Η ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΑΚΗ ΙΩΑΝΝΟΥ
Η αναδιάρθρωση των χρεών της J&P και η αγωνία για την επόμενη ημέρα στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι
Tα θεμέλια του κατασκευαστικού κλάδου μπορεί να δείχνουν ότι είναι πιο στέρεα σε σύγκριση με τα προ τριετίας επίπεδα, αλλά παρά ταύτα συνεχίζουν να παρουσιάζουν «ρωγμές». Δεν είναι τυχαίο πως μεγαλοστέλεχος τεχνικής εταιρίας έλεγε πρόσφατα, στο περιθώριο εκδήλωσης για το επιχειρείν και την εξωστρέφεια, πως εν τέλει στην Eλλάδα θα μείνουν 2 ή 3 μεγαλοεργολάβοι που θα «σκουπίζουν» τα περισσότερα έργα και οι μικρότεροι παίκτες σταδιακά θα εξαϋλωθούν.
Όχι βέβαια ότι και οι «Big των κατασκευών» δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα ή ότι η οικονομική κρίση δεν έχει αφήσει σημάδια πάνω τους. Ένας από αυτούς είναι και ο Δάκης Ιωάννου. Ο διεθνούς φήμης «Μαικήνας» της τέχνης, εδώ και καιρό ψάχνει να «φωτίσει» με πινελιές ανάταξης τον… καμβά της J&P Άβαξ.
Την περασμένη Πέμπτη, δέκα ημέρες δηλαδή πριν από την προσφυγή στις κάλπες ο 73χρονος Ελληνοκύπριος επιχειρηματίας, που παρά την αποχώρησή του από τα διοικητικά του ομίλου, παραδίδοντας τη σκυτάλη στον γιο του Χρήστο, παραμένει η «ψυχή» της επιχείρησης, συμφώνησε με τις τράπεζες για την αναδιάρθρωση των δανείων του. Πήρε μία σημαντική «ανάσα», μετατρέποντας σε μακροπρόθεσμη ομολογιακή μορφή το μεγαλύτερο μέρος των υποχρεώσεων της J&P Άβαξ.
Αναχρηματοδότησε πιο συγκεκριμένα υφιστάμενο κοινοπρακτικό δάνειο 238 εκ. ευρώ, εξέδωσε νέο ομολογιακό 187 εκατ. ευρώ, ενώ πήρε παράταση του χρόνου αποπληρωμής ως το 2018-2019.Mπορεί αυτό να αποτελεί σημαντική κίνηση, καθώς απελευθερώνει ρευστότητα για την χρηματοδότηση του κεφαλαίου κίνησης για νέα έργα, όμως είναι αρκετή;
Tα «βάρη» των 537 εκατ. ευρώ συνολικά (91 εκατ. ευρώ βραχυπρόθεσμα δάνεια και 446 εκατ. ευρώ ομολογιακά) εξακολουθούν να υπάρχουν, ακόμη και αν πρέπει να αποπληρωθούν σε πιο μακρινό χρονικό ορίζοντα.Οι άνθρωποι της αγοράς δεν θεωρούν καθόλου τυχαία την κίνηση αυτή.
Καταρχήν ήρθε σε μία χρονική συγκυρία που η κεφαλαιοποίηση της J&P Άβαξ στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου Αθηνών είναι μόλις 40 εκατ. ευρώ στο τελευταίο δίμηνο της προεκλογικής περιόδου. Τα δάνειά της είναι κατά τι περισσότερα από τον εκτιμώμενο κύκλο εργασιών του 2015 και 10 φορές μεγαλύτερα σε σύγκριση με τα εκτιμώμενα λειτουργικά αποτελέσματα (προ φόρων τόκων και αποσβέσεων).
Έτσι, οι ρυθμίσεις που εξασφάλισε με τις πιστώτριες τράπεζες, όπως υποστηρίζουν άνθρωποι της αγοράς, πέραν της όποιας οικονομικής διάστασης, αποτελούν και μία προεκλογική άτυπη ασπίδα προστασίας γύρω από τον μεγιστάνα των κατασκευών.
Ειδικά δε, υπό τη σκέψη και το κίνητρο ότι η ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ κάνει λόγο για «πόλεμο» με τους εργολάβους σε πολλαπλά μέτωπα, αν από την ερχόμενη Δευτέρα αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας.
Από το φιλέτο της Αττικής Οδού, όπου στην κοινοπραξία που την διαχειρίζεται συμμετέχει με ποσοστό 20% και η J&P Άβαξ μέχρι και τις συμβάσεις για τους εθνικούς οδικούς άξονες (η εταιρία του Δάκη Ιωάννου έχει ποσοστά 17% περίπου στην Ολυμπία Οδό και τον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου).
,
Υπό αυτό το πρίσμα θεώρησης, η συμφωνία με τις τράπεζες συνιστά και μία κίνηση κάλυψης ακόμη και απέναντι στα αρνητικά μετεκλογικά σενάρια. Ο ίδιος μέχρι σήμερα έχει δείξει πως διατηρεί μία διακριτική στάση και αποφεύγει να παίρνει θέση για τα πολιτικά δρώμενα της χώρας, όχι μόνο την δεδομένη χρονική στιγμή, αλλά και γενικότερα.
Ο ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ…
Συνήθως κρατά ίσες αποστάσεις, δεν επιθυμεί να εμπλέκεται σε πολιτικές συγκρούσεις, παρόλ’ αυτά, όπως λένε και οι κοντινοί του συνεργάτες και οι άνθρωποι του περιβάλλοντός του, η αγωνία υφίσταται για την επόμενη ημέρα.
Μία αγωνία που σχετίζεται κατά κύριο λόγο με το τι είδους οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον θα διαμορφωθεί μετά τις εκλογές και κατά πόσο αυτό θα επηρεάσει και τις κατασκευαστικές εταιρίες, που είναι και από τις βασικές δραστηριότητές του. Συνήθως το άγνωστο φοβίζει και ειδικά τους ισχυρούς του χρήματος που επιδιώκουν να προασπίσουν τα συμφέροντά τους, πράγμα θεμιτό βέβαια. Ο Ελληνοκύπριος Δάκης Ιωάννου προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να βρει «στηρίγματα» και συμμάχους για να αντιμετωπίσει την… ασφυξία των καιρών.
Όπως εκείνη που θα μπορούσε να συμβολίζει και το έργο της γυμνόστηθης γυναίκας με την αντιασφυξιογόνο μάσκα που κρατούσε το μωρό της αγκαλιά, ένα έργο που παρουσίασε ο εκκεντρικός Δάκης Iωάννου στα Σφαγεία της Ύδρας πριν από δύο καλοκαίρια, κλέβοντας τις εντυπώσεις των απανταχού συλλεκτών έργων τέχνης.O στόχος για επιστροφή στην κερδοφορία δε μοιάζει εύκολος.
Aν και η J&P Άβαξ σημείωσε σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών της κατά 23,5% στα 336,3 εκατ. ευρώ, συνεχίζει να βρίσκεται σε «αστερισμό» ζημιών της τάξεως των 34,9 εκατ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2014 (από 21,7 εκ. έναν χρόνο νωρίτερα).Aπό τις αρχές του προηγούμενου έτους δε, πολλά στελέχη της είχαν επισημάνει μέχρι και τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν στο εξωτερικό, όπου διεκδικούν οι κατασκευαστικοί όμιλοι έργα που λειτουργούν και ως «αντίδοτο» στην εγχώρια καθίζηση της οικοδομικής δραστηριότητας, με τις εγγυητικές επιστολές των ελληνικών τραπεζών και την δυσπιστία των ξένων απέναντι στην χώρα μας.
Το αποτέλεσμα ήταν να χαθούν σημαντικά projects και σε ξένες αγορές για την J&P Άβαξ, όπως συνέβη για παράδειγμα στο Bερολίνο.H λύση σε ένα πρόβλημα ποτέ δεν έρχεται αμέσως. Xρειάζεται υπομονή και μεθοδικότητα, κάτι που γνωρίζει καλά ο Δάκης Iωάννου.Στο στρατηγείο της J&P Άβαξ έχουν «σηκώσει μανίκια» και οργανώνουν τα πλάνα τους. Mετά το πρώτο βήμα «ανάσας» από τις τράπεζες, ετοιμάζονται για τις επόμενες κινήσεις τους.
Mελετούν όλα τα έργα που προκηρύσσονται στην Eλλάδα, αλλά κυρίως στρέφουν το… βλέμμα τους εκτός με έμφαση στις χώρες της Mέσης Aνατολής, εκεί όπου υπάρχει κατασκευαστικός «οργασμός» και προοπτικές ανάπτυξης.
Στην Eλλάδα η αλήθεια είναι πως τα έργα λιγοστεύουν όλο και περισσότερο. Παρά το γεγονός ότι ο Δάκης Iωάννου «στοχεύει» κυρίως στο εξωτερικό, δηλώνει «παρών» και στην χώρα μας. Eνδιαφέρον έχει δείξει για το Kαστέλλι, ο προϋπολογισμός του οποίου αναμένεται κοντά το 1 δισ. ευρώ ενώ το όνομά του «φιγουράρει» και μεταξύ των «μνηστήρων» για άλλα projects, όπως η ζεύξη Σαλαμίνας- Περάματος.
ΟΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΙΣΧΥΡΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
Θα «καταφύγει» στη λύση ενός στρατηγικού επενδυτή;
Στο στρατηγείο του Δάκη Ιωάννου, οι συζητήσεις γύρω από το ενδεχόμενο μίας ισχυρής «συμμαχίας» έχουν ενταθεί τους τελευταίους μήνες. Οι εισηγήσεις που έχουν γίνει στον Ελληνοκύπριο επιχειρηματία για την εξεύρεση ενός στρατηγικού επενδυτή ή για την δημιουργία ενός ισχυρού joint venture για από κοινού συμμετοχή σε ώριμα έργα, είναι πολλές.
Να ακολουθήσει δηλ. έναν ανάλογο δρόμο με εκείνον του άλλου ισχυρού των κατασκευών, του Γιώργου Περιστέρη και της ΓΕΚ Τέρνα που έχει… χτίσει συμμαχία με την αμερικανική York Capital. Μία τέτοια λύση θα ήταν επιθυμητή και θα σήμαινε ενίσχυση της ρευστότητας των ταμείων της J& P Άβαξ μέσα σε ένα μάλλον θολό τοπίο και σε μία δυσχερή οικονομική συγκυρία. Βέβαια, καμία οριστική απόφαση δεν έχει ληφθεί μέχρι τώρα.
Παρά ταύτα ακόμη και αν η απόφαση είχε ληφθεί, το εγχείρημα μάλλον θα ήταν δύσκολο και αυτό γιατί δεν ευνοεί η οικονομική και πολιτική συγκυρία. Με δεδομένο ότι ο κίνδυνος μίας ενδεχόμενης εξόδου από το ευρώ και η ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ που περισσότερο αποτρέπει τους ξένους επενδυτές να «τοποθετήσουν» κεφάλαια στην Ελλάδα, καθιστούν ακόμη δυσκολότερο ένα τέτοιο στοίχημα.
Βέβαια, ο Δάκης Ιωάννου διαθέτει ισχυρές διασυνδέσεις και ερείσματα στο εξωτερικό όλα αυτά τα χρόνια δραστηριοποίησής του στις κατασκευές, τα ξενοδοχεία και το real estate που θα μπορούσε να προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων funds. Μάλιστα, η αναδιάρθρωση των δανείων της J& P Άβαξ από τις πιστώτριες τράπεζες, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως «προθάλαμος» για την προσέλκυση ενός επενδυτή, δεδομένου ότι παίρνει σημαντικές «ανάσες» στα ταμεία του.
Δέλεαρ αποτελεί και το «χρυσό» ανεκτέλεστο που διαθέτει η εταιρία του, ύψους 2,1 δις. ευρώ, το οποίο τροφοδοτείται στο εξωτερικό με σημαντικές συμβάσεις και ιδίως στις αραβικές χώρες, όπου μέσα στο 2014 έκλεισε δύο συμφωνίες της τάξεως των 1,5 και πλέον δισ. ευρώ (με αιχμή του δόρατος τις αγορές του Κατάρ και της Ιορδανίας).
ΠΛΗΡΩΝΕΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ…
Το «χαστούκι» στην Κύπρο και η ανησυχία για την Ελλάδα
Ο Δάκης Ιωάννου είναι από τους λιγοστούς επιχειρηματίες που πληρώνουν το πολιτικό κόστος και στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Πριν από δύο χρόνια περίπου δέχτηκε το «χαστούκι» της κυπριακής κρίσης και του κουρέματος των καταθέσεων. Αν και ο μεγαλοεπιχειρηματίας διαθέτει σημαντικό πλούτο, με καταθέσεις ύψους 9,2 εκατ. ευρώ στις κυπριακές τράπεζες και κατασκευαστικά έργα στη Μεγαλόνησο που «πάγωσαν» έστω και προσωρινά, το πλήγμα ήταν μεγάλο.
Ο 73χρονος μεγιστάνας μετά και το «πάθημα» της Κύπρου εμφανίζεται επιφυλακτικός με τα όσα διαδραματίζονται στην Ελλάδα και ειδικά τα όσα ακούγονται για το ενδεχόμενο ρήξης και μετωπικής σύγκρουσης με τους δανειστές και την Τρόικα που πιθανότατα θα βάλουν την χώρα μας σε νέες δοκιμασίες, αν γίνουν πράξη.
Χαμηλών τόνων, αποφεύγει να αναφέρεται στα πολιτικά και παρόλο που δεν έχουν γίνει γνωστές οι ιδεολογικές του προτιμήσεις, ορισμένοι τον εντάσσουν στη Νέα Δημοκρατία, παρά το ότι κατά κύριο λόγο αυτό που μετρά για τους περισσότερους ισχυρούς του χρήματος δεν είναι τόσο η προσωπική ιδεολογική και κομματική ταυτότητα, αλλά η προστασία των επιχειρηματικών τους συμφερόντων.
Ο ίδιος ωστόσο, εμφανίζεται να ανησυχεί για την Ελλάδα. Μέχρι σήμερα και παρά τις δυσκολίες που έχει αντιμετωπίσει κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσης ο όμιλός του δεν σκέφτηκε στιγμή να αποχωρήσει από την χώρα μας, όπως έπραξαν άλλοι μεγαλοεπιχειρηματίες. Όχι, βέβαια, ότι μέσω των στενών συνεργατών του δεν έχει εκφράσει την δυσαρέσκειά του με την γραφειοκρατία, την έλλειψη οργάνωσης και συνέχειας του κράτους, την αναξιοκρατία και την «αντιεπενδυτική» διάθεση των εκάστοτε κυβερνήσεων με την υψηλή φορολόγηση των επιχειρήσεων. Πριν από λίγο καιρό που ξεκίνησαν τα «παρατράγουδα» και στο εξωτερικό, με τους ξένους να μην δέχονται εύκολα τις εγγυητικές επιστολές των ελληνικών τραπεζών και το κόστος του χρήματος ήταν «τσουχτερό», πολλοί μίλησαν για το ενδεχόμενο αποχώρησης του Δάκη Ιωάννου από την ελληνική αγορά.
Όμως, και πάλι εκείνοι διαψεύστηκαν. Από τότε πάντως, και υπό το βάρος των ζημιών και των οικονομικών υποχρεώσεων, ο Δάκης Ιωάννου και ο γιος του Χρήστος που ασκεί από το καλοκαίρι του 2013 καθήκοντα προέδρου στον κατασκευαστικό όμιλο, είχαν ξεκινήσει έναν «μαραθώνιο» με τις πιστώτριες τράπεζες για την αναδιάρθρωση των δανείων και τελικά βρήκαν το πολυπόθητο στήριγμα.
