Οι κατασχέσεις αποτελούν καθημερινότητα για χιλιάδες φορολογούμενους με ληξιπρόθεσμα χρέη. Τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων δείχνουν ότι τον Ιούνιο 3.805.423 φορολογούμενοι είχαν ληξιπρόθεσμα χρέη προς το δημόσιο και από αυτούς, 1.608.263 φορολογούμενοι είναι ευάλωτοι σε κατασχέσεις, δεδομένου ότι υπάρχει η δυνατότητα επιβολής αναγκαστικών μέτρων είσπραξης. Ήδη άλλωστε τον Ιούνιο, 951.114 φυσικά και νομικά πρόσωπα βρίσκονταν αντιμέτωπα με κατασχέσεις.
Η ΑΑΔΕ κυκλοφόρησε τον επικαιροποιημένο οδηγό ερωτήσεων – απαντήσεων σε φορολογικά θέματα στον οποίο περιλαμβάνονται όλες οι χρηστικές πληροφορίες για τις οποίες θα πρέπει να είναι ενήμεροι οι φορολογούμενοι.
Στον οδηγό, αποτυπώνονται τα τρέχοντα όρια ακατάσχετων ορίων για μισθούς – συντάξεις και τραπεζικές καταθέσεις όπως άλλωστε και το όριο των 500 ευρώ οφειλών πάνω από το οποίο η Φορολογική Διοίκηση δύναται να επιβάλλει μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι το όριο των 500 ευρώ δεν αφορά κατασχέσεις στα χέρια τρίτων, καθώς δεν υπάρχει το παραμικρό όριο.
Πάντως πληροφορίες αναφέρουν ότι παρότι ισχύει η κατάσχεση «εις χείρας τρίτων» για ποσά κάτω των 500 ευρώ η ΑΑΔΕ έχει δώσει άτυπες οδηγίες στα δικαστικά τμήματα των εφοριών να μην ενεργοποιούν τις κατασχέσεις για ποσά κάτω των 500 ευρώ σε καμία περίπτωση.
Όπως σημειώνει η ΑΑΔΕ δεν μπορεί να γίνει κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το συνολικό ποσό τους μηνιαίως, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών είναι μικρότερο των 1.000 ευρώ.
1. Ποια μέτρα εκτέλεσης λαμβάνονται για το μη ρυθμισμένο χρέος;
Για την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο που δεν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση, μπορεί να ληφθούν, κατά την κρίση του προϊσταμένου της αρμόδιας για την επιδίωξη της οφειλής υπηρεσίας, τα μέτρα που προβλέπονται στο άρθρο 9 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) και είναι: α) κατάσχεση κινητών, είτε στα χέρια του οφειλέτη, είτε κινητών και απαιτήσεων, γενικώς, του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτου, β) κατάσχεση ακινήτων. Εκτός των ανωτέρω είναι δυνατή, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία η λήψη σε βάρος του οφειλέτη του Δημοσίου, διοικητικών, ασφαλιστικών και δικαστικών μέτρων.
2. Ποιες είναι οι συνέπειες της κατάσχεσης ακινήτου;
Από την ημέρα επίδοσης στον οφειλέτη αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης, αυτός στερείται του δικαιώματος ελεύθερης διάθεσης του ακινήτου και των συστατικών στοιχείων του ακινήτου, ακόμη και εάν αυτά δεν περιγράφονται στην έκθεση κατάσχεσης, ή εάν ήταν παρών ο οφειλέτης κατά την κατάσχεση, από τότε
3. Η έκθεση κατάσχεσης σημαίνει και πλειστηριασμό;
Όχι.
4. Πότε υποχρεούται ο προϊστάμενος της εφορίας να εκδώσει πρόγραμμα πλειστηριασμού;
Εφόσον ο οφειλέτης δεν έχει εντάξει τις οφειλές του σε πρόγραμμα ρύθμισης, μετά από την παρέλευση 40 ημερών και το αργότερο σε 4 μήνες από την κατάσχεση ορίζει ημερομηνία πλειστηριασμού το αργότερο σε 5 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του προγράμματος. Εάν δεν διενεργηθεί ο πλειστηριασμός την ορισθείσα με το πρόγραμμα ημέρα, εκδίδει νέο πρόγραμμα, το αργότερο εντός έτους από την ημέρα που ο πλειστηριασμός δεν διενεργήθηκε ή ανεστάλη και ορίζει νέα ημερομηνία κατά τα ανωτέρω. Οι ως άνω προθεσμίες δεν τηρούνται εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος που αναφέρεται σε αιτιολογημένη έκθεση του προϊσταμένου της εφορίας.
5. Η έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού μετά από την πάροδο των νόμιμων προθεσμιών επιφέρει ακυρότητα αυτού;
Όχι.
6. Με ποιον τρόπο επιτυγχάνεται η αναστολή εκτέλεσης του εκδοθέντος προγράμματος πλειστηριασμού;
Με την ένταξη του οφειλέτη σε πρόγραμμα ρύθμισης των οφειλών του, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις ή με την έκδοση δικαστικής απόφασης περί αναστολής του.
7. Πότε μεταβιβάζεται η κυριότητα πλειστηριασθέντος ακινήτου στον υπερθεματιστή;
Μετά από την μεταγραφή της περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης στο οικείο υποθηκοφυλακείο ή κτηματολογικό γραφείο. Έως τότε η κυριότητα παραμένει στον κύριο του ακινήτου.
8. Υποβάλλεται αίτηση ποινικής δίωξης για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο και από ποιόν;
Ναι, υποβάλλεται υποχρεωτικά από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης που έχει την αρμοδιότητα για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής, προς τον εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας του, εφόσον δεν καταβάλλονται τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών και υπερβαίνουν το συνολικό ποσόν των 100.000 ευρώ, προερχομένων από κάθε αιτία στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους τόκοι, προσαυξήσεις και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών.
9. Πότε αναστέλλεται η εκτέλεση της επιβληθείσας ποινής;
Στην περίπτωση που ο οφειλέτης εντάξει τις οφειλές του σε πρόγραμμα ρύθμισης και για όσο χρονικό διάστημα τηρούνται οι όροι αυτής, έως την εξόφληση της οφειλής για την οποία εκδόθηκε η καταδικαστική απόφαση.
10. Μπορεί να κριθεί ατιμώρητη από την αρμόδια εισαγγελική αρχή η πράξη της μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο;
Ναι, εάν το ποσό που οφείλεται εξοφληθεί έως την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό.
11. Μετά από την επιβολή από το Δημόσιο ή από οποιονδήποτε τρίτο, κατάσχεσης σε περιουσιακό στοιχείο του οφειλέτη, μπορεί να επιβληθεί άλλη κατάσχεση για άλλες οφειλές προς το Δημόσιο στο ίδιο περιουσιακό στοιχείο;
Ναι.
12. Είναι δυνατή η άρση κατάσχεσης και η εξάλειψη υποθήκης επί ακινήτου για χρέη προς το Δημόσιο;
Ναι, μετά από την εξόφληση ή τη διαγραφή του χρέους για το οποίο επιβλήθηκε το μέτρο ή μετά από την έκδοση απόφασης από το αρμόδιο όργανο με συγκεκριμένους, κατά περίπτωση, όρους αποδέσμευσης.
13. Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό οφειλής προς το Δημόσιο, νομικά πρόσωπα και τρίτους για το οποίο δεν λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα κατά των οφειλετών;
Δεν επιβάλλεται κατάσχεση ακινήτων, καθώς και κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, κατά των οφειλετών που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές από κάθε αιτία (για την καταβολή των οποίων ευθύνεται ως πρωτοφειλέτης, συνυπόχρεος, εγγυητής κλπ) συνολικού ποσού 500 ευρώ, πλην του μέτρου της κατάσχεσης στα χέρια τρίτων. Στο ανωτέρω ποσό δεν περιλαμβάνονται οι προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, οι τόκοι εκπρόθεσμης καταβολής ή και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής του άρθρου 6 του ΚΕΔΕ, καθώς και των άρθρων 53 και 57 του ν. 4174/2013. Αναγκαστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί έως και 6/4/2014 (προηγούμενη ημέρα ισχύος των διατάξεων αυτών) για ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά το χρόνο επιβολής τους, μικρότερες του ανωτέρω ποσού των 500 ευρώ, αίρονται μόνο εφόσον υποβληθεί αίτηση από τον οφειλέτη.
14. Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό για το οποίο δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων οφειλετών του Δημοσίου;
Δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το συνολικό ποσό αυτών, μηνιαίως, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών είναι μικρότερο των 1.000 ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση για τα χρέη προς το Δημόσιο επί του υπερβάλλοντος ποσού των 1.000 ευρώ και έως του ποσού των 1.500 ευρώ, καθώς και επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των 1.500 ευρώ.
15. Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό κατάθεσης σε πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο είναι ακατάσχετο;
Καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε ένα και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες έως του ποσού των 1.250 ευρώ, μηνιαίως για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα. Για την εφαρμογή της διάταξης αυτής απαιτείται η υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης, με την οποία γνωστοποιείται από το φυσικό πρόσωπο ένας μοναδικός λογαριασμός. Στην περίπτωση που υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων γνωστοποιείται αποκλειστικά και μόνο ο λογαριασμός αυτός.
16. Είναι δυνατή η άρση επιβληθεισών κατασχέσεων στα χέρια τρίτων;
Ναι, εφόσον: 1. Εξοφληθεί το ποσόν για το οποίο εκδόθηκε το κατασχετήριο στα χέρια τρίτου.
2. Έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης τμηματικής καταβολής οφειλών του άρθρου 51 του ν. 4305/2014, το οποίο τηρείται και συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) έχει εξοφληθεί ποσοστό 50% της αρχικής βασικής ρυθμιζόμενης οφειλής, β) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση από τον οφειλέτη,
γ) έχει εξεταστεί κατά περίπτωση η συνδρομή των προϋποθέσεων υπαγωγής στη ρύθμιση και μη απώλειας αυτής, όπως ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 51 του ν. 4305/2014,
δ) η επιβληθείσα κατάσχεση αφορά αποκλειστικά σε χρέη που έχουν υπαχθεί και εξοφληθεί στο πλαίσιο των διατάξεων της ρύθμισης του ν. 4305/2014 και δεν περιλαμβάνει άλλα χρέη που δεν έχουν εξοφληθεί.
3. Έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης βάσει των διατάξεων των άρθρων 1-17 του ν. 4321/2015 «Ρυθμίσεις για την επανεκκίνηση της οικονομίας» και συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:
α) έχει εξοφληθεί ποσοστό 25% της αρχικής βασικής ρυθμιζόμενης οφειλής πριν από οποιαδήποτε απαλλαγή, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται το ποσόν της προκαταβολής του άρθρου 15 του ν. 4321/2015,
β) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση από τον οφειλέτη,
γ) έχει εξεταστεί κατά περίπτωση η συνδρομή των προϋποθέσεων υπαγωγής στη ρύθμιση και μη απώλειας αυτής, όπως αναφέρονται στα σχετικά κεφάλαια της αριθ. ΠΟΛ.1080/2015 (Β’628, ΑΔΑ: Β5Ν0Η-ΖΥΠ) απόφασης του υπουργού Οικονομικών «Ειδικά θέματα και λεπτομέρειες εφαρμογής της ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών στη φορολογική διοίκηση του ν. 4321/2015 (Α’ 32)»,
δ) η επιβληθείσα κατάσχεση αφορά αποκλειστικά σε χρέη που έχουν υπαχθεί και εξοφληθεί στο πλαίσιο των διατάξεων του ν. 4321/2015 και δεν περιλαμβάνει άλλα χρέη που δεν έχουν εξοφληθεί. Λοιπές επιβληθείσες κατασχέσεις στα χέρια τρίτων για τις οποίες δεν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, δεν αίρονται.
