Μονόδρομος η προσφυγή της χώρας στο Μνημόνιο
Έξι χρόνια από την πρώτη προσφυγή της χώρας στο Μνημόνιο ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου μιλά για όλους και για όλα και καταλήγει ότι το Μνημόνιο ήταν μονόδρομος.
«Δεν ήταν ευχάριστη απόφαση, αλλά ήταν απαραίτητη για τη χώρα» ισχυρίστηκε σε συνέντευξή του στην εκπομπή “Ιστορίες” του τηλεοπτικού σταθμού ΣΚΑΪ.
Ο Γ. Παπανδρέου όχι μόνο υπερασπίστηκε σθεναρά την πολιτική του, αλλά έριξε και το μπαλάκι στους Ευρωπαίους. «Θα μπορούσε βεβαίως – αν είχε υπάρξει πιο άμεση πιο έντονη αντίδραση της ΕΕ στα πρώτα βήματά μας όταν παίρναμε μέτρα μείωσης του ελλείμματος μας το 2010 να είχαμε αποφύγει την ένταξή μας στο μηχανισμό» είπε. Απέδωσε δε αυτή την απροθυμία σε άγνοια, σε έλλειψη βούλησης ή σε «ψυχολογική αντιμετώπιση» της χώρας.
Όπως αποκάλυψε, είχε πει στην Γερμανίδα Καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ που με τον Σαρκοζί είχαν προτείνει τον Οκτώβριο του 2010 να αφαιρεθεί το δικαίωμα ψήφου σε χώρες που είχαν ενταχθεί σε Μνημόνιο : «Αν επιμένετε σε αυτό σας παραδίδω τα κλειδιά της χώρας πάρτε πίσω και τα λεφτά και κάντε καλά».
Βολές κατά Καραμανλή
Αν δεν είχε υπάρξει η καταστροφική πολιτική από την κυβέρνηση Καραμανλή τουλάχιστον τη διετία 2007-2009, και είχαμε τριπλάσιο έλλειμμα από αυτό που δήλωνε η χώρα στην ΕΕ θα ήταν αλλιώς τα πράγματα.
Εμείς αντιδράσαμε πιο γρήγορα από κάθε άλλη κυβέρνηση από όλο τον ΟΟΣΑ
Συνειδητοποίησα στο Νταβός ότι κανένα μέτρο δεν θα είχε αποτέλεσμα αν δεν υπήρχε στήριξη από την ΕΕ
Ο Καραμανλής δεν ήθελε συναίνεση. Ο Καραμανλής δεν ζήτησε κάτι συγκεκριμένο από μένα. Εγώ από το 2004 στήριξα ιδέα συναίνεσης.
Τι μου είπε ο Προβόπουλος προεκλογικά για το έλλειμμα
Το μόνο που μας είπε το 2009 πριν τις εκλογές ο κ. Προβόπουλος είναι ότι το έλλειμμα θα μπορούσε να είναι και διψήφιο. «Δεν είχε συγκεκριμένα στοιχεία, τα είχαν συγκαλύψει οι υπουργοί του Καραμανλή. Υπήρξε συγκάλυψη του πραγματικού προβλήματος της χώρας κάτι που απεδείχθη ότι ήταν πολύ χειρότερο από το ίδιο το έλλειμμα» υποστήριξε ο Γ. Παπανδρέου.
«Είμασταν το κόμμα που υποσχέθηκε τα λιγότερα από κάθε άλλο κόμμα στη μεταπολίτευση» ισχυρίστηκε ο Γ. Παπανδρέου προσθέτοντας πως «το πρόγραμμά μου δεν είχε παροφιλολογία, αλλά μεταρρυθμίσεις. Για το περίφημο «λεφτά υπάρχουν» επανέλαβε ότι «έλεγα λεφτά θα υπάρξουν εάν… Και γκαιμπελικά απέκρυψαν το «εάν». Δεν ήταν το κυρίαρχο σύνθημα αυτό, το κυρίαρχο ήταν το «ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε»» είπε.
Περιέγραψε το σοκ για την κυβέρνησή του από τα κόστη που αντιμετώπιζε καθημερινά το πρώτο διάστημα από διοικήσεις οργανισμών και υποστήριξε πως το α’ τρίμηνο του 2010 είχε κάνει περικοπές ύψους 40%.
«Σοκ υπέστησαν και οι Ευρωπαίοι αλλά όχι τόσο μεγάλο γιατί όλα αυτά δεν τα δημοσιοποιούσαν, όπως τις επιστολές στην κυβέρνηση Καραμανλή που έλεγαν να πάρουν μέτρα γιατί ξεφεύγει ο προϋπολογισμός» είπε.
Η πρώτη σύνοδος
Πρώτη φορά ήταν τέλη Οκτωβρίου του 2009 σε κανονική σύνοδο κορυφής. Κεντρικό θέμα ήταν βεβαίως της Ελλάδας. Εγώ ήμουν πάρα πολύ ειλικρινής απέναντί τους. Ο Τρισέ μου είπε κόψε μισθούς και συντάξεις. Του είπα θα το κάνω αν χρειαστεί αλλά αυτό είναι ένα μέρος μόνο του προβλήματος. Το μείζον είναι ο τρόπος διαχείρισης, η διαφθορά, η έλλειψη διαφάνειας
Στο Νταβός κατάλαβα ότι όσα μέτρα κι αν παίρναμε, αν δεν υπήρχε η αντίδραση της ευρωζώνης ότι στηρίζουν την Ελλάδα, δεν θα μπορούσαμε να μειώσουμε τα spreads. Στο Νταβός φάνηκε ένας πανικός.
Η μυστική συνάντηση στην κουζίνα με τον Στρος Καν
Παραδέχθηκε την μυστική συνάντηση που είχε στο Νταβος με τον επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος Καν την οποία είχε αποκαλύψει ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
Το απαράδεκτο δεν ήταν ότι έγινε στην κουζίνα – και αλλού μπορεί να βρισκόμαστε. Το απαράδεκτο ήταν το μαγειρείο της κυβέρνησης Καραμανλή που έκρυψε τα στοιχεία.
Βρεθήκαμε και άλλες φορές και σε πολυτελές γραφείο κάναμε συναντήσεις με τον Στρος Καν. Ούτε αυτός ούτε εγώ θέλαμε το ΔΝΤ, θεωρούσαμε απαραίτητο τον ευρωπαϊκό μηχανισμό.
Ο ίδιος δεν θεωρούσε την συμμετοχή του ΔΝΤ απαραίτητη δεν έσπρωχνε προς αυτή την κατεύθυνση. Μόνο σε τεχνικό επίπεδο.
Αυτό που θεωρώ απαράδεκτο είναι ο Ελληνας Πρωθυπουργός να ταξιδεύει 2,5 φορές την υφήλιο για να δημιουργηθεί μηχανισμός στήριξης και η Ευρώπη να μην στηρίζει. Οπως απαράδεκτη θεωρώ και την στάση του ξένου τύπου. Με ρωτούσαν στο Νταβος «μήπως δανειστήκατε να πάρετε εισιτήριο για να έρθετε στο Νταβός;».
Η συνάντηση με το διευθυντήριο των Βρυξελλών
Συναντήθηκα με το «διευθυντήριο» που δημιουργήθηκε – και παραμένει και σήμερα» με Γερμανία Γαλλία, Τρισέ, Μπαρόζο, Γιούνγκερ. Μου ζήτησαν να πάρω κι άλλα μέτρα. Εκεί είχα και μια σκληρή σύγκρουση με τον Μπαρόζο και με συγκράτησαν οι συνάδελφοι. Τον ρώτησα «Πέντε χρόνια τι κάνατε; Και τα φορτώνετε τώρα σε μια σοσιαλιστική κυβέρνηση; Ξέρω ότι είναι πολιτικός φίλος σας ο Καραμανλής αλλά τι κάνατε;». Όλοι στο τραπέζι θεωρούσαν ότι πρέπει να πάρουμε νέα μέτρα.
Εγώ τους είπα <θα το κάνω αλλά με μια υπόσχεση: Να υπάρξει σαφής στήριξη στην Ελλάδα>. Το ΔΝΤ μπήκε στην συζήτηση μόνο ως προς το σκέλος της τεχνικής βοήθειας και το ζήτησαν εκείνοι.
Το ΔΝΤ είχε έρθει στην Ελλάδα και το 2005. Υπήρχε και συμβούλευε την Ελλάδα εδώ και πάρα πολύ καιρό. Εγώ το έμαθα αργότερα αυτό όταν γυρίζοντας ανά τον κόσμο στις ομιλίες σε ένα πανεπιστήμιο της Αμερικής, συντονιστής ήταν ένας κύριος Μπάνετζι, ο οποίος ήταν τότε υπεύθυνος για την Ελλάδα στο ΔΝΤ. Ο κ. Μπάνετζι μου είχε πει πως πήγε στην Ελλάδα το 2005, προειδοποιώντας ότι «θα ξεφύγουν τα δημοσιονομικά σας». «Τους πρότειναν να αλλάξουν το δημοσιονομικό πλαίσιο, όχι σε θέματα συντελεστών, αλλά να λειτουργήσει πολύ καλύτερα το όλο σύστημα, ΣΔΟΕ, φορολογική δικαιοσύνη κλπ. Και μου έκανε το παράπονο ότι κατέθεσαν προτάσεις για την βελτίωση του φορολογικού συστήματος και αυτά πήγανε στον κάλαθο των αχρήστων. Άρα λοιπόν το ΔΝΤ υπήρχε και συμβούλευε την Ελλάδα και την Ε.Ε. εδώ και πολύ καιρό.
Ζήτησα δήλωση Μέρκελ – Δεν την έδωσε
Πήγα στο Βερολίνο και ζήτησα από την Μέρκελ να βγει με ισχυρή δήλωση. Δυστυχώς δεν το έκανε και συνέχισαν οι αγορές να φοβούνται γύρω από το θέμα της πιθανής εξόδου από το ευρώ και μάλιστα με δηλώσεις του κ. Σόιμπλε. Ολα αυτά δημιούργησαν ένα ασφυκτικό κλίμα
Ισχύει. Μίλησα με πάρα πολλούς με κινέζους, με άραβες με Ρώσους αν ήθελαν να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα. Ουδείς ήθελε. Ο Πούτιν άλλαξε κουβέντα, ο Μεντβέντεφ δημοσίως είπε να πάμε στο ΔΝΤ. Ηταν υποχρέωσή μου να συναντηθώ με τον οποιοδήποτε από τον Στρος Καν μέχρι τον Πούτιν, τον πρόεδρο της Κίνας.
Γιατί το διάγγελμα έγινε στο Καστελόριζο
Έπρεπε να βάλω μαύρα δηλαδή; Με παραξενεύει η αντίδραση για το Καστελόριζο. Είναι ελληνική γη, είναι σημαντικό για όλο το έθνος. Έτυχε εκείνη την ημέρα να είχα κανονίσει να πάω στο ακριτικό αυτό νησί. Είπα <γιατί όχι; Γιατί να μην είναι μια εικόνα της Ελλάδας που όλοι αγαπάμε; θέλαμε να δώσουμε και ένα κουράγιο στον κόσμο ότι θα παλέψουμε και θα τα καταφέρουμε».
Δεν απειλήθηκε η χώρα από πραξικόπημα. Υπήρχαν όμως δυνάμεις – απόστρατοι κλπ – που επεδίωκαν αποσταθεροποίηση.
Γιατί δεν πήγα με τους 180 το Μάιο του 2010
Είχα πάρει τον Σαμαρά και του είπα θέλω την στήριξή σου. Ο κ. Σαμαράς μου είχε πει ξεκάθαρα ότι δεν θα το ψηφίσει. Άρα εγώ ή θα πετούσα την ευθύνη στον Σαμαρά ή θα είχα τον κίνδυνο να μην περνούσε και να μην παίρναμε την πρώτη δόση. Έπρεπε εγώ να αναλάβω την ευθύνη μου. Δεν την ανέλαβε ο κ. Σαμαράς. Πολιτικά μπορεί να με βόλευε. Δεν βόλευε όμως τη χώρα.
Πότε είπα στη Μέρκελ: Πάρε τα κλειδιά της χώρας
Όπως υποστήριξε ο Γ. Παπανδρέου σε Σύνοδο Κορυφής τον Οκτώβριος 2010 η Μέρκελ και ο Σαρκοζί ζήτησαν να αφαιρεθεί δικαίωμα ψήφου χωρών που μπαίνουν σε προγράμματα προσαρμογής. Δεδομένου ότι δεν είχε μπει άλλη χώρα ως τότε σε Μνημόνιο «η λογική τους ήταν τιμωρητική και παραδειγματισμού» είπε ο Γ. Παπανδρέου και δήλωσε πως απάντησε στη Μέρκελ.
«Αν επιμένετε σε αυτό σας παραδίδω τα κλειδιά της χώρας πάρτε πίσω και τα λεφτά και κάντε καλά». Συνέχισε η κουβέντα. Αρχικά δεν είχα συμμάχους, είχαν μείνει αμέτοχες οι άλλες χώρες. Ευτυχώς έκανε πίσω η Μέρκελ, ήρθε ο Πορτογάλος Πρωθυπουργός ο Σόκρατες και μου είπε «Γιώργο δεν έχω ζήσει πιο σκληρή σύγκρουση σε Σύνοδο Κορυφής απ’ ό,τι η δική σου με την Μέρκελ σήμερα».
Για την απόφαση της Ντοβίλ
Έκανα εκείνη τη στιγμή μια δημόσια δήλωση και είπα ότι αυτή η απόφαση θα σπάσει πλάτες στις χώρες των περιφερειών. Πήρα την Μέρκελ τηλέφωνο και της είπα: <Άνγκελα έχεις καταλάβει τι ακριβώς έχετε αποφασίσει;> Μου απάντησε ότι <θέλουμε να τιμωρήσουμε τις τράπεζες που δανείζουν χωρίς σκέψη>.
Δεν τιμωρείτε τους δανειστές αλλά τους δανειζόμενους. Οχι μόνο μας τιμωρείτε, αλλά επειδή εμείς δεν θα μπορούμε να βγούμε στις αγορές, θα μας χρηματοδοτείτε για άλλα δέκα χρόνια και το χρέος πια θα έχει μεταφερθεί από τις τράπεζες στους φορολογούμενους>. Νομίζω ότι κατάλαβε ότι ήταν λάθος απόφαση και άλλαξε μετά.
Είπα θέλω κυβέρνηση συνεργασίας. Εφόσον χρειαστεί να παραιτηθώ Το να παραιτηθώ ή να κάνουμε συνεργασία για εκλογές σε δύο χρόνια, δεν είναι το αντικείμενο. Ο κ. Σαμαράς το ερμήνευσε ότι ήθελα να παραιτηθώ.
Ο κ. Παπανδρέου επέρριψε ευθύνες στην Ευρωζώνη και κυρίως στη Γερμανία –ονοματίζοντας τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε – για τη συντήρηση μίας συζήτησης περί Grexit, σημειώνοντας ότι το δημοψήφισμα θα ήταν η απάντηση. Όπως εκτίμησε, αν είχε διεξαχθεί, θα έληγε η συζήτηση και θα προχωρούσαν οι επενδύσεις.
Είναι υπερβολές αυτά που λέγονται για φωνές του Γάλλου Προέδρου Σαρκοζί ή για κλάματα από μέρους της Καγκελαρίου της Γερμανίας, κ. Μέρκελ. Ηταν θετική και υποστηρικτική στις Κάννες αλλά ο κ. Σαρκοζί ήταν έξαλλος και κακώς, αλλά είναι και ο χαρακτήρας του έτσι, που του χάλαγα το πάρτι των G20. Τους είχα πει περίπου ένα μήνα πριν για την σκέψη μου για δημοψήφισμα.
Πότε τα «έσπασε» με Βενιζέλο
Παραδέχθηκε επίσης ότι «στην επιστροφή από τις Κάννες, στο αεροπλάνο, συζητήσαμε με το Βενιζέλο. Εκεί υπήρξε μία ρωγμή που συνεχίστηκε μέχρι σήμερα και μαστίζει τον χώρο μας».
Είχα μόνο 153 βουλευτές. Δημοσίως αντιδρούσαν. Ήδη από το καλοκαίρι είχα μια μικρή ανταρσία εναντίον μου με παραιτήσεις κλπ. Υπήρχε ο κίνδυνος να μην περάσει από τη Βουλή το δημοψήφισμα και να πάμε σε εκλογές.
Ας μιλήσει ο Ευ. Βενιζέλος για τις επιλογές του. Υπήρξε όμως ρωγμή, το εκμεταλλεύτηκε η αντιπολίτευση
Το μεγαλύτερο λάθος
Στεναχωρήθηκα πολύ που δεν έγινε το δημοψήφισμα. Ίσως οι χειρισμοί μου αν ήταν διαφορετικοί να μπορούσε να περάσει το δημοψήφισμα.
Η πρόταση Σόιμπλε σε Βενιζέλο για το Grexit
Για τα γεγονότα στο ξενοδοχείο «Monopol» στην Πολωνία και το περιστατικό μεταξύ Σόιμπλε και Βενιζέλο, ο κ. Παπανδρέου δήλωσε ότι ενημερώθηκε από τον τότε Υπουργό Οικονομικών για την πρόταση αυτή. Η συζήτηση υποστηρίζει ότι είχε ξεκινήσει από πιο νωρίς και θεωρεί ότι προερχόταν από το Βερολίνο και πιο συγκεκριμένα από τον κ. Σόιμπλε.
«Υπήρχαν δυο σχολές στην Ευρώπη πάνω σε αυτό το θέμα. Η μια έβλεπε την «διασπορά του προβλήματος», δηλαδή υποστήριζε ότι μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα έκανε τις αγορές να ψάχνουν τον επόμενο «θύμα» που θα αποχωρήσει και έτσι να λειτουργήσει σαν ντόμινο και για άλλες χώρες.
Η δεύτερη σχολή θεωρούσε ότι η Ελλάδα είναι ο «αδύναμος κρίκος» και ότι μια έξοδος της θα ενίσχυε την «αλυσίδα» και θα λειτουργούσε παραδειγματικά για τους υπόλοιπους».
«Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που πρότεινα το δημοψήφισμα. Όταν ο πιο κατάλληλος τρόπος να απαντήσουμε και να σταματήσουμε την συζήτηση για το Grexit και πιστεύω ότι το γεγονός ότι δεν πραγματοποιήθηκε τελικά, επέτρεψε την συνέχιση της συζήτησης που λίγα χρονιά μετά, με την πολιτική του κ. Βαρουφάκη έφερε ξανά την χώρα στο χείλος του γκρεμού.
Με τα γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης πείστηκα ότι το δημοψήφισμα είναι απαραίτητο για να εφαρμοστεί η συμφωνία που περιλάμβανε το κούρεμα του χρέους και ένα νέο πρόγραμμα χωρίς την διχόνοια των περασμένων ετών.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ
Όποιος αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκράτης, σοσιαλιστής, ας προσέλθει. Δεν ξέρω αν ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει.
Μπορεί να το θεωρεί ως λύση. Δεν μπορεί να το αποκλείσει κανείς. Αλλά έχοντας την εμπειρία του προηγούμενου δημοψηφίσματος που από το «όχι» πήγαμε στο «ναι», αυτή τη φορά ένα δημοψήφισμα μπορεί να είναι διχαστικό.
Σε Συνόδους Κορυφής, δεν ήθελαν να φωτογραφηθούν μαζί μου. Αισθανόμουν σαν το λεπρό. Πρωθυπουργοί απο χώρες όπως η Πορτογαλία ή η Ισπανία ήθελαν να με αποφύγουν για να μην συνδεθούν με το Μνημόνιο. Πολλές φορές δε ήταν βασιλικότεροι του βασιλέως.
Βαρουφάκης, Παναρίτη, Γκάλμπρειθ δεν ήξεραν την Ευρώπη
Κανείς από τους τρεις δεν ήξερε την Ευρώπη. Ο Γκάλμπρειθ ήταν φίλος. Δεν γνώριζε την Ευρώπη, ούτε τις δυνάμεις, ούτε τις συγκυρίες στην Ενωση. Η Ελενα Παναρίτη ήταν βουλευτής. Ο Γ. Βαρουφάκης είχε ιδέες που ήταν εκτός πραγματικότητας. Δεν τον είχα σύμβουλο, ήταν σε κάποιες επιτροπές του ΠΑΣΟΚ. Μπορεί να είχε κάποιες ενδιαφέρουσες ιδέες, αλλά δεν έκανε για την διαπραγμάτευση. Και όχι μόνο αυτό αλλά έφερε την Ελλάδα στα πρόθυρα καταστροφής όπως τα capital controls.
