Τοίχο υψώνει η ελβετική κυβέρνηση στις εισαγγελικές αρχές ξένων χωρών που ερευνούν τα στοιχεία της λίστας Λαγκάρντ. Σύμφωνα με το “Βήμα”, το ελβετικό υπουργείο Δικαιοσύνης έχει αποστείλει εγκύκλιο στις εισαγγελίες της χώρας, με την οποία ουσιαστικά απαγορεύει την ικανοποίηση αιτημάτων δικαστικής συνδρομής από ξένες χώρες, εφόσον αυτά σχετίζονται με υποκλαπέν υλικό από ελβετικές τράπεζες, και δη με αυτό της λίστας Λαγκάρντ.
Το «Swissleaks», στο πλαίσιο του οποίου δισεκατομμύρια δολάρια πέρασαν από την τράπεζα HSBC με σκοπό τη φοροδιαφυγή ή το ξέπλυμα μέσω εικονικών εταιρειών, καταδεικνύεται σε αχίλλειο πτέρνα της ελβετικής Δικαιοσύνης, η οποία αναδιπλώνεται και θέτει προσκόμματα σε επίδοξους ερευνητές.
«Στην προκειμένη περίπτωση, αφενός μεν η Ελβετία δεν παρέχει σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία της δικαστική συνδρομή σε υποθέσεις φοροδιαφυγής, αφετέρου δε δεν νοείται κατά το ελβετικό δίκαιο αδίκημα ξεπλύματος χρήματος προερχόμενο από φοροδιαφυγή» εξηγεί ο κ. Ηλίας Μπίσιας, δικηγόρος που δραστηριοποιείται σε Αθήνα και Ελβετία. «Περαιτέρω, από τον Ιούνιο του 2014 το ελβετικό υπουργείο Δικαιοσύνης με εγκύκλιο του προς τις εισαγγελικές αρχές της χώρας συνιστά να μην ικανοποιούνται αιτήματα δικαστικής συνδρομής κρατών, τα οποία εν γνώσει τους υποβάλλουν αιτήματα παροχής πληροφοριών / αποδεικτικών στοιχείων που βασίζονται κατά μείζονα λόγο σε προσωπικά δεδομένα που αποτελούν προϊόν υποκλοπής από ελβετικές τράπεζες».
Οι Ελβετοί έχουν, πάντως, καταδείξει προ πολλού τις διαθέσεις τους. Ο κ. Μπίσιας εξηγεί ότι το 2012 θέσπισαν νομοθετική ρύθμιση, σύμφωνα με την οποία αιτήματα παροχής πληροφοριών που υποβάλλονται στις ελβετικές αρχές από φορολογικές αρχές άλλων χωρών δια της λεγόμενης διοικητικής συνδρομής απορρίπτονται εφόσον τα αιτήματα αυτά βασίζονται σε πληροφορίες οι οποίες έχουν κτηθεί μέσω αξιοποίνων πράξεων κατά το ελβετικό δίκαιο.
Κατά συνέπεια, σε ό,τι αφορά την περίπτωση της «λίστας Λαγκάρντ», ελληνικά αιτήματα παροχής πληροφοριών που τυχόν υποβληθούν, π.χ., από το υπουργείο Οικονομικών ή το ΣΔΟΕ και σχετίζονται με λογαριασμούς στην τράπεζα HSBC, αναμένεται ότι θα απορριφθούν από την Ελβετία με επίκληση της ανωτέρω διάταξης.
«Ανοικτή» η ελβετική δικογραφία
Η μεγαλύτερη διαρροή απόρρητων τραπεζικών δεδομένων, με πρωταγωνιστή τον Ερβέ Φαλσιανί, έχει γίνει αφετηρία για την άσκηση ποινικής δίωξης στην Ελβετία, η δικογραφία που έχει σχηματιστεί ως προς την υποκλοπή των στοιχείων είναι ανοικτή, ενώ δεν αποκλείεται η δίκη να αρχίσει ακόμη και τον Μάρτιο, ερήμην του Φαλσιανί.
Οι Ελβετοί, με άλλα λόγια, αρνούνται να παράσχουν στοιχεία και αντίγραφα για μία υπόθεση που είναι και καυτή (σ.σ.: τα τελευταία χρόνια σημειώνεται στην Ελβετία σημαντική αύξηση των περιπτώσεων υποκλοπής δεδομένων από τράπεζες) και ραγδαία εξελισσόμενη.
Δεν έχουν περάσει εξάλλου παρά ελάχιστες ημέρες από την εισαγγελική έφοδο στα γραφεία της HSBC Private Bank στη Γενεύη στο πλαίσιο της ποινικής έρευνας κατά της τράπεζας για διακεκριμένο ξέπλυμα χρήματος. Την έρευνα διενεργούν στην έδρα της τράπεζας ο γενικός εισαγγελέας του καντονίου Ολιβιέ Ζορνό και ο πρώτος εισαγγελέας Ιβ Μπερτοσά.
Παρά το γεγονός ότι στο στόχαστρο βρίσκεται η ίδια η τράπεζα, θεωρείται εν τούτοις πιθανό η έρευνα να στραφεί και εναντίον φυσικών προσώπων, σε βάρος των οποίων υπάρχουν υποψίες ότι διέπραξαν ξέπλυμα χρήματος ή συμμετείχαν σε αυτό.
Η λύση της «οριζόντιας διασταύρωσης»
«Η Ελβετία δεν ικανοποιούσε εύκολα τα αιτήματα δικαστικής συνδρομής τον καλό καιρό, πόσω μάλλον τώρα» σχολιάζει έγκυρη δικαστική πηγή. «Είναι χαρακτηριστική η υπόθεση του παραδικαστικού και η περίπτωση της Κωνσταντίνας Μπουρμπούλια, τους τραπεζικούς λογαριασμούς της οποίας στην Ελβετία κατάφερε να ανοίξει ο νυν υπουργός Επικρατείας για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς κ. Παναγιώτης Νικολούδης. Ούτε η κατηγορία περί δωροδοκίας δικαστή δεν μπορούσε αρχικά να πείσει τους Ελβετούς, ο Νικολούδης επέμενε πάρα πολύ καιρό».
Η ίδια πηγή επισημαίνει, πάντως, ότι ακόμη και αν οι Ελβετοί αρνούνται να δώσουν στοιχεία για τραπεζικούς λογαριασμούς, υπάρχει πάντα η εναλλακτική της οριζόντιας διασταύρωσης στοιχείων (σ.σ.: την οποία έχει τονίσει ότι θα αξιοποιήσει ο κ. Νικολούδης), ανάμεσα σε πολλές και διαφορετικές «λίστες» που διαθέτει η Ελλάδα «Η λίστα Λαγκάρντ και τα ονόματα που περιλαμβάνει δεν σημαίνουν τίποτε από μόνα τους. Δεν σου δείχνουν τους υπόπτους για φοροδιαφυγή. Αν όμως υπάρξει οριζόντια διασταύρωση και προκύψει δυσαναλογία της δήλωσης σε σχέση με το συνολικό προφίλ του εμπλεκόμενου, τότε ναι, έχεις στα χέρια σου ύποπτο. Αν διαθέτεις και συγκεκριμένη καταγγελία, ότι έχεις να κάνεις π.χ. με λαθρέμπορο, το αίτημα δικαστικής συνδρομής μπορεί να γίνει χωρίς καν να μνημονευτεί η λίστα Λαγκάρντ».
