Διατάξεις για τα αδικήματα που διαπράττονται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (έντυπα και ηλεκτρονικά) περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, που κατατέθηκε αργά χθες το βράδυ στη Βουλή, με το οποίο επεκτείνει το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια.
Στο νομοσχέδιο του υπουργού Δικαιοσύνης Νίκου Παρασκευόπουλου υπάρχουν ρυθμίσεις για να αντιμετωπίζονται φαινόμενα κιτρινισμού των ΜΜΕ και να σταματήσουν οι υπέρογκες και καταχρηστικές αποζημιώσεις σε βάρος του Τύπου που έχουν χαρακτηριστεί ως μια άτυπη, αφανής λογοκρισία.
Μια πρώτη ανάγνωση των νέων αυτών ρυθμίσεων του υπουργείου Δικαιοσύνης, καταδεικνύει ότι είναι ευνοϊκές οι σχετικές διατάξεις για τα ΜΜΕ.
Κατ’ αρχάς, δικηγόροι θεωρούν θετική την ρύθμιση με την οποία επιχειρείται η προσαρμογή της νομοθεσία προς την κατεύθυνση των δικαστικών αποφάσεων (νομολογία) και καταργεί το κατώτερο χρηματικό πλαφόν των 10.000 ευρώ που μπορεί α επιβληθεί από τα δικαστήρια για τις αποζημιώσεις που επιδικάζονται σε βάρος του έντυπου Τύπου (εφημερίδες) για βλαπτικά δημοσιεύματα (συκοφαντική δυσφήμηση διά του Τύπου, κ.λπ.) και σε βάρος των τηλεοπτικών σταθμών. Να σημειωθεί ότι σε βάρος των τηλεοπτικών σταθμών το κατώτερο πλαφόν αποζημίωσης που επιδικάζεται είναι σήμερα 100.000 ευρώ.
Έτσι τα δικαστήρια εφαρμόζοντας τη συνταγματική αρχής της αναλογικότητας θα μπορούν πλέον να επιδικάζουν μικρότερα ποσά αποζημιώσεων για τις περιπτώσεις βλαπτικών ή ψευδών δημοσιευμάτων που θίγουν την τιμή και την υπόληψη προσώπων, κ.λπ., εφόσον η επερχόμενη προσβολή (από τα δημοσιεύματα)είναι απλή ή μικρής σημασίας και βαρύτητας.
Παράλληλα, με το επίμαχο πολυνομοσχέδιο εισάγεται μια διαδικασία διόρθωσης των βλαπτικών, ψευδών, κ.λπ. δημοσιευμάτων από την πλευρά των ΜΜΕ.
Έτσι πλέον ο θιγόμενος από τα ΜΜΕ πριν ασκήσει αγωγή για την προσβολή που υπέστη, υποχρεούται να καλέσει εγγράφως (με εξώδικο) τον ιδιοκτήτη ή τον διευθυντή του ΜΜΕ να αποκαταστήσει την προσβολή με την καταχώριση σύντομου επεξηγηματικού κειμένου. Οι υπεύθυνοι των ΜΜΕ οφείλουν μέσα σε 20 ημέρες να αποκαταστήσουν τα πράγματα (με την δημοσίευση κειμένου) και εάν αυτό δεν γίνει μέσα στην προθεσμία αυτή, τότε εκλαμβάνεται ως άρνηση εκ μέρους των ΜΜΕ.
Σε περίπτωση που υπάρξει αποκατάσταση δεν μπορεί να υπάρξει αστική αξίωση από τον θιγόμενο. Σε αντίθετη περίπτωση τροχοδρομείται η διαδικασία της κατάθεσης αγωγής ενώπιον των δικαστηρίων.
Πάντως, εάν παρά τη δημοσίευση της ανάκλησης έχει αποδεδειγμένα προκληθεί στον θιγόμενο περιουσιακή ζημία που οφείλεται στο επιλήψιμο δημοσίευμα, τότε ο θιγόμενος μπορεί να προσφύγει στα δικαστήρια.
Κατάργηση του κατώτερου πλαφόν
Ως προς την κατάργηση του κατώτερου πλαφόν αποζημίωσης, η σχετική ρύθμιση του άρθρου 38 του πολυνομοσχεδίου προβλέπει:
1. Η παράγραφος 2 του Άρθρου μόνου του νόμου 1178/ αντικαθίσταται ως εξής:
«Για την κατά το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα ανάλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του αδικηθέντος από κάποια από τις προβλεπόμενες στην προηγούμενη παράγραφο πράξεις το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη ιδίως:
α) τις επιπτώσεις του δημοσιεύματος στον αδικηθέντα, καθώς και στο οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον του,
β) το είδος, τη φύση, τη σπουδαιότητα, τη βαρύτητα και την απαξία των γεγονότων, πράξεων ή χαρακτηρισμών που του αποδόθηκαν με το δημοσίευμα,
γ) το είδος της προσβολής, που υπέστη,
δ) την ένταση του πταίσματος του εναγομένου,
ε) τις συνθήκες τέλεσης της αδικοπραξίας,
στ) την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των διαδίκων».
Διόρθωσης βλαπτικών, ψευδών, κ.λπ. δημοσιευμάτων
Αναφορικά με τη διόρθωση των βλαπτικών, ψευδών, κ.λπ. δημοσιευμάτων, το πολυνομοσχεδίο στο άρθρο 38 προβλέπει:
«2. Η παράγραφος 5 του άρθρου μόνου του Ν. 1178/1981 αντικαθίσταται ως εξής:
«Ο αδικηθείς, πριν ασκήσει αγωγή για την προσβολή που υπέστη, υποχρεούται να καλέσει με έγγραφη, εξώδικη πρόσκλησή του τον ιδιοκτήτη του εντύπου, ή όταν αυτός είναι άγνωστος τον εκδότη ή το διευθυντή σύνταξής του, να αποκαταστήσει την προσβολή με την καταχώριση σε αυτό σύντομου επεξηγηματικού κειμένου που του υποδεικνύει. Στο κείμενο αυτό προσδιορίζονται και οι λέξεις ή φράσεις που θεωρήθηκαν προσβλητικές και πρέπει να ανακληθούν και οι λόγοι για τους οποίους η συγκεκριμένη αναφορά υπήρξε προσβλητική. Η αποκατάσταση θεωρείται ότι επήλθε αν ο ιδιοκτήτης του εντύπου, άλλως ο εκδότης ή ο διευθυντής σύνταξης αυτού, εντός διαστήματος είκοσι (20) ημερών: α) ανακαλέσει ρητά την προσβολή με την παραπάνω δημοσίευση, που γίνεται στην ίδια ή, αν δεν υπάρχει αυτή, σε ανάλογη θέση και φύλλο της αντίστοιχης ημέρας κυκλοφορίας της εφημερίδας, που είχε καταχωριστεί η αρχή του επιλήψιμου δημοσιεύματος, και σε έκταση και μέγεθος ανάλογο με το τελευταίο, και β) κοινοποιήσει στον αδικηθέντα το ως άνω δημοσίευμα αποκατάστασης. Η παρέλευση άπρακτου διαστήματος είκοσι (20) ημερών θεωρείται άρνηση εκ μέρους του ιδιοκτήτη ή εκδότη του εντύπου. Η παράλειψη της παραπάνω διαδικασίας έχει ως συνέπεια την απόρριψη της αγωγής ως απαράδεκτης. Η αγωγή αποζημίωσης της παραγράφου 2 πρέπει να ασκηθεί εντός 6 μηνών από την πάροδο της προθεσμίας των είκοσι (20) ημερών ή της ρητής αρνητικής απάντησης, εφόσον αυτή έχει δοθεί νωρίτερα.
Εάν λάβει χώρα η δημοσίευση της ανάκλησης της προσβολής όπως περιγράφεται παραπάνω δεν μπορεί να υπάρξει αστική αξίωση κατά την παράγραφο 2. Αν παρά τη δημοσίευση της ανάκλησης έχει αποδεδειγμένα προκληθεί στον αδικηθέντα περιουσιακή ζημία που οφείλεται στο επιλήψιμο δημοσίευμα, ο ενάγων δικαιούται να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο μόνο για την αξίωση αυτή. Η εκδίκαση της κατά το παρόν άρθρο αγωγής χωρεί ανεξάρτητα από την άσκηση ποινικής δίωξης για την ίδια πράξη, καθώς και της τυχόν για οποιονδήποτε λόγο αναβολής ή αναστολής της ποινικής διαδικασίας που έχει αρχίσει. Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου δεν εφαρμόζονται κατά την άσκηση του δικαιώματος επανόρθωσης στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 9 του Προεδρικού Διατάγματος 100/2000».
3. Οι παράγραφοι υπ’ αριθμόν 8 και 9 του άρθρου μόνου του Ν. 1178/1981 αναριθμούνται σε 9 και 10, αντίστοιχα, και προστίθεται παράγραφος υπ’ αριθμόν 8 σύμφωνα με την οποία:
«Περισσότερες εγκλήσεις και αγωγές, που υποβάλλονται από τον αδικηθέντα κατά του ιδίου προσώπου, και συνδέονται με περισσότερους χαρακτηρισμούς που περιλαμβάνονται σε ένα κείμενο, άρθρο ή βιβλίο, ή σε μια εκπομπή, καθώς και σε αρθρογραφία ή εκπομπές που αφορούν το ίδιο θέμα, συνεκδικάζονται υποχρεωτικά, και εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 94επ. ΠΚ, 128, 129 ΚΠΔ και 246 ΚΠολΔ.».
4. Καταργούνται το τέταρτο και το πέμπτο εδάφιο της παραγράφου 10 του άρθρου 4 του νόμου 2328/1995».
