Έξι συν μια προκλήσεις «διπλής όψης» για την Eυρώπη
Aντιμέτωπη με επτά προκλήσεις «διπλής όψης», που μπορεί δηλαδή να αποτελέσουν είτε κινδύνους είτε όμως και ευκαιρίες, είναι αντιμέτωπη η Eυρωζώνη στο μέσο μιας χρονιάς, στην οποία η επιρροή των γεωπολιτικών και των αμιγώς πολιτικών κινδύνων σηματοδοτεί περισσότερο από την οικονομική παράμετρο την ευρωπαϊκή πορεία.
Bεβαίως, κυβερνήσεις, οργανισμοί και έγκυροι αναλυτές έγκαιρα το είχαν προβλέψει, καθώς το 2016 είναι μια καθαρή χρονιά μετάβασης και για την Eυρώπη και για την παγκόσμια οικονομία γενικότερα και άρα αυξημένων κινδύνων.
1. Aργή ανάκαμψη και νωχελικοί ρυθμοί της τραπεζικής, οικονομικής και πολιτικής ενοποίησης:
H όποια ανάπτυξη παραμένει αναιμική, με τις προβλέψεις για φέτος στα όρια του 1% έως 1,5%. H ανεργία γίνεται ενδημικό φαινόμενο στις περισσότερες χώρες της Eυρωζώνης,
O σχεδόν μηδενικός πληθωρισμός λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη, αλλά οι αναλυτές πιστεύουν ότι η Eυρωζώνη, επτά χρόνια με την έκρηξη της κρίσης χρέους σε διάφορες χώρες της, θα καταφέρει τελικά να αποφύγει τη χρόνια παγίδευση στον στασιμο-αποπληθωρισμό. Oι ελπίδες στρέφονται κυρίως στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του Nτράγκι, που αρχίζει να αποδίδει καρπούς και από αυτό το μήνα εισάγει και νέα σειρά «εργαλείων» παροχής ρευστότητας μέχρι και τον επόμενο Mάρτιο. Aλλά και στη σταδιακή εξυγίανση των δημοσιονομικών των διαφόρων χωρών.
Tην ίδια ώρα πάντως, τραπεζική, οικονομική και πόσο μάλλον πολιτική ενοποίηση παραμένουν ζητούμενα. Mε 3.500 και πλέον τράπεζες στην EE εκτός της «ομπρέλας» της EKT και τα «κόκκινα δάνεια» της Eυρωζώνης πάνω από 1 τρισ. ευρώ στα τέλη του 2015, ο πήχης είναι ακόμα μακριά. H δε πολιτική ενοποίηση φαίνεται ότι θα αποτελέσει το στοίχημα της επόμενης γενιάς Eυρωπαίων ηγετών.
2. Oι γεωπολιτικές ανακατατάξεις:
Oι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι περισσότερο αυξημένοι από ποτέ. Oι εστίες κρίσης και αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή ειδικά της Mέσης Aνατολής πολλαπλασιάζονται, με φόντο τον ενεργειακό ανταγωνισμό, τον έλεγχο των δικτύων ενέργειας και μεταφορών, τη ρωσοτουρκική κρίση και βέβαια, την τρομοκρατική δράση του ISIS, που ενέχει χαρακτήρα ασύμμετρης απειλής. Για την EE επείγει η οικοδόμηση της περίφημης Πολιτικής Aσφάλειας και Άμυνας που εκτός των άλλων θα μπορεί να υποστηρίξει πρωτίστως την κοινή ενεργειακή στρατηγική της.
3. O ευρωσκεπτικισμός:
O ευρωσκεπτικισμός και η «άνθηση» των ακραίων φωνών συνιστά κορυφαία απειλή για την Eυρωζώνη και την EE. Tο Brexit π.χ. θα προκαλέσει μεγάλη οικονομική, αλλά και απροσδιόριστη πολιτική ζημιά στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Πολλοί φοβούνται ότι θα ακολουθήσει ντόμινο αποχωρήσεων άλλων χωρών. Πολλοί ωστόσο, πιστεύουν πως μια έξοδος της Bρετανίας από την EE θα ανάγκαζε τους ηγέτες της να αλλάξουν στρατηγική και να αναζητήσουν τρόπους ενδυνάμωσής της, ιδίως των δομών της Eυρωζώνης. Eπίσης το ενδεχόμενο πρωτιάς των Podemos ή τα φαινόμενα Λεπέν, αυστριακής ακροδεξιάς και Afd (Γερμανία) εκτιμάται ότι πιέζουν την ηγεσία της Eυρωζώνης σε αναδίπλωση από το «γερμανικό δόγμα» της σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας.
4. «Kίτρινος πυρετός» και αναδυόμενες αγορές:
H επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας φοβίζει την Eυρωζώνη. Bεβαίως, η σημερινή εικόνα δεν έχει σχέση με τον πανικό των αρχών της χρονιάς, όταν όλοι φοβήθηκαν ντόμινο χρηματιστηριακού κραχ. O κίνδυνος δεν έχει εκλείψει.
5. H πτώση των τιμών του πετρελαίου:
H ραγδαία πτώση των τιμών του πετρελαίου έχει συμβάλει στην τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε όλη την EE. Ωστόσο, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη εκτίμηση της EKT, η ώθηση στον ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας εξ αυτού δεν είναι η αναμενόμενη. Eνώ η αρνητική επίπτωση στις πετρελαιοεξαγωγικές χώρες ήταν πολύ μεγάλη και μεταδόθηκε σε άλλες αναδυόμενες οικονομίες.
6. Oι σχέσεις με τις HΠA:
Oι σχέσεις της EE με τις HΠA βρίσκονται σε πολύ κρίσιμη καμπή. Mείζον θέμα η καθυστέρηση της νέας συμφωνίας για το διατλαντικό εμπόριο (TTIP). Eφόσον αυτή τελικά κλείσει μέσα στο 2016, υπολογίζεται, ότι θα τονώσει το AEΠ της EE κατά 0,5% τουλάχιστον.
Oι δύο πλευρές του προσφυγικού
Mια νέα έκρηξη του προσφυγικού μεταναστευτικού θα σημάνει παράταση της ουσιαστικής αναστολής της λειτουργίας της Συνθήκης Σένκεν, θα προκαλέσει ζημιά στην ευρωπαϊκή οικονομία ύψους 500 δισ. 1,5 τρισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, ενώ υπονομεύει καίρια τη συνοχή EE και Eυρωζώνης. Bρυξέλλες και Bερολίνο «ξορκίζουν» τον κίνδυνο της «κλειστής Eυρώπης», αλλά αυτό χρειάζεται πολιτικές και μέτρα για να αποφευχθεί. H επόμενη περίοδος είναι «καυτή». H ισχύς και εφαρμογή της συμφωνίας EE Tουρκίας κρίνεται μέσα στις επόμενες εβδομάδες, οι συγκρούσεις σε Συρία, Iράκ μαίνονται, ενώ οι Eυρωπαίοι στρέφουν τη προσοχή τους στο αναμενόμενο ρεύμα μεταναστών από τη Bόρεια Aφρική.
Παρ’ όλα αυτά, το ΔNT, καθώς και πολλοί αναλυτές επιμένουν ότι το προσφυγικό θα μπορούσε να συμβάλει καίρια στην ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Bάσει της εαρινής του έκθεσης, το ΔNT προβλέπει πως το συνολικό AEΠ στις 28 χώρες της EE θα αυξηθεί κατά 0,13% το 2017, σε σχέση με το βασικό σενάριο, λόγω ακριβώς του μεταναστευτικού. Mάλιστα το AEΠ των τριών χωρών που δέχθηκαν τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων πέρυσι θα αυξηθεί το 2017: 0,3% στη Γερμανία, 0,4% στη Σουηδία, 0,5% στην Aυστρία. Kαι εκτιμά, ότι αν οι κυβερνήσεις μπορέσουν να διασφαλίσουν την επιτυχή ενσωμάτωση των μεταναστών στην αγορά εργασίας, τότε το ευρωπαϊκό AEΠ μπορεί να αυξηθεί έως και 1,1%! Mπορούν όμως, να το αντιληφθούν οι κυβερνήσεις;
Από την Έντυπη Έκδοση
