Η έκθεση για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο για το έτος 2010, έκθεση η οποία υποβάλλεται κάθε χρόνο στο Κογκρέσο από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, βάσει της σχετικής αμερικανικής νομοθεσίας, έχει στο κεφάλαιο για την Ελλάδα παρόμοιο με την περσινή περιεχόμενο και παρατηρήσεις.
Η κακοποίηση παράνομων μεταναστών και αθίγγανων από τις δυνάμεις ασφαλείας, όπως και ο συνωστισμός και οι άσχημες συνθήκες διαβίωσης, που επικρατούν σε μερικές ελληνικές φυλακές, είναι μεταξύ των προβλημάτων, που επισημαίνει η ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Στην εισαγωγή μνημονεύεται ο νέος νόμος που επέκτεινε το δικαίωμα ψήφου και στους νόμιμους μετανάστες. Η σχετική αναφορά αντικαθιστά την επισήμανση της περσινής έκθεσης περί θετικών μέτρων, που είχε δρομολογήσει η νεοεκλεγείσα τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ για ζητήματα προστασίας λαθρομεταναστών και ασύλου.
Γίνεται αναφορά σε νομικούς περιορισμούς στην ελευθερία έκφρασης, ενώ σημειώνεται ότι εξακολουθούν οι περιορισμοί και διοικητικά εμπόδια εις βάρος μη ορθοδόξων, η κράτηση και απέλαση ασυνόδευτων ή αποκομμένων από τις οικογένειές τους ανηλίκων (συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων ασύλου), η αδυναμία παροχής επαρκούς προστασίας σε θύματα οικιακής βίας, διακρίσεις και εκμετάλλευση εις βάρος ανηλίκων Ρομά, παράνομη διακίνηση προσώπων, περιορισμοί στη δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού εθνοτικών μειονοτικών ομάδων, διακρίσεις και κοινωνικός αποκλεισμός εθνοτικών μειονοτήτων, καθώς και φαινόμενα αντισημιτισμού.
Στο κεφάλαιο περί σεβασμού της ακεραιότητας του ατόμου επαναλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, καταγγελίες οργανώσεων και επιτροπών ανθρωπίνων δικαιωμάτων για συνεχιζόμενες καταχρήσεις αστυνομικών αρχών εναντίον κρατουμένων, άσχημες συνθήκες σε φυλακές και κρατητήρια της χώρας που δεν πληρούν τα διεθνή πρότυπα, ιδίως σε ό,τι αφορά την απαράδεκτη κατάσταση παρατεταμένου συνωστισμού και άθλιων συνθηκών σε υποστελεχωμένα κέντρα κράτησης μεταναστών.
Αρκετός χώρος αφιερώνεται και φέτος στις επικρίσεις οργανώσεων και επιτροπών για τις διαδικασίες ασύλου στην Ελλάδα, τη δυσμενή μεταχείριση των αιτούντων άσυλο και την ανεπαρκή προστασία των ακηδεμόνευτων ανηλίκων μεταναστών, μέχρι του σημείου εισηγήσεων από μέρους τους για την αναθεώρηση της Συνθήκης Δουβλίνο II. Σημειώνεται ότι η εγκαθίδρυση, από την κυβέρνηση, συστήματος παροχής προστασίας στους πρόσφυγες κρίνεται ευρέως ως ανεπαρκές, λόγω του μεγάλου αριθμού λαθρομεταναστών που εισέρχονται στη χώρα και πολλά προβλήματα παραμένουν παρά τη νέα νομοθεσία επιτάχυνσης των διαδικασιών ασύλου.
Στο κεφάλαιο των διακρίσεων επανεισάγεται τμήμα περί αντισημιτισμού, με αναφορές σε μεμονωμένες περιπτώσεις εκφράσεων αντισημιτισμού και περιστατικά βανδαλισμών εβραϊκών μνημείων και τόπων λατρείας, όπως η καταστροφή της Συναγωγής Χανίων, που καταδικάζονται από την κυβέρνηση και τον πολιτικό κόσμο. Μνημονεύονται, παράλληλα, τα εγκαίνια Μνημείου Ολοκαυτώματος στην Αθήνα και ο επίσημος εορτασμός της Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος.
Τέλος, στο κεφάλαιο για τις εθνικές και εθνοτικές μειονότητες επαναλαμβάνονται όπως και στην περσινή έκθεση, οι αναφορές σε Έλληνες πολίτες που αυτοπροσδιορίζονται ως Τούρκοι, Πομάκοι, Βλάχοι, Ρομά, Αρβανίτες ή Μακεδόνες, ορισμένοι εκ των οποίων θεωρούν πως πρέπει να αναγνωριστούν ως «μειονότητες» ή «γλωσσικές μειονότητες», αλλά η κυβέρνηση αναγνωρίζει ως μειονότητα μόνο τη μουσουλμανική.
Επίσης, επισημαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει τη σλαβική διάλεκτο ως «μακεδονική», ότι αξιωματούχοι και δικαστήρια δεν επιτρέπουν σε σλαβικές ομάδες να αυτοπροσδιορίζονται ως «Μακεδόνες» και ότι έκθεση ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ, τον Μάρτιο 2009, έχει καλέσει την κυβέρνηση να απεμπλακεί από τη διαμάχη εάν υφίσταται η όχι «μακεδονική» ή «τουρκική» μειονότητα στην Ελλάδα και να εστιάσει στα θέματα προστασίας δικαιωμάτων αυτοπροσδιορισμού και ελευθερίας έκφρασης, επιτρέποντας τη χρήση των όρων «μακεδονικός» ή «τουρκικός» σε σωματεία και οργανώσεις.
Αναφορές για την Τουρκία στην έκθεση
Τα προβλήματα που εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, καταγράφει και η φετινή έκθεση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο κεφάλαιο για την Τουρκία, στο οποίο υπάρχει παραπομπή στην αντίστοιχη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρντμεντ περί θρησκευτικών ελευθεριών.
Στην έκθεση επαναλαμβάνονται από τη μια πλευρά, οι τομείς όπου σημειώθηκαν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα (περαιτέρω υποβάθμιση της ελευθερίας του Τύπου, βασανιστήρια, έρευνες και καταδικαστικές αποφάσεις κατά κρατικών οργάνων για παραβιάσεις, συνθήκες κράτησης κτλ) και από την άλλη, προστίθενται και κάποιες θετικές εξελίξεις, όπως η αναθεώρηση του νόμου περί πολιτικών κομμάτων που επιτρέπει τη χρήση κουρδικής γλώσσας σε πολιτικές καμπάνιες, των νόμων περί τρομοκρατίας, ώστε να απαγορεύεται η δίωξη ανηλίκων, η μείωση ποινών για παράνομες διαδηλώσεις και συναθροίσεις.
Επίσης, γίνεται αναφορά και στη συνταγματική αναθεώρηση του Σεπτεμβρίου του 2010, η οποία, μεταξύ άλλων, αλλάζει τη σύνθεση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και του Ανώτατου Συμβουλίου Δικαστών και Εισαγγελέων, επιτρέπει την άσκηση του δικαιώματος της έφεσης κατά των αποφάσεων του Ανώτατου Στρατιωτικού Δικαστηρίου σε πολιτικά δικαστήρια, προβλέπει την ίδρυση συνηγόρου του πολίτη και επιτρέπει θετικές διακρίσεις υπέρ των γυναικών, των παιδιών, των βετεράνων, των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων.
