Χωρίς νομοθετικό πλαίσιο προστασίας η πρώτη κατοικία
Με τη διευθέτηση των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων να έχει προχωρήσει ήδη από την προηγούμενη υπουργική θητεία του Νίκου Δένδια, η ρύθμιση των κόκκινων στεγαστικών δανείων φαίνεται πλέον ότι αποτελεί ένα θέμα που -περιέργως- δεν εντάσσεται στις προτεραιότητες του νέου υπουργού Ανάπτυξης Κώστα Σκρέκα, παρά τις κυβερνητικές δεσμεύσεις, στις αρχές Νοεμβρίου, ότι θα υπάρξει ρύθμιση.
Αιτία αυτής της στάσης προφανώς είναι το γεγονός πως οι τράπεζες δεν επιθυμούν να υπάρξει ρύθμιση καθώς υπάρχουν τεχνικά ανοιχτά ζητήματα, ενώ και οι σχέσεις με την τρόικα δεν επέτρεπαν κάτι τέτοιο.
Ως δικαιολογία για να μην υπάρξει νομοθετική παρέμβαση ήδη από το υπουργείο Ανάπτυξης προβάλλει το πολιτικό σκηνικό που πλέον μονοθεματικά προσανατολίζεται προς την κατεύθυνση εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.
Παράλληλα κύκλοι περί τον κ. Σκρέκα ενημερώνουν ότι, λόγω της στάσης των τεσσάρων μεγάλων συστημικών τραπεζών, δεν υπάρχει θέμα πλειστηριασμού ακινήτων, αν και κάτι τέτοιο δεν ισχύει για όλες τις κατοικίες, καθώς οι πιο ακριβές -άνω των 300.000 ευρώ- και μεγάλες σε επιφάνεια κινδυνεύουν. Το ίδιο συμβαίνει και για τα εμπορικά ακίνητα.
Παρ’ όλ’ αυτά όσο θετικές κι αν είναι οι διαθέσεις των τραπεζών, μια σοβαρή κοινωνία δεν μπορεί να αφήνει τόσο σημαντικές εκκρεμότητες ανοιχτές και χιλιάδες πολίτες ακάλυπτους σε ένα τόσο σημαντικό κοινωνικό ζήτημα.
Επίσης ουδείς γνωρίζει τι πρόκειται να γίνει με άλλες -εκτός των τεσσάρων- τράπεζες και τα επισφαλή στεγαστικά τους δάνεια. Σύμφωνα με έγκυρες νομικές πηγές λοιπόν, εντός των επομένων ημερών οποιοσδήποτε θελήσει, μπορεί να ζητήσει να πλειστηριαστούν κατοικίες λόγω μη πληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων από την πλευρά πολιτών.
Ταυτόχρονα, η όποια πολιτική αλλαγή ενδεχομένως να οδηγήσει και σε νέα δεδομένα χιλιάδες πολίτες που δεν γνωρίζουν ποια θα είναι η τύχη τους ως προς τα δάνεια που κατά καιρούς έχουν λάβει. Σύμφωνα με τη νομοθεσία και την πρόσφατη παρέμβαση του υπουργείου Δικαιοσύνης, λόγω των επικρατουσών συνθηκών, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2015 ως βάση υπολογισμού της αξίας των ακινήτων κατά τον πλειστηριασμό παραμένουν οι αντικειμενικές αξίες.
Να θυμίσουμε ότι στο νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας προβλεπόταν αρχικά ότι οι τιμές εκκίνησης των πλειστηριασμών θα διαμορφώνονται σύμφωνα με τις πολύ χαμηλές εμπορικές αξίες των ακινήτων και όχι σύμφωνα με την αντικειμενική αξία, η οποία είναι αρκετά υψηλότερη.
Εθιμική προστασία και βάσει «διπλανών» νόμων
Σύμφωνα με πληροφορίες του «bussines stories», ήδη χιλιάδες είναι οι πολίτες που ζητούν πληροφορίες για το τι πρόκειται να γίνει με το συγκεκριμένο ζήτημα και απευθύνονται σε δικηγορικά γραφεία και ενώσεις δανειοληπτών για να πληροφορηθούν τρόπους αντιμετώπισης των κινδύνων που προκύπτουν λόγω αυτής της στάσης του υπουργείου.
Παράλληλα, εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο υπουργός Ανάπτυξης δεν έχει κάνει καμία παρέμβαση, ούτε καν δήλωση για το ζήτημα της διευθέτησης των κόκκινων στεγαστικών δανείων, σε μια περίοδο κρίσιμη καθώς η χώρα οδεύει προς νέα πολιτικά δεδομένα.
Από τη μεριά της κυβέρνησης απλώς υπογραμμίζεται πως, αφού δεν υπάρχει ρύθμιση για τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια έμμεσα (όμως και πάλι ασαφώς και δίχως ευκρινές πλαίσιο νομοθετικής προστασίας), η κύρια κατοικία θα συνεχίσει να προστατεύεται από την 1η Ιανουαρίου του 2015, επειδή από το νέο έτος τίθενται σε εφαρμογή άρθρα του νόμου 4224/2013 που προβλέπουν τον κώδικα δεοντολογίας των τραπεζών, τον συνεργάσιμο δανειολήπτη και τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών.
Με πιο απλά λόγια, οι τράπεζες θα ξεκινήσουν να ρυθμίζουν πιο μαζικά και πιο δυναμικά δάνεια των νοικοκυριών με νέες χαμηλότερες δόσεις επιμηκύνοντας τη διάρκεια αποπληρωμής ή προχωρώντας ακόμη και σε γενναίες αναδιαρθρώσεις. Ετσι, οι δανειολήπτες από τη στιγμή που θα πληρώνουν, θα κρατάνε «ζωντανά» τα δάνειά τους και δεν θα κινδυνεύουν να χάσουν την κατοικία τους.
Πηγές του Υπουργείου Ανάπτυξης επισημαίνουν ακόμη ότι πέρα από τα προαναφερόμενα (ρυθμίσεις τραπεζών και νόμος 4224/2013) οι δανειολήπτες έχουν ακόμη ένα καταφύγιο για την προστασία της κύριας κατοικίας τους. Ο λόγος για τον νόμο Κατσέλη.
Τα άρθρα του προσφέρουν την προστασία της κύριας κατοικίας αλλά και συνολικά της περιουσίας του οφειλέτη από τη στιγμή που εκείνος θα υποβάλει την αίτηση στο Ειρηνοδικείο μέχρι και την έκδοση απόφασης. Υπενθυμίζεται ότι με τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ, τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια στο τέλος Μαρτίου διαμορφώθηκαν στο 27,3% έναντι 3,6% που ήταν πριν από την κρίση (Δεκέμβριος 2007).
