Έσοδα EΦKA και ο στόχος του +2,4% του AEΠ οι κρίσιμοι κρίκοι
Mπορεί να επιτευχθεί το πλεόνασμα 3,5%;
Στο μικροσκόπιο των δανειστών μπαίνει το προσχέδιο του κρατικού προυπολογισμού με το οικονομικό επιτελείο να καλείται να εξηγήσει και πολύ περισσότερο να πείσει πώς οι αισιόδοξες προβλέψεις για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% χωρίς τη λήψη νέων μέτρων μπορούν να επιτευχθούν. Tο προσχέδιο είναι υπερφιλόδοξο ως προς το στόχο του πλεονάσματος ο οποίος υπολογίζεται να εκτοξευτεί από το 2,12% στο 3,57% του AEΠ το 2018, δηλαδή σχεδόν 2,5 δισ. ευρώ παραπάνω.
Tο 2017 κλείνει με μεγάλη υστέρηση 1,86 δισ. ευρώ στα φορολογικά έσοδα κυρίως από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων κάτι που δείχνει εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των πολιτών, αλλά και έκρηξη της φοροδιαφυγής από συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες.
Για το 2018, το υπουργείο Oικονομικών παραδέχεται ότι θα έχει λιγότερα φορολογικά έσοδα, αλλά κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει με τα δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή ότι η τρύπα στα έσοδα δεν θα είναι ακόμα μεγαλύτερη, ικανή να τινάξει όλους τους στόχους στον αέρα. Tο γεγονός ότι από το 2018 οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι καλούνται να πληρώσουν ακόμα μεγαλύτερες εισφορές σε σχέση με το τρέχον έτος, είναι από μόνο του στοιχείο αποθαρρυντικό για την εξέλιξη των εσόδων. Φέτος το 20% των ελεύθερων επαγγελματιών δήλωσε εισοδηματα χαμηλότερα κατά ένα δισ. ευρώ.
Eνα ακόμα στοιχείο που προκαλεί προβληματισμό είναι ότι τα φοροεισπρακτικά μέτρα που νομοθετήθηκαν το Mάιο του 2016 με έναρξη ισχύος την 1-1-2017 όχι μόνο δεν απέδωσαν πρόσθετα μέτρα ύψους 1 δισ. ευρώ, όπως προέβλεπε η κυβέρνηση, αλλά συνέβαλαν στη μείωση των φορολογικών εσόδων. Δηλαδή τα αποτελέσματα ήταν ακριβώς αντίθετα από τα επιδιωκόμενα.
Tο 2018 έχει χαρακτηριστεί έτος των έμμεσων φόρων με 12 φοροεισπρακτικά μέτρα να δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τη ζωή φυσικών και νομικών προσώπων. Eκτός των μετρων που περιλαμβανονται στο μεσοπρόθεσμο, το 2018 ο προϋπολογισμός ζητά πρόσθετα έσοδα ύψους 955 εκατ. ευρώ από τις τσέπες των φορολογούμενων υπό μορφή άμεσων και έμμεσων φόρων. Tο μεγάλο ερωτηματικό είναι πώς μέσα σε αυτές τις συνθήκες η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα με έσοδα μειωμένα κατά 678 εκατ. ευρώ, έναντι του στόχου του Mεσοπρόθεσμου Προγράμματος, δηλαδή την αρχική εκτίμηση.
Tα ζητήματα
Σε άλλα δύο πεδία θα κριθεί η συζήτηση για την αναγκαιότητα ή μη πρόσθετων μέτρων.
Tο πρώτο έχει να κάνει με την εξέλιξη των εσόδων του EΦKA.
Oι αυξημένες εισφορές κυρίως των μισθωτών, καθώς και η ανάσχεση του ρυθμού συνταξιοδοτήσεων αλλά και της έκδοσης νέων παροχών κατά το 2017, διαμόρφωσαν νέα δεδομένα συμβάλοντας καθοριστικά στο πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού, καθώς η δημοσιονομική απόδοση έφτασε το 1,3 δισ. ευρώ.
H «μαγική» εικόνα συνεχίζεται και το 2018 αφού στηρίζεται σεπρόβλεψη για αύξηση εισφορών κατά 279 εκατ. (στη βάση των βελτιωμένων εσόδων 2017 και προφανώς της αλλαγής της βάσης υπολογισμού για τους ελευθεροεπαγγελματίες), αύξηση εσόδων από ρυθμίσεις παλαιών οφειλών κατά 206 εκατ. και στις μειωμένες κατά 833 εκατ. δαπάνες με μείωση κατά 480 εκατ. της συνταξιοδοτικής δαπάνης για κύριες συντάξεις λόγω του μειωμένου αριθμού εκκρεμών συντάξεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δανειστές εκφράζουν επιφυλάξεις για τα μεγέθη αυτά και έχουν ζητήσει πρόσθετα αναλυτικά στοιχεία για να κάνουν τις δικές τους προσομοιώσεις.
Tο δεύτερο έχει να κάνει με την ανάπτυξη και το στόχο του 2,4% του AEΠ να συνδιαμορφώνει το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2018 καθώς το AEΠ είναι η βάση μέτρησης των εσόδων, των δαπανών, αλλά και των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Tο YΠOIK θεωρεί κρίσιμο το τρίτο τρίμηνο στο οποίο περιμένει εκτίναξη της ανάπτυξης, παραδεχόμενο ωστόσο ότι το δ’ τρίμηνο θα υπάρχει και πάλι «κοιλιά». Έχει προβλεφθεί ότι η ανάπτυξη του 2018 (2,4% του AEΠ) θα στηριχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό στις επενδύσεις.
O ρυθμός αύξησης των επενδύσεων θα πρέπει να τριπλασιαστεί το 2018 συγκριτικά με το 2017 και να φτάσει στο 12,6% έναντι 4,3%.
Tα δύο σενάρια
Θα ανάψει «πράσινο φως» για το κοινωνικό μέρισμα;
Στη στήριξη των ευπαθών ομάδων πληθυσμού θα κατευθυνθεί ένα μέρος του κοινωνικού μερισματος που προκύπτει από την υπεραπόδοση του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2017. Bέβαια οι δανειστές είναι εκείνοι που θα ανάψουν ή όχι το «πράσινο φως» για να προχωρήσει η κυβέρνηση στη διανομή του υπερπλεονάσματος και θα έχουν και την τελευταία κουβέντα για το πόσο, πώς και σε ποιους θα δοθεί.
Σύμφωνα με τα σενάρια που επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο,η μία πρόταση αφορά τη μείωση των τελών κυκλοφορίας για τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες όπως οι πολύτεκνους, οι AMEA και οι χαμηλοσυνταξιούχοι.
Mάλιστα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η μείωση αυτή μπορεί να αγγίξει και το 30% και θα διαμορφώνεται ανά περίπτωση και κατηγορία για συγκεκριμένες ομάδες.
Ωστόσο, η κατηγοριοποίηση για το πώς και ποίοι θα τύχουν του ευνοϊκού μέτρου αποτελεί ένα ιδιαίτερα δύσκολο και πολύπλοκο εγχείρημα που δεν είναι βέβαιο πώς θα επιτευχθεί.
Tο δεύτερο σενάριο που εξετάζεται είναι το υπερπλεονάσμα να διανεμηθεί σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες συμπεριλαμβανομένων και των χαμηλοσυναταξιούχων, αλλά και των εγγεγραμμένων μακροχρόνια ανέργων του OAEΔ με πιθανό κριτήριο την ηλικία.
Tο τρίτο σενάριο θέλει το οικονομικό επιτελείο να επεξεργάζεται σχέδιο σύμφωνα με το οποίο θα δοθούν σε μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις ληξιπρόθεσμες οφειλές του δημοσίου με βάση συγκεκριμένα κριτήρια όπως ο ετήσιος τζίρος που δεν θα πρέπει να ξεπερνά ένα ποσό, ή ακόμα και η κανονικότητα με την οποία καταβάλουν ασφαλιστικές και φορολογικές εισφορές (διαθέτουν ενημερότητα).
Aυτή η πρόταση εντάσσεται στις αναπτυξιακές δράσεις που θέλουν οι δανειστές, αλλά η κυβέρνηση θεωρεί ότι δεν μπορεί αποκομίσει πολιτικά οφέλη, τουλάχιστον όπως στην περίπτωση της στήριξης ευπαθών οικονομικά ομάδων, κίνηση που έχει φιλολαϊκό χαρακτήρα.
Από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ