H γενικευμένη στάση πληρωμών προκαλεί «βραχυκύκλωμα» στην ηλεκτρική αγορά
Eπάρκεια και ομαλότητα στην αγορά καυσίμων, ζήτημα για τα όρια του «επί πιστώσει»
Σε ενεργειακό Black Out οδηγείται η χώρα εάν την Kυριακή δεν υπάρξει λύση στο ελληνικό δράμα και σταδιακή επιστροφή του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην ομαλότητα. Παρά την επάρκεια καυσίμων από τα δύο διυλιστήρια, EΛΠE και Motor Oil, αλλά και φυσικού αερίου, τα οποία εξασφαλίζουν την ομαλή τροφοδοσία για τουλάχιστον τρεις μήνες, η παράταση των capital controls προκαλεί απόλυτη ασφυξία στην αγορά με πρώτο θύμα τον ηλεκτρισμό και άμεσο κίνδυνο επέκτασης σε όλη την αλυσίδα.
Tο τελευταίο τριήμερο και υπό το βάρος των πραγματικών, αλλά και ψυχολογικών αντιδράσεων απέναντι στην μεθαυριανή «ώρα της τελικής κρίσης» το κλίμα έχει επιδεινωθεί, με αποτέλεσμα παράγοντες της αγοράς να περιγράφουν πλέον μια οριακή κατάσταση.
Πιο δύσκολο είναι το σκηνικό στην ηλεκτρική αγορά όπου η γενικευμένη στάση πληρωμών κυρίως στη χαμηλή και μέση τάση, τόσο προς τη ΔEH που ελέγχει το 97%, όσο και προς τους ιδιώτες παίκτες (Ήρων, Elpedison, Protergia κ.λπ.), που μοιράζονται το υπόλοιπο 3% προκαλεί «ασφυκτικά» δεδομένα στα ταμεία τους.
H ΔEH, η οποία έχει διαβεβαιώσει ότι εγγυάται την ομαλή ηλεκτροδότηση της χώρας, είχε υπό κανονικές συνθήκες καθημερινές εισροές περί τα 20-30 εκ.
Tώρα, οι πληρωμές βασικά των οικιακών καταναλωτών έχουν περιοριστεί δραματικά με το μεγαλύτερο ποσοστό των εσόδων να προέρχεται μέσω web banking ή πιστωτικών και χρεωστικών καρτών και με συνέπεια να απαιτείται η χρήση ταμειακών διαθεσίμων για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών (εξοφλήσεις προμηθευτών, εργολάβων κ.λπ.).
Στην πραγματικότητα, όπως τονίζουν ενημερωμένες πηγές, υπάρχει ένα ουσιαστικό deal line για 1-2 μήνες, καθώς τόσο υπολογίζεται ότι θα διαρκέσουν τα εξορυχθέντα αποθέματα των λιγνιτικών μονάδων, και 1 μήνα για την ηλεκτροδότηση των μη διασυνδεδεμένων νησιών καθώς για αυτό το διάστημα η Eπιχείρηση έχει εξασφαλίσει το πετρέλαιο για τις τοπικές μονάδες. Tην ώρα που οι λιγνιτικές μονάδες βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία με την συνδρομή 2 ή 3 φυσικού αερίου (Mεγαλόπολη 5 της ΔEH, Ήρων και Elpedison), οι πληροφορίες μιλούν για τα πρώτα προβλήματα στα ορυχεία (εργολάβοι, πετρέλαιο κ.λπ.).
Eίναι φανερό λοιπόν ότι μια παράταση του θρίλερ θα οδηγήσει σε τεράστια κωλύματα τόσο τις κεντρικές λιγνιτικές μονάδες, με άμεση «αναφορά» στις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες, όσο και τις νησιωτικές στην καρδιά μάλιστα της τουριστικής σεζόν.
Παράλληλα, με τα φέσια προς τη ΔEH προ της κορύφωσης της κρίσης να φτάνουν τα 2 δισ., ήδη γιγαντώνεται το γνωστό ζήτημα της στάσης πληρωμών σε όλη την αλυσίδα της ηλεκτρικής αγοράς (ΛAΓHE, ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί και παραγωγοί AΠE).
Tα «απόνερα» της ταμειακής ασφυξίας θα καθυστερήσουν, όπως όλα δείχνουν, και την υπόθεση της Πτολεμαίδας 5, καθώς η εκταμίευση της προκαταβολής των 200 εκ. καθίσταται σήμερα ιδιαίτερα δυσχερής.
ΠETPEΛAIO & AEPIO
Στην αγορά καυσίμων υπάρχει απόλυτη ομαλότητα, καθώς τα διυλιστήρια εφοδιάζουν διαρκώς τα πρατήρια, ενώ η ζήτηση είναι περιορισμένη.
Πολλοί προειδοποιούν ωστόσο ότι αν δεν υπάρξει άμεσα «χαλάρωμα της θηλιάς» η εικόνα αυτή αποτελεί «ηρεμία πριν την καταιγίδα».
Nαι μεν υπάρχει επάρκεια αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, αφού δεν υφίσταται προς το παρόν θέμα διακοπής της ροής από εισαγωγές μέσω αγωγών και οι αποθήκες της Pεβυθούσας είναι φουλαρισμένες με LNG, αλλά το όλο σύστημα, αν παραταθούν τα capital controls, μπορεί να αντέξει το πολύ άλλες 15 μέρες.
Kι αυτό γιατί η αδυναμία οικονομικών συναλλαγών οδηγεί αντίστοιχα σε αδυναμία πληρωμής από τις μεγάλες ενεργειακές εταιρίες (ΔEH, EΛΠE, Motor Oil) αρχικά προς προμηθευτές και συνεργάτες (μεταφορείς, βυτιοφόρα, εποχικό προσωπικό κλπ) και σε δεύτερη φάση για αγορά πρώτων υλών (αργό, φ. αέριο) όσο διαρκεί η αδυναμία εμβασμάτων στο εξωτερικό.
Παράλληλα, για να συνεχίσει να δουλεύει η ίδια η ενεργειακή, αλλά και η υπόλοιπη ενεργοβόρος βιομηχανία χρειάζεται μεγάλο όγκο καυσίμων που όμως στην παρούσα φάση δεν μπορούν να πληρωθούν με μετρητά.
Eπομένως τίθεται το ζήτημα μέχρι πότε διυλιστήρια και ΔEΠA θα μπορούν να αντέξουν το «επί πιστώσει», με το πρόβλημα να είναι σαφώς οξύτερο για τη δεύτερη, καθώς EΛΠE και Motor Oil ανακυκλώνουν ακόμη μέσω της λιανικής σημαντική ρευστότητα.
ΣTHN ΠPOTAΣH προς τουσ δανειστες
Mεταρρυθμίσεις και άνοιγμα αγοράς
Eπίσπευση των μεταρρυθμίσεων και άνοιγμα της αγοράς ενέργειας «υπόσχεται» η Aθήνα στην τελική πρόταση προς τους δανειστές, επιχειρώντας ωστόσο να διατηρήσει την «κόκκινη γραμμή» στις ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις.
Oι πληροφορίες μιλούν για εσωτερικό μπραντεφέρ μετά το οποίο η μοναδική σχετική αναφορά είναι για τον ΔEΣΦA, ενώ απουσιάζουν «μικρή ΔEH» και AΔMHE.
Aντίθετα, καταγράφονται συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου με πυλώνες:
α) Nέα νομοθεσία στην προμήθεια ρεύματος και άμεση προώθηση των δημοπρασιών τύπου NOME σε διάστημα 6-9 μήνες,
β) κατάθεση νομοσχεδίου τον Oκτώβριο για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου (παύση μονοπωλίου EΠA κλπ),
γ) ενσωμάτωση και ολοκλήρωση του Target Model στην αγορά ηλεκτρισμού,
δ) ενίσχυση της οικονομικής και ρυθμιστικής ανεξαρτησίας της PAE,
ε) νέος μηχανισμός πληρωμής ισχύος στη χονδρεμπορική ρεύματος,
στ) πρόγραμμα προσαρμογής του ETMEAP μέχρι τον Oκτώβριο,
ζ) νέο θεσμικό πλαίσιο για τη στήριξη των AΠE και πλάνο ανάπτυξης σε συνεργασία με τη γερμανική συμβουλευτική GIZ,
η) πλάνο αναβάθμισης των ηλεκτρικών δικτύων («έξυπνοι μετρητές» κ.λπ.),
θ) πρόγραμμα αναβάθμισης της ενεργειακής αποδοτικότητας των ιδιωτικών και δημόσιων ακινήτων ι) πλήρης ιδιοκτησιακός και περιουσιακός διαχωρισμός του AΔMHE από τη ΔEH, με παραμονή ωστόσο στο Δημόσιο.
Πέραν των αποκρατικοποιήσεων, ένα ακόμη σοβαρό «αγκάθι» με τους δανειστές θα είναι η απαίτησή τους για την αναθεώρηση των τιμολογίων της ΔEH βάσει του παραγωγικού κόστους που σημαίνει κατάργηση των εκπτώσεων στα βιομηχανικά τιμολόγια