Σε τρεις εβδομάδες, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συναντηθούν στη Ρώμη για την εορταστική Σύνοδο που οργανώνεται ακριβώς 60 χρόνια μετά την υπογραφή της ιδρυτικής συνθήκης της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ).
Σε μια φάση κατά την οποία η Ένωση αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις και δυσκολίες, θα έπρεπε να γίνει αισθητή μια μεγάλη αλλαγή στην πορεία πλεύσης, η οποία να μπορεί να οδηγήσει σε μια ουσιαστικότερη πολιτική ολοκλήρωση. Μέχρι αυτή τη στιγμή, όμως, κάτι τέτοιο φαίνεται κάθε άλλο παρά πιθανό. Από τη μία, όπως υποστηρίζουν και γνωστοί Ιταλοί αναλυτές, ο πρόεδρος της Κομισιόν, κατά την πρόσφατη παρουσίαση της «Λευκής Βίβλου», αρνήθηκε να πάρει ανοικτά θέση και να αναφερθεί σε ποιο δρόμο πιστεύει πως θα έπρεπε να ακολουθήσει η Ευρώπη.
Ο επικεφαλής της Κομισιόν δεν είναι της άποψης ότι η μείωση της ανεργίας αποτελεί άμεση υποχρέωση και προτεραιότητα στην οποία πρέπει να επικεντρωθεί η δράση του και εκείνη των επιτρόπων, ενώ, όπως προκύπτει και από τις δηλώσεις του, ο μόνος ζωτικός τομέας στον οποίο πιστεύει ότι η Επιτροπή μπορεί να ασκήσει πιέσεις είναι η δίκαιη κατανομή των προσφύγων σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Ευρώπη πολλών ταχυτήτων;
Υπό το φως των μέχρι τώρα στοιχείων και ενδείξεων, λοιπόν, δεν αποκλείεται να κερδίσει ένα κάποιο έδαφος η θέση της Γερμανίας και της καγκελαρίου της, Άνγκελα Μέρκελ, υπέρ μιας «Ευρώπης πολλαπλών ταχυτήτων». Παρά τις αρχικές επικρίσεις, ενδέχεται να βρει περισσότερους υποστηρικτές απ΄ ό,τι θα μπορούσε κανείς να υποθέσει μετά τη σύνοδο της Μάλτας. Σε ό,τι αφορά την οικοδέσποινα της Διάσκεψης της 25ης Μαρτίου, Ιταλία, πρέπει να ληφθεί υπ’ όψη ότι στη φάση αυτή, η πολιτική της δύναμη είναι σχετικά περιορισμένη: ο πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι δεν ξέρει αν οι διάφορες πολιτικές δυνάμεις θα του επιτρέψουν να κυβερνήσει μέχρι το τέλος της νομοθετικής περιόδου, τον Φεβρουάριο του 2018. Το δε μεγαλύτερο κόμμα της χώρας και της κυβέρνησης, οι κεντροαριστεροί «Δημοκρατικοί», των οποίων φιλοδοξεί να ηγηθεί και πάλι ο Ματέο Ρέντσι, έχει μόλις διασπασθεί, ενώ σε λιγότερο από δυο μήνες θα αντιμετωπίσει ανοικτό συνέδριο, με αβέβαιο αποτέλεσμα.
Όσο για τις υπόλοιπες μεγάλες χώρες, η επετειακή διάσκεψη της Ένωσης θα πραγματοποιηθεί λίγο πριν από τις γαλλικές προεδρικές εκλογές και σε μια φάση κατά την οποία η γερμανική προεκλογική εκστρατεία βρίσκεται ήδη «στο φόρτε της». Είναι πολύ δύσκολο, λοιπόν – έως και μη ρεαλιστικό – να υποθέσουμε ότι θα μπορέσουν να ληφθούν καθοριστικές και δεσμευτικές αποφάσεις. Σίγουρα, αυτό που ευχόταν το 2016 η τότε κυβέρνηση Ρέντσι, να μπορέσει να αρχίσει ακριβώς από τη Σύνοδο της Αιώνιας Πόλης η διαδικασία αναθεώρησης των Ευρωπαϊκών Συνθηκών, είναι σαφές ότι δεν θα καταστεί δυνατό.
Στο Βατικανό οι Ευρωπαίοι ηγέτες
Σύμφωνα, δε, με την Αγία Έδρα, την παραμονή της Συνόδου, στις 24 Μαρτίου, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ένωσης θα γίνουν δεκτοί από τον πάπα Φραγκίσκο στο Βατικανό. Αυτό που πολλοί ελπίζουν είναι να καταφέρει ο ποντίφικας «να κάνει το θαύμα»: να εμπνεύσει, κυρίως τους ισχυρότερους Ευρωπαίους ηγέτες και να τους επιτρέψει να αποκτήσουν και πάλι πραγματική πολιτική διορατικότητα, με επιστροφή στις ιδρυτικές αξίες της Ένωσης.
Στις αξίες της αλληλεγγύης, στις κοινωνικές εκείνες αξίες που ο πάπας Φραγκίσκος θεωρεί βασικής σημασίας για κάθε χριστιανό, αλλά και για κάθε άνθρωπο που δεν ενδιαφέρεται μόνον για το ατομικό του συμφέρον. Διότι και ο Αργεντίνος Πάπας γνωρίζει καλά ότι η Ευρώπη του ατομικισμού και των εθνικών εγωισμών μπορεί μόνο να οδηγήσει στην αποσύνθεση και στην αποτυχία κάθε συλλογικής προσπάθειας.
