχουν προβλέψεις για τη διασπορά του καπνού πάνω από τα αστικά κέντρα.
«Πρόκειται για μια ιδιαίτερα τιμητική διάκριση, η οποία προήλθε από μια διαδικασία όπου μετείχαν 177 προτάσεις από 44 χώρες από όλο τον κόσμο, καθώς φέτος ο διαγωνισμός πραγματοποιήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μέθοδός μας αναδείχθηκε ως η καλύτερη λειτουργούσα εφαρμογή που αξιοποιεί τη δορυφορική τεχνολογία», λέει ο κ. Χάρης Κοντοές, διευθυντής Ερευνών του Αστεροσκοπείου, και σημειώνει τη σημασία που έχει το ηθικό σκέλος της βράβευσης για τα ελληνικά χρώματα. Στην ομάδα μετέχουν οι δόκτορες ερευνητές Θεμιστοκλής Χαιρεκάκης, Ιωάννης Παπουτσής, Σταύρος Σολωμός και η δρ Εμμανουέλα Ιερωνυμίδη.
«Είναι ο πατριωτισμός των Ελλήνων και το μεράκι. Προσπαθήσαμε να δώσουμε κάτι που να λειτουργεί και να αξιοποιείται από την κοινωνία. Είναι το αποτέλεσμα ερευνητικής εργασίας των τελευταίων ετών και προσφέρεται επιχειρησιακά από το Κέντρο Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών του Αστεροσκοπείου», λέει ο κ. Κοντοές και προσθέτει ότι η μέθοδος FIREHUB θεωρήθηκε ότι εξυπηρετεί το μεγάλο διαστημικό πρόγραμμα της ΕΕ, το οποίο είναι σε εξέλιξη για την παρατήρηση του περιβάλλοντος και της Γης.
Η πλειονότητα των δορυφόρων που παρατηρούν τη Γη και συγκεντρώνουν πληροφορίες για το περιβάλλον (επιφάνεια, θάλασσα, θερμοκρασία, γεωδυναμική κ.λπ.) διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Οι χαμηλής τροχιάς στα 600 χλμ. έχουν μεγάλη διακριτική ικανότητα και μειονέκτημα ότι περνούν αραιά από το κάθε σημείο της Γης. Αντίθετα, οι υψηλής τροχιάς σε 36.000 χλμ. από το έδαφος διέρχονται με μεγαλύτερη συχνότητα, αλλά έχουν μικρότερη ανάλυση.
Σύνθετη επεξεργασία
«Προσπαθήσαμε να έχουμε παράλληλη αξιοποίηση των στοιχείων. Η καινοτομία η οποία βραβεύθηκε είναι ότι χρησιμοποιούμε μια σύνθετη επεξεργασία, αξιοποιώντας τη συχνή διέλευση των μακρινών δορυφόρων έχοντας αυξήσει τη διακριτική τους ικανότητα. Ετσι έχουμε εικόνες που δείχνουν ένα τμήμα από απόσταση 500 μέτρων, εάν υπάρχει φωτιά, πώς μετακινείται, εάν αλλάζει φορά, την έντασή της κ.λπ.
Αυτό προέρχεται από την αντικειμενική παρατήρηση από το Διάστημα και όχι από θεωρητικό μοντέλο πώς περιμένουμε να εξελιχθεί η πυρκαγιά», εξηγεί ο κ. Κοντοές. Ηδη οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται επιχειρησιακά σε βασικούς φορείς της χώρας που εμπλέκονται θεσμικά στη διαχείριση και καταστολή των πυρκαγιών: Πυροσβεστική Υπηρεσία, Κέντρο Παρακολούθησης Καταστροφών του ΟΤΕ, Διεύθυνση Δασών του ΥΠΕΚΑ και στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Επίσης διατίθεται ελεύθερα μέσω Διαδικτύου (http://ocean.space.noa.gr/FireHub) για το κοινό με αναλυτικούς χάρτες.
Παράλληλα τρέχει το «μοντέλο του καπνού» που επιτρέπει να παρακολουθεί κανείς την κολόνα καπνού στον χώρο, πώς κινείται, τι αέρια μεταδίδονται, οργανικά υλικά που μεταφέρει, πληροφορίες αξιοποιήσιμες από την αεροπλοΐα και για θέματα υγείας των πολιτών. Ηδη έχει καταγραφεί ενδιαφέρον για την αξιοποίησή του από χώρες του εξωτερικού.
«Ο δορυφόρος δίνει την ένδειξη για φωτιά, την οποία όμως σημειώνει σε μια ευρύτερη περιοχή. Εμείς έχουμε τη δυνατότητα με τα μοντέλα μας να εντοπίσουμε το πιθανότερο σημείο εκκίνησης της πυρκαγιάς», λέει ο δρ Θέμης Χαιρεκάκης.
«Αυτό γίνεται σε πραγματικό χρόνο κάθε 5 λεπτά, με συνεχή ανανέωση των εκτιμήσεων βάσει των δεδομένων. Η επεξεργασία διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα και η πληροφορία είναι άμεσα διαθέσιμη μέσω της εφαρμογής στο Διαδίκτυο».
Οι απεικονίσεις από τους δορυφόρους συγκεντρώνονται στους ταχύτατους υπολογιστές του Αστεροσκοπείου, όπου συνδυάζονται με τη χρήση σύνθετων μοντέλων με πλειάδα άλλων δεδομένων, τα οποία αφορούν στοιχεία του καιρού, φυσικά οικοσυστήματα κ.λπ. Επίσης παρέχονται εκτιμήσεις σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση για την ακριβή έκταση και τα όρια των δασικών οικοσυστημάτων που κάηκαν και τα οποία έχουν ανάγκη άμεσης αποκατάστασης για να αποφευχθούν φαινόμενα καταπάτησης των καμένων εκτάσεων.
