Τον δρόμο της ένταξής τους σε σύστημα προστασίας μαρτύρων φαίνεται ότι επέλεξαν τα δύο ανώτερα στελέχη της εταιρείας Novartis για να καταγγείλουν τις αθέμιτες -σύμφωνα με τα καταγγελλόμενα σε δημοσιεύματα- πρακτικές της εταιρείας στην Ελλάδα, προκαλώντας ωστόσο το άνοιγμα δικαστικής έρευνας και στη χώρα μας.
Η υπόθεση πέρασε ήδη στα χέρια της Εισαγγελίας Διαφθοράς, μετά τη διαβίβαση των δημοσιευμάτων από τον υπουργό Σταύρο Κοντονή.
Επόμενο βήμα, το αίτημα δικαστικής συνδρομής στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ώστε να πάρουν και οι ελληνικές δικαστικές Αρχές στα χέρια τους τη δικογραφία ή τα στοιχεία που έχουν καταθέσει τα δύο στελέχη στην Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (Foreign Corrupt Practices Act) καθώς φέρονται ότι έχουν ήδη καταθέσει εκεί, εδώ και μερικούς μήνες.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Foreign Corrupt Practices Act ανοίγει τέτοια έρευνα, το ίδιο άλλωστε συνέβη στην υπόθεση της Siemens, αλλά και των «πειραγμένων» κινητήρων της Volgswagen, από τη στιγμή που οι εταιρείες αυτές είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Μάλιστα, οι δύο γερμανικοί κολοσσοί έχουν ήδη συμβιβαστεί με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, πληρώνοντας τσουχτερά πρόστιμα, με απώτερο στόχο να μην οδηγηθούν σε δικαστική διαμάχη, η οποία θα κόστιζε περισσότερο σε χρήμα, αλλά και στη φήμη των εταιρειών.
Το γιατί τα δύο ανώτερα στελέχη της ελβετικής εταιρείας επέλεξαν να μιλήσουν ενώπιον της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και όχι ενώπιον της ελληνικής Δικαιοσύνης δεν είναι ξεκάθαρο, ωστόσο εισαγγελικές πηγές λένε στο «Εθνος» ότι η αποκάλυψη τέτοιων δράσεων στην Αμερική έχει οφέλη, αφού οι καταγγέλλοντες παίρνουν bonus. Επιπλέον, το σύστημα προστασίας μαρτύρων λειτουργεί εδώ και χρόνια, προσφέροντας πραγματική προστασία σε όσους αποφασίσουν να ανοίξουν το στόμα τους και να μιλήσουν για οικονομικά σκάνδαλα και αθέμιτες πρακτικές.
Στη χώρα μας ο θεσμός είναι ουσιαστικά ανενεργός, όπως αναφέρει το Έθνος. Προβλέφθηκε με τον ν. 4254/2014 αλλά δεν έχει εφαρμοστεί, αφού προβλέπει ότι ο μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος -όπως τον αποκαλούμε- μπορεί να καταγγείλει για παράδειγμα μία δωροδοκία, αλλά με την προϋπόθεση ότι ο ίδιος δεν ήταν αναμεμειγμένος με οποιονδήποτε τρόπο στην υπόθεση που καταγγέλλει.
Συνεπώς, όπως λένε νομικοί, για ποιο λόγο να επιδιώξει να μιλήσει κάποιος, εάν δεν πρόκειται να έχει κάποιο όφελος, όπως, για παράδειγμα, ευνοϊκή ποινική μεταχείριση; Τα αδικήματα για τα οποία δίνει ο νόμος τη δυνατότητα στον μάρτυρα να «μιλήσει» είναι αυτά της δωροδοκίας πολιτικών ή κρατικών αξιωματούχων, δωροδοκίας δικαστών και δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και αυτό της επιρροής μεσαζόντων.
Οπως προβλέπεται, ο καταγγέλλων θα λάβει τον χαρακτηρισμό του «μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος» είτε από τον κατά τόπο εισαγγελέα είτε από τον αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, που είναι αρμόδιος για θέματα διαφθοράς, και θα προστατεύεται από μηνύσεις για συκοφαντική δυσφήμηση, ψευδορκία, ψευδή καταμήνυση και παραβίαση προσωπικών δεδομένων.
Επίσης, μπορεί να ζητήσει αστυνομική προστασία, απόκρυψη ή ακόμη και αλλαγή του ονόματός του, αλλά και μετεγκατάσταση σε άλλη χώρα.
Μέχρι σήμερα, προστατευόμενους μάρτυρες είδαμε μόνο στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής, όχι όμως για τα αδικήματα που προβλέπει ο επίμαχος νόμος.
Παλαιότερα, η εξαδέλφη του Π. Βλαστού, γνωστή και ως «Λίτσα», θέλησε να αποκτήσει αυτήν την ιδιότητα, καταγγέλλοντας τον βαρυποινίτη, αλλά τελικά κατέληξε και η ίδια κατηγορούμενη.
Τέλος, μάρτυρες που μίλησαν ήταν και ο Ν. Ζήγρας και ο πρώην γενικός διευθυντής εξοπλισμών Α. Κάντας.
