Στη Λισαβόνα συναντήθηκαν χθες στελέχη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ξεκινώντας τις συνομιλίες για την οριστικοποίηση και έγκριση του προγράμματος οικονομικής βοήθειας προς την Πορτογαλία, μετά την έκκληση βοήθειας από τον Ζοζέ Σόκρατες για τη διάσωση της χώρας.
Η Ε.Ε. στοχεύει σε μια συμφωνία για την υπογραφή πακέτου βοήθειας στις 16 Μαΐου, τρεις εβδομάδες πριν από τις πρόωρες εκλογές που προκηρύχθηκαν μετά την καταψήφιση των νέων μέτρων λιτότητας που προωθούσε ο πρωθυπουργός, Ζοζέ Σόκρατες, από την πορτογαλική Βουλή και την υποβολή της παραίτησής του που ακολούθησε.
Η οικονομική βοήθεια προς την Πορτογαλία θα συνοδευθεί από πρόγραμμα, το οποίο θα περιλαμβάνει μία «φιλόδοξη δημοσιονομική προσαρμογή», ένα «φιλόδοξο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων» και μέτρα διατήρησης της ρευστότητας και της φερεγγυότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Ο Όλι Ρεν, Επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, ανέφερε ότι το πακέτο της βοήθειας υπολογίζεται στα 80 δισ. ευρώ, ενώ εξέφρασε την πεποίθησή του ότι η Πορτογαλία θα μπορέσει να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες για τον Απρίλιο και τον Μάιο.
Το spread των 10ετών πορτογαλικών ομολόγων εκτινάχθηκε μετά την παραίτηση της Κυβέρνησης Σόκρατες και έφθασε στις 5 Απριλίου στο ρεκόρ των 544 μονάδων βάσης, με την απόδοση να παραμένει πάνω από το 8%.
Η Πορτογαλία αποτελεί την τρίτη χώρα, μέλος της Ευρωζώνης, μετά την Ελλάδα και την Ιρλανδία που καταφεύγει στο μηχανισμό διάσωσης, μετά τις ανησυχίες των επενδυτών για τις μεγάλες ανάγκες αποπληρωμής κρατικών ομολόγων που αντιμετώπισε η χώρα τους τελευταίους μήνες.
Αποπληρωμή χρέους
Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας θα κληθεί να αποπληρώσει χρέος, περίπου 4,2 δισ. ευρώ, την επόμενη εβδομάδα, ενώ στις 15 Ιουνίου θα χρειασθεί να καλύψει ομόλογα, ύψους 4,9 δισ. ευρώ.
«Είμαστε καλυμμένοι μέχρι τον Ιούνιο. Αλλά τον ίδιο μήνα θα χρειασθούμε την ενεργοποίηση του προγράμματος δανειοδότησης», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Reuters ο Πορτογάλος υπουργός Οικονομικών, Φερνάντο Τεξέιρα ντος Σάντος. Σύμφωνα με τον Σάντος, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να συζητηθεί η συνολική αξία του οικονομικού προγράμματος, που εκτιμάται στα 80 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
«Πρόκειται για κατάσταση που κανείς δεν ήθελε, έπρεπε όμως να τη σταματήσουμε», πρόσθεσε ο κ. ντος Σάντος, απευθύνοντας έκκληση προς όλα τα πολιτικά κόμματα να δεσμευθούν απέναντι στο δανειοδοτικό πρόγραμμα πριν από τις εκλογές της 5ης Ιουνίου.
Ο κ. ντος Σάντος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο προώθησης αυστηρότερων μέτρων λιτότητας, δεδομένου ότι έχει επιδεινωθεί η οικονομική κατάσταση της Πορτογαλίας από τότε που απορρίφθηκαν οι προτάσεις Σόκρατες. Το προηγούμενο πρόγραμμα λιτότητας προέβλεπε έκτακτη εισφορά στις συντάξεις και περικοπές στα επιδόματα ανεργίας. Η Πορτογαλία έχει ήδη μειώσει τις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων κατά 5%, έχει αυξήσει τον ΦΠΑ στο 23% από το 21% και έχει «παγώσει» τις συντάξεις.
Πολιτική κρίση
Εν τω μεταξύ, η πολιτική κατάσταση της χώρας, η περαιτέρω αύξηση των φόρων και οι αλλαγές στις πολιτικές συνταξιοδοτήσεις, συνάδουν με την έναρξη των συνομιλιών με την ΕΕ για την εύρεση μιας λύσης του οικονομικού προβλήματος της Πορτογαλίας.
Ο Ζοζέ Σόκρατες, ο οποίος υπέβαλε την παραίτησή του τον περασμένο μήνα και ο Πέδρο Πάσος Κοέλιο, ηγέτης του κεντροδεξιού κόμματος των σοσιαλδημοκρατών, θα έχουν λίγο χρόνο γεφυρώσουν τις διαφορές τους.
Παρά το γεγονός ότι οι δύο ηγέτες συμφωνούν σχετικά με την ηγεσία του Σόκρατες στην υπηρεσιακή κυβέρνηση η οποία θα οδηγήσει τις διαπραγματεύσεις, ο κ. Κοέλιο αναμένεται επίσης να διαδραματίσει βασικό ρόλο. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα του θα κερδίσει τις εκλογές, καθιστώντας τον εν δυνάμει υπεύθυνο για την εκπλήρωση των όρων που συνδέονται με την αποπληρωμή του χρέους και ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ο Κοέλιο θα παρουσιάσει την πολιτική του ατζέντα στις αρχές του επόμενου μήνα και είναι γνωστό ότι ο ίδιος στηρίζει μια γρήγορη ιδιωτικοποίηση των δημόσιων επιχειρήσεων, μεταξύ των οποίων μία από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Πορτογαλίας, η Caixa Geral de Depósitos. Ο πρόεδρος των σοσιαλδημοκρατών ανέφερε ότι η κυβέρνηση πρέπει να είναι έτοιμη να παγώσει τα έργα υποδομής, είτε αυτά βρίσκονται σε εξέλιξη είτε προγραμματίζονται, σύμφωνα με όρο του ΔΝΤ.
Ωστόσο, ο Ζοζέ Σόκρατες διαφωνεί με την ιδιωτικοποίηση της συγκεκριμένης τράπεζας λέγοντας πως κάτι τέτοιο θα έκανε την Πορτογαλία την πρώτη χώρα της Ευρώπης που θα προχωρούσε σε ιδιωτικοποίηση δημόσιας τράπεζας εν μέσω κρίσεως.
Οικονομική κρίση
Πέρα από την πολιτική κρίση, η Πορτογαλία έχει να αντιμετωπίσει την αύξηση της ανεργίας που βρίσκεται πάνω από 11%, απ’ τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρώπη.
Ως εκ τούτου, η Πορτογαλία καλείται να επιβάλει σκληρά μέτρα λιτότητας, παράλληλα με την ανάγκη για ανάπτυξη που προχωράει με μικρά ποσοστά κάθε χρόνο (1%).
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση του Σόκρατες, για την ενίσχυση των φορολογικών εσόδων, θέλει να μειώσει τις φορολογικές εκπτώσεις για υψηλότερα εισοδήματα ενώ ο Κοέλιο προτιμά να αυξήσει την προστιθέμενη αξία των φόρων πριν προχωρήσει σε αλλαγή των φόρων εισοδήματος.
Η διαφωνία μεταξύ των δύο ηγετών είναι ιδιαίτερα υψηλή όσον αφορά τα συνταξιοδοτικά προγράμματα.
