H καθυστέρηση απορρόφησης κονδυλίων ΕΣΠΑ, η πολιτική αστάθεια των τελευταίων μηνών και η έλλειψη πόρων δυναμιτίζουν την υλοποίησή τους
Η πολύμηνη αστάθεια λόγω του πολιτικού κλίματος, η έλλειψη κάθε διάθεσης για -προοδευτική έστω- αναδιάρθρωση του θεσμικού πλαισίου για τους δημόσιους διαγωνισμούς, η ανεπάρκεια κεφαλαίων διάθεσης και η απουσία ξεχωριστής ηγεσίας στο Υπουργείο Υποδομών, οδηγούν μοιραία σε «τσουνάμι» αναβολών ή και ακυρώσεων ακόμη διαγωνισμών στον τομέα των δημοσίων έργων – επενδύσεων.
Το απογοητευτικό συμπέρασμα είναι πως, από τους 40 μεγάλους διαγωνισμούς (με συνολικό ύψος περίπου 747 εκατ. ευρώ), που είχαν προγραμματιστεί για το διάστημα Δεκεμβρίου 2014 – Φεβρουαρίου 2015, οι μισοί έχουν ήδη αναβληθεί.
Επιδείνωση της κατάστασης
Ακόμη και τα προγραμματισμένα έργα του επομένου τριμήνου τίθενται εν αμφιβόλω, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των κατασκευαστών, καθώς πλέον προστίθεται ακόμη ένας «πονοκέφαλος» -η καθυστέρηση τοποθέτησης νέων διοικήσεων στους περισσότερους οργανισμούς (π.χ. ΕΡΓΟΣΕ).
Η εξέλιξη αυτή θεωρείται καταστροφική για την Οικονομία, καθώς τα λεγόμενα «μικρά» έργα αποτελούν την ραχοκοκαλιά του κατασκευαστικού κλάδου. Συγκεκριμένα:
– Περισσότερο από το 50% του συνολικού προϋπολογισμού των έργων που είχαν προγραμματιστεί για το τελευταίο τρίμηνο κάλυπτε ο οδικός άξονας Πάτρα – Πύργος, κόστους περί τα 430 εκατ. ευρώ, ο διαγωνισμός για την κατασκευή του οποίου είχε εξαγγελθεί περί τις 10 φορές από τον προηγούμενο υπουργό Υποδομών Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, χωρίς ποτέ να πραγματοποιηθεί.
Τελευταία ημερομηνία δημοπράτησης του έργου είχε οριστεί η 27η Ιανουαρίου, αλλά υπήρξε αναβολή για τις 31 Μαρτίου, με πρόσχημα τις εκλογές. Στην πραγματικότητα εκκρεμούν μελέτες για τον οδικό άξονα, αλλά και η ένταξή του στο νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020. Υπενθυμίζεται πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέστρεψε προς επανυποβολή το επιχειρησιακό σχέδιο «Μεταφορές και Περιβάλλον» του νέου ΕΣΠΑ, το οποίο υποτίθεται πως είχε εγκριθεί περί τα τέλη του προηγούμενου έτους.
– Για τις 20 Ιανουαρίου είχε προγραμματιστεί ο διαγωνισμός του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, για τα έργα κατασκευής δικτύων μεταφοράς και διανομής νερού άρδευσης στους Δήμους Ασκληπιείου και Επιδαύρου, προϋπολογισμού 25,9 εκατ. ευρώ, ο οποίος, επίσης αναβλήθηκε.
– Στα 17 εκατ. ευρώ είχε οριστεί ο προϋπολογισμός του έργου εξυγίανσης – αποκατάστασης κτιριακών εγκαταστάσεων και περιβάλλοντος χώρου στα πρώην Μεταλλεία Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ) που βρίσκονται στο Ζιδάνι του δήμου Σερβίων – Βελβεντού. Ο διαγωνισμός ακυρώθηκε, ενώ δεν είχαν λείψει οι διαμαρτυρίες για τη μέθοδο υλοποίησης (μελέτη – κατασκευή) από εργολάβους.
– Άγονος κηρύχθηκε και ο διαγωνισμός, προϋπολογισμού περί τα 6,3 εκατ. ευρώ, για την αποπεράτωση και τον εκσυγχρονισμό των κτιριακών υποδομών του Ωδείου Αθηνών, που προκηρύχθηκε παραμονές Χριστουγέννων.
– Αναβολές υπήρξαν και σε κρίσιμα έργα αποκατάστασης παράνομων χωματερών (ήδη η Ελλάδα πληρώνει ημερήσιο πρόστιμο για κάθε παράνομη χωματερή που δεν έχει σταματήσει να λειτουργεί ή δεν έχει αποκατασταθεί) όπως συνέβη στο Δήμο Δράμας, ο οποίος προωθούσε έργο προϋπολογισμού 3,3 εκατ. ευρώ.
«Παγώνουν» και τα μεγάλα έργα
Προς νέα αναβολή οδεύουν τρεις μεγάλοι διαγωνισμοί για έργα με συμβάσεις παραχώρησης (νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας – Περάματος και οδικός άξονας Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη).
Οι εργολάβοι επισημαίνουν πως οι διαγωνισμοί δε μπορούν να προχωρήσουν ενώ εκκρεμούν οι αποφάσεις του νέου υπουργού Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη για την τελική κατανομή κονδυλίων του ΕΣΠΑ 2014 – 2020.
Επιπλέον, είναι δύσκολο να προσέλθουν οι ξένοι όμιλοι που είχαν αρχικώς ενδιαφερθεί, χωρίς να έχει ξεκαθαρίσει η εικόνα για την ελληνική οικονομία, πράγμα που αναμένεται να συμβεί μετά το τέλος του πρώτου εξαμήνου.
Οδικός άξονας Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη
Ο κ. Σταθάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σπίρτζης έχουν επισημάνει (κατά την τελετή παράδοσης – παραλαβής του υπουργείου) πως η νέα κυβέρνηση θέλει να επικεντρωθεί σε πολλά, μικρότερα, έργα και όχι σε φαραωνικές επενδύσεις. Είναι, όμως, κοινό μυστικό στην Αγορά κατασκευών πως ακόμη και χωρίς κυβερνητική αλλαγή θα αναβαλλόταν σίγουρα ο διαγωνισμός για τον στοιχειωμένο οδικό άξονα Ελευσίνα – Θήβα – Υλίκη, οι προσφορές για την κατασκευή, χρηματοδότηση και εκμετάλλευση του οποίου έχουν προγραμματιστεί για τις 24 Μαρτίου.
Το έργο βρίσκεται στον αέρα αφού οριστικές μελέτες δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχουν και κονδύλια για κάλυψη της εθνικής συμμετοχής. Επιπλέον, καθώς οι υπόλοιποι οδικοί άξονες με διόδια έχουν μεγάλη πτώση εσόδων, είναι δύσκολο να χρηματοδοτηθεί από τραπεζικά κεφάλαια ένας ακόμα δρόμος με σταθμούς διοδίων.
Η υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας – Περάματος
Πολύ πιο ελκυστικό θεωρείται το έργο της υποθαλάσσιας ζεύξης Σαλαμίνας – Περάματος, έργο προϋπολογισμού περί τα 350 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός που εκπνέει στα τέλη Μαρτίου έχει παραταθεί μέχρι σήμερα επτά φορές! Δεν είναι γνωστές οι προθέσεις της κυβέρνησης για την τύχη του έργου και ειδικότερα για το αν θα κατασκευαστεί μέσω παραδοσιακής εργολαβίας ή μέσω σύμβασης παραχώρησης (όπου οι χρήστες θα πληρώνουν διόδια).
Νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου
Το πλέον κρίσιμο από τα τρία έργα, καθώς συνδέεται με την τουριστική ανάπτυξη της Κρήτης, είναι το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, με την προθεσμία υποβολής προσφορών να εκπνέει στις 7 Απριλίου. Θεωρείται σχεδόν σίγουρη η νέα παράταση καθώς οι ισχυροί διεθνείς όμιλοι που έχουν συνεταιριστεί με εγχώριους εργολάβους θα περιμένουν την ομαλοποίηση της κατάστασης στην οικονομία.
Σύμφωνα με πληροφορίες, είχαν ήδη διαμορφωθεί τα σχήματα που θα διεκδικούσαν την κατασκευή και την εκμετάλλευση του νέου αεροδρομίου -και συγκεκριμένα η κοινοπραξία της γαλλικής Vinci Airport με τον όμιλο ΕΛΛΑΚΤΩΡ, η κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ με την ισπανική ACS και η συμμαχία της J&P ΑΒΑΞ με τη γαλλική Bouygues.
