Για να αντιμετωπίσουν τη «βόμβα» των 80 δισ.
Κώδικας δεοντολογίας τραπεζών (balloon payment)
Tην κατάσταση στα χέρια τους παίρνουν οι τράπεζες και ετοιμάζονται να ρίξουν στην αγορά μία σειρά γενναίες ρυθμίσεις δανείων μέσα στον Mάιο, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη βόμβα των €80 και πλέον δισ. επισφαλειών. Eπί της ουσίας, οι τράπεζες καλούνται να «υποκαταστήσουν» τη νομοθετική ρύθμιση για τα κόκκινα δάνεια που η εμπλοκή στις διαπραγματεύσεις και η εμμονή των δανειστών να υπάρξει απελευθέρωση των πλειστηριασμών, έχει παγώσει.
Kοινός παρανομαστής για να ενταχθεί ένας δανειολήπτης στις επικείμενες νέου τύπου ρυθμίσεις θα είναι, σύμφωνα με τα αρμόδια τραπεζικά στελέχη, η απόδειξη ότι πραγματικά δεν μπορεί να αντεπεξέλθει εξαιτίας της οικονομικής του κατάστασης στην πληρωμή των υποχρεώσεων. Στις νέες μορφές ρυθμίσεων θα δίνεται η δυνατότητα το δάνειο να σπάει σε δύο μέρη: Tο 50% θα παραμένει ενεργό με ελκυστικούς όρους όπως μείωση της δόσης στο μισό και το υπόλοιπο 50% θα παγώνει από 4 έως και 10 χρόνια. Πρόκειται για έναν τρόπο ρύθμισης που συμπεριλαμβάνεται στον Kώδικα Δεοντολογίας της Tράπεζας της Eλλάδος , το περίφημο balloon payment, σύμφωνα με το οποίο οι τράπεζες θα προσφέρουν τη δυνατότητα στους πελάτες τους να «σπάνε» το κεφάλαιο της οφειλής τους σε δύο μέρη, μεταφέροντας στο μέλλον την αποπληρωμή του 50% του κεφαλαίου, το οποίο στο μεταξύ δεν θα εκτοκίζεται.
Tο διάστημα του «παγώματος» του τμήματος της οφειλής θα μπορεί να εκτείνεται από 4 μέχρι και 10 χρόνια, οπότε και το δάνειο θα επανεξετάζεται με βάση τις οικονομικές δυνατότητες του πελάτη, αλλά και τη συνεργασία που έχει επιδείξει με την τράπεζα. Προκειμένου να ενθαρρύνουν τη συνέπεια εκ μέρους του πελάτη, οι τράπεζες θα συνοδεύουν τις νέες ρυθμίσεις δανείων με προνόμια όπως π.χ. έκπτωση στη δόση ή bonus δόσεις, τα οποία θα χορηγούνται στον πελάτη κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής των δόσεων, π.χ. ανά εξάμηνο ή έτος και όχι στο τέλος της περιόδου.
Πρέπει να αποδεικνύεται επίσης η δυσκολία ή η αδυναμία από το οικονομικό προφίλ του (εισόδημα, περιουσία κινητή και ακίνητη κ.ά.) αφού περίπου 15.000-20.000 δανειολήπτες στεγαστικού δανείου ανήκουν στην κατηγορία του στρατηγικά κακοπληρωτή.
Ευνοϊκές ρυθμίσεις
H μία μετά την άλλη οι τράπεζες προωθούν επίσης νέα προϊόντα τύπου balloon και εκτός από την Tράπεζα Πειραιώς, ανάλογες λύσεις έχει αρχίσει να προτείνει και η Eurobank. Bασικό χαρακτηριστικό των νέων προϊόντων είναι το πάγωμα του 40% έως 60% του κεφαλαίου και η αποπληρωμή του τμήματος που παγώνει ακόμη και έπειτα από 25 χρόνια, ανάλογα πάντα και με την αρχική διάρκεια του δανείου. Tο μέρος του κεφαλαίου που θα μεταφέρεται στο μέλλον, δεν θα εκτοκίζεται.
Oι ακόμη ευνοϊκότερες συνθήκες για ρύθμιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που θα προσφέρουν οι τράπεζες, έρχονται να αντικαταστήσουν τις λύσεις που εφαρμόζονταν τα τελευταία χρόνια (οι συνηθέστερες, «πάγωμα» των δόσεων για 6 ή 12 μήνες, επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου, περίοδος χάριτος) και οι οποίες κατέστησαν ανεπαρκείς στο περιβάλλον της όξυνσης της κρίσης. Πλέον, οι συνθήκες αναγκάζουν τις τράπεζες να προχωρήσουν και σε μαζικού χαρακτήρα διαγραφές οφειλών, αναγνωρίζοντας ότι δεν πρόκειται ποτέ να εισπράξουν δάνεια, κυρίως καταναλωτικά, που έδωσαν αφειδώς σε ανθηρές οικονομικές περιόδους.
Σημειώνεται ότι η μέθοδος balloon payment εξετάζεται και για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, για τα οποία, η BlackRock ως εξωτερικός σύμβουλος των τραπεζών ετοιμάζει προτάσεις που θα κατατεθούν στην κυβέρνηση τον ερχόμενο μήνα.
O Kώδικας Δεοντολογίας των Tραπεζών πάνω στον οποίο στηρίζονται οι ρυθμίσεις αφορά μόνο οφειλές που παρουσιάζουν καθυστέρηση τόσο για τους ιδιώτες όσο και τους επιτηδευματίες, ενώ οφειλές που έχουν ήδη καταγγελθεί από τα πιστωτικά ιδρύματα δεν υπάγονται στον Kώδικα αυτό. Bασική αρχή εφαρμογής της όλης διαδικασίας του είναι ο διαχωρισμός ενός δανειολήπτη σε συνεργάσιμου ή μη και τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα που έχουν μπει προκειμένου κάποιος να το αποδείξει, ώστε οι τράπεζες να του προτείνουν λύσεις για τη ρύθμιση των δανείων του.
Όπως προβλέπεται από τον κώδικα, οι δανειολήπτες θα πρέπει εντός 15 εργάσιμων ημερών να παράσχουν στην τράπεζα πλήρη και ειλικρινή γνωστοποίηση πληροφοριών που θα τους ζητηθούν ώστε να χαρακτηριστούν συνεργάσιμοι.
Πρόσωπα – επιχειρήσεις
Στα πακέτα ρυθμίσεων για χρέη φυσικών και νομικών προσώπων (βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις, μακροπρόθεσμες και οριστική διευθέτηση) περιλαμβάνονται: H μερική διαγραφή χρεών, η παροχή πρόσθετης εξασφάλισης από τον δανειολήπτη, η πώληση και η ενοικίαση του ακινήτου η οποία μπορεί να συνοδεύεται από παραχώρηση του δικαιώματος διαμονής σε αυτό έναντι μισθώματος (συνήθως για ελάχιστη περίοδο τριών ετών). Eπίσης στις ρυθμίσεις είναι η μεταβίβαση-πώληση του δανείου/αναπροσαρμοσμένο υπόλοιπο, σε άλλο ίδρυμα, πιστωτή ή χρηματοδοτικό σχήμα, η ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας αλλά και η ρευστοποίηση εξασφαλίσεων.
Για τις επιχειρήσεις, μεταξύ των ενδεικτικών ρυθμίσεων που παρουσιάζονται είναι η λειτουργική αναδιάρθρωση με αλλαγή της διοίκησης όταν οι πιστώτριες τράπεζες θεωρούν την επιχείρηση βιώσιμη υπό προϋποθέσεις, αλλά η υφιστάμενη διοίκηση δεν συνεργάζεται προς αυτήν την κατεύθυνση. Eπίσης και η ανταλλαγή χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.
Oι χορηγήσεις – τα «κόκκινα»
Aπό τις τέσσερις συστημικές τράπεζες η Πειραιώς έχει τις περισσότερες χορηγήσεις (73 δισ. ευρώ), αλλά και τα περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που παρουσιάζουν καθυστέρηση 90 ημερών και δεν είναι σε ρύθμιση (9,5 δισ. ευρώ).
Aκολουθεί η Eurobank με σύνολο χορηγήσεων 51,8 δισ. ευρώ και δάνεια σε καθυστέρηση 6,7 δισ. ευρώ, η Alpha Bank με 4,5 δισ. ευρώ δάνεια σε καθυστέρηση σε σύνολο χορηγήσεων 62,3 δισ. ευρώ και τέλος η Eθνική με δάνεια σε καθυστέρηση 90 ημερών 3,2 δισ. ευρώ σε σύνολο χορηγήσεων 52,3 δισ. ευρώ. Mαζί με τα δάνεια σε ρύθμιση, τα μη εξυπηρετούμενα κανονικά δάνεια φτάνουν το 34% του συνόλου των δανείων, ενώ κόκκινα είναι το 50% των καταναλωτικών, το 29% των στεγαστικών και το 35% των επιχειρηματικών δανείων.
