Από Ιούλιο η πρώτη «κρυάδα» – Νέο τσεκούρι σε μέρισμα, επικουρικές, εφάπαξ
Νέο «τσεκούρωμα» στις συντάξεις τους θα αρχίσουν να βλέπουν, από τον επόμενο μήνα, οι δικαιούχοι κυρίων αλλά και επικουρικών συντάξεων, καθώς οι σαρωτικές μιεώσεις που φέρνει ο νέος ασφαλιστικός νόμος τίθενται σε άμεση εφαρμογή.
Σε πρώτη φάση, η «κρυάδα» των μειώσεων θα διαρκέσει μέχρι τον Δεκέμβριο, αλλά εντός της επομένης χρονιάς (2017) θα τεθούν νέα εισοδηματικά κριτήρια για το ΕΚΑΣ. Οι δε περικοπές θα αφορούν, σύμφωνα με τα στοιχεία των ασφαλιστικων Ταμείων, σε περίπου 795 χιλιάδες συνταξιούχων κάθε κατηγορίας.
Οι μειώσεις θα γίνουν «αντιληπτές» με την καταβολή των συντάξεων του Αυγούστου (τέλος Ιουλίου). Ωστόσο θα «μετρήσουν» αναδρομικά από την Ιη Ιουνίου. Η αναδρομική παρακράτηση θα επιμεριστεί σε ισόποσες δόσεις έως τον Δεκέμβριο. Μειώσεις θα εφαρμοστούν και σε όλες τις εκκρεμείς αιτήσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι 31/12/2014. Για αιτήσεις που έχουν κατατεθεί από την 1/1/2015 και εφεξής, καθώς και για όσες κατατεθούν μετά τις 12 Μαΐου, ο υπολογισμός γίνεται εξολοκλήρου με τον νέο τρόπο.
Πολλές υψηλές συντάξεις θα κοπούν στη μέση προκειμένου να εξοικονομηθούν 360 εκατ. ευρώ, όπως επιτάσσει το μνημόνιο. Η απώλεια θα φθάσει και τα 350 ευρώ (μείωση 40%-50%) για συντάξεις βενζινοπωλών , τραπεζοϋπαλλήλων, φαρμακευτικών υπαλλήλων, τουριστικών πρακτόρων, ιδιωτικών εκπαιδευτικών κ.ά.
Στην πιο επικίνδυνη ζώνη βρίσκονται οι δικαιούχοι επικουρικών που εισπράττουν υψηλή κύρια σύνταξη και παράλληλα η επικουρική τους υπολογίστηκε με υψηλό ποσοστό αναπλήρωσης χωρίς να έχουν καταβάλει αντίστοιχες εισφορές.
Για παράδειγμα, συνταξιούχος του ΙΚΑ με κύρια σύνταξη 1.350 ευρώ και επικουρική 475 ευρώ (ποσοστό αναπλήρωσης 45%-49%) από το Ταμείο Ναυτιλιακών Πρακτόρων (ΤΑΝΠΥ) θα λάβει από τον επόμενο μήνα επικουρική 297 ευρώ. Θα χάσει δηλαδή 297 ευρώ.
Η μεγάλη πλειοψηφία των συνταξιούχων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα με κύρια σύνταξη πάνω από 1000 ευρώ ,θα υποστεί απώλειες της τάξης του 12%-15%.
Αλώβητοι από τη «σφαγή» θα βγουν προς το παρόν οι συνταξιούχοι που εισπράττουν αθροιστικά κύρια και επικουρική σύνταξη έως 1300 ευρώ μικτά (1170 καθαρά).
Το αύριο όμως εμφανίζεται αβέβαιο καθώς θα επικρέμεται η απειλή της προσωπικής διαφοράς που θα προκύψει από τον επανυπολογισμό των συντάξεων και για εισοδήματα έως 1300 ευρώ, πλαφόν που υποτίθεται πως αποτελεί «κόκκινη γραμμή». Η προσωπική διαφορά σύμφωνα με τους παράγοντες της ασφάλισης θα μπει στο στόχαστρο, αν απαιτηθούν περαιτέρω μειώσεις επικουρικών εξαιτίας της εμφάνισης ελλειμμάτων στο Ενιαίο Επικουρικό Ταμείο.
Μάλιστα η αντικατάσταση του όρου «επανυπολογισμός» των επικουρικών με τον όρο «ετήσια αναπροσαρμογή» στο άρθρο 6 της υπουργικής απόφασης που έγινε κατ’ απαίτηση των δανειστών δεν αφήνει καμία αμφιβολία ότι και τα μεσαία εισοδήματα θα θιγούν στο άμεσο μέλλον.
Πάντως ο μηχανισμός εξισορρόπησης ελλειμμάτων που έχει άρωμα ρήτρας μηδενικού ελλείμματος δεν επιτάσσει μειώσεις έως το τέλος του 2019.Τα τυχόν ελλείμματα θα καλυφθούν από τη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του ταμείου (δηλαδή θα ρευστοποιούν ομόλογα όπως συμβαίνει και τώρα όταν δεν επαρκεί το κονδύλι για την πληρωμή των συντάξεων). Μετά το 2021 οι επικουρικές συντάξεις θα επικαιροποιούνται ανά τριετία.
Σε ποιους αφορούν οι περικοπές
α) Περίπου 80.000 δικαιούχοι του ΕΚΑΣ θα αρχίσουν να χάνουν σταδιακά το επίδομα, αμέσως μετά την εκκαθάριση των περσινών φορολογικών τους δηλώσεων. Ουσιαστικά, οι χαμένοι θα είναι όσοι είχαν: α) ατομικό εισόδημα από συντάξεις (κύριες, επικουρικές και βοηθήματα καταβαλλόμενα σε χρήμα), μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα μεγαλύτερο από 7.973 ευρώ. β) συνολικό ετήσιο ατομικό φορολογητέο καθώς και το απαλλασσόμενο ή φορολογούμενο με ειδικό τρόπο εισόδημα μεγαλύτερο από 8.886 ευρώ και γ) συνολικό ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης έως 664 ευρώ.
Σημειώνεται πως οι συνταξιούχοι δεν θα χρειαστεί να επιστρέψουν τα αναδρομικά του ΕΚΑΣ του πρώτου εξαμήνου του 2016.
β) Περίπου 280.000 συνταξιούχοι του Δημοσίου είναι αντιμέτωποι με νέες σοβαρές απώλειες στο μέρισμά τους οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις θα αγγίξουν έως και το 35%. Ουσιαστικά, με το νέο σύστημα υιοθετείται ρήτρα μηδενικού ελλείμματος στο ΜΤΠΥ και στο εξής οι παροχές του θα πρέπει να καλύπτονται από τα αποθεματικά του και τα έσοδα του Ταμείου.
γ) 373.644 συνταξιούχοι του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ταμείου και τον σχετικό πίνακα) έχουν επικουρικές πάνω από 300 ευρώ και κινδυνεύουν να δουν νέες μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις όταν το άθροισμα κύριας και επικουρικής υπερβαίνει τα 1.300 ευρώ. Σήμερα το ταμείο χορηγεί επικουρικές συντάξεις σε 9 διαφορετικούς τομείς και έχει 1.183.000 συνταξιούχους. Συνολικά οι επικουρικές συντάξεις όλων των ταμείων ανέρχονται σε 1,6 εκατ.
δ) 62.000 δικαιούχοι του εφάπαξ που έχουν καταθέσει τις αιτήσεις τους από την 1/9/2013 και μετά θα δουν νέες μειώσεις στα ποσά του εφάπαξ που θα φθάσουν έως και στο 18%. Το εφάπαξ έχει υποστεί άλλες δύο μειώσεις τα προηγούμενα χρόνια οι οποίες αθροιστικά φθάνουν στο 38%. Άρα επί αυτών των περικομμένων εφάπαξ θα υπάρξει και νέα μείωση, η τρίτη κατά σειρά.
ε) Με την επιβολή νέων ανώτατων πλαφόν στις κύριες συντάξεις κόβονται αυτόματα όλες οι κύριες συντάξεις που είναι πάνω από 2.000 ευρώ.
Οι διατάξεις του νέου ασφαλιστικού νόμου ουσιαστικά φωτογραφίζουν τις μεγάλες κατηγορίες των συνταξιούχων που θα έχουν απώλειες στο εισόδημά τους, καθώς και τα ταμεία στα οποία είναι ασφαλισμένοι. Οι συνταξιούχοι που θα υποστούν τις απώλειες δεν είναι οι κατά συνθήκη «υψηλόμισθοι», καθώς σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και κατηγορίες χαμηλοσυνταξιούχων. Οι κατηγορίες αυτών που θα υποστούν τις μειώσεις είναι οι εξής:
– Συνταξιούχοι του ΙΚΑ και των άλλων ταμείων με άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης πάνω από 665 ευρώ.
– Συνταξιούχοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών – πρώην ΔΕΚΟ, των ταμείων του Τύπου και των ταμείων των ελεύθερων επαγγελματιών και επιστημόνων (ΕΤΑΑ), οι οποίοι κατά κανόνα είχαν υψηλότερες κύριες και επικουρικές συντάξεις.
– Όλοι οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που λαμβάνουν μέρισμα και εφάπαξ και είχαν πολλά χρόνια ασφάλισης (35).
Πώς θα επανυπολογιστούν οι κύριες συντάξεις
Κάθε καταβαλλόμενη κύρια σύνταξη , πλην των συντάξεων του ΟΓΑ, η οποία χορηγήθηκε με προγενέστερες του Ν. 4387/2016 διατάξεις, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση θα επανυπολογιστεί έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2017 από τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) μετά την έναρξη της λειτουργίας του ή τους αρμόδιους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης το Δημόσιο και την Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ).
Για τον επανυπολογισμό λαμβάνεται υπόψη ο συντάξιμος μισθός επί του οποίου κανονίστηκε η ήδη χορηγηθείσα σύνταξη, ο χρόνος ασφάλισης, ο συντελεστής αναπλήρωσης, η μείωση λόγω ορίου ηλικίας και τα λοιπά στοιχεία της σύνταξης που βρίσκονται καταχωρισμένα στο πληροφοριακό σύστημα.
Στις περιπτώσεις που ο συντάξιμος μισθός συνδέεται με ασφαλιστικές κατηγορίες ή με ασφαλιστικές κλάσεις ή με τεκμαρτά ποσά, αυτός υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα τιμή τους κατά την 31/05/2016.
Στις λοιπές περιπτώσεις, ο συντάξιμος μισθός λαμβάνεται σε τρέχουσες τιμές με τη χρήση των ποσοστών αναπροσαρμογής των συντάξεων που ίσχυαν πριν την εφαρμογή του Ν. 4387/2016, όλων των ετών που έχουν μεσολαβήσει από την ημερομηνία συνταξιοδότησης ως την ημερομηνία 31/05/2016.
Στην υπουργική απόφαση διευκρινίζεται ότι εάν το καταβαλλόμενο ή το καταβλητέο ποσό κατά την ημερομηνία έναρξης του νέου Ασφαλιστικού νόμου είναι «μεγαλύτερο από αυτό που προκύπτει από τον επανυπολογισμό της, το επιπλέον ποσό αποτυπώνεται στο οικείο πληροφοριακό σύστημα έως την 1.1.2018 και εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά, συμψηφιζόμενο κατ’ έτος (από την 1.1.2019) και μέχρι την πλήρη εξάλειψή του, με την εκάστοτε αναπροσαρμογή των συντάξεων».
Επί του ανωτέρω συντάξιμου μισθού υπολογίζονται τα κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης του Ν. 4387/2016, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης βάσει των οποίων κανονίστηκε η επανυπολογίσθεισα σύνταξη.
Σε περίπτωση συνταξιούχων που κατέβαλλαν εισφορές ανώτερες από τις προβλεπόμενες στο κοινό καθεστώς του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, λαμβάνεται υπόψη επιπλέον εισφορά, για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης.
Στο ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης προστίθεται εθνική σύνταξη (345 έως 384 ευρώ με 15 έως 20 χρόνια ασφάλισης).
– Εάν το καταβαλλόμενο ή καταβλητέο κατά την 12.5.2016 ποσό της σύνταξης είναι μικρότερο από αυτό που προκύπτει από τον επανυπολογισμό, τότε αυτό προσαυξάνεται κατά το ένα πέμπτο της διαφοράς κατ’ έτος (σ.σ. αρχής γενομένης από την 1.1.2019), σταδιακά και ισόποσα εντός πέντε ετών από την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.
