Μπορεί να φαίνεται παράξενο, όμως, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι δριμείς χειμώνες που εμφανίζονται εδώ και δέκα χρόνια στην Ευρώπη συνδέονται, κατά μεγάλο μέρος, με την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή.
Με την πρώτη ματιά, το πολικό ψύχος που επικρατεί στην Ευρώπη δεν συνάδει με την αύξηση της θερμοκρασίας της γης, κατά μέσον όρο κατά 5 έως 6 βαθμούς Κελσίου, μέχρι το τέλος του αιώνα.
Στους σκεπτικιστές που θεωρούν ότι η δριμύτητα του ψύχους κατά τον χειμώνα είναι η απόδειξη ότι η κλιματική αλλαγή δεν υφίσταται, ορισμένοι επιστήμονες απαντούν ότι τα κύματα ψύχους αποτελούν παροδική ψύχρανση που συντελείται στο πλαίσιο του φαινομένου της υπερθέρμανσης.
Μία νέα μελέτη προχωρεί περισσότερο και δείχνει ότι ακριβώς στην αύξηση της θερμοκρασίας οφείλεται η εμφάνιση αυτών των πολύ ψυχρών χειμώνων.
Ο ένοχος είναι η τήξη των επιφανειακών αρκτικών πάγων. Η υπερθέρμανση έχει προκαλέσει τη μείωσή τους κατά 20% έως 30% τα τελευταία χρόνια, ενώ είναι πιθανόν ότι μέχρι το τέλος του αιώνα θα έχουν εξαφανισθεί τελείως.
Οι ακτίνες του ήλιου, οι οποίες δεν ανακλώνται πλέον στον πάγο, θερμαίνουν ακόμη περισσότερο την επιφάνεια της γης στην περιοχή αυτή. Μία θάλασσα χωρίς πάγο αποτελεί ένα ολόκληρο σύστημα πιέσεων σε αναστάτωση.
“Ας υποθέσουμε ότι ο ωκεανός βρίσκεται στους 0 βαθμούς. Είναι πολύ θερμότερος από την ατμόσφαιρα στην πολική ζώνη τον χειμώνα. Έτσι σχηματίζεται ένα θερμό ρεύμα αέρα που ανεβαίνει προς την ατμόσφαιρα, το οποίο δεν μπορεί να δημιουργηθεί όταν όλα είναι καλυμμένα από πάγο. Αυτό αποτελεί τεράστια αλλαγή”, λέει ο Στέφαν Ράμστορφ, ειδικός για το Κλίμα στο Ινστιτούτο του Πότσνταμ.
Το αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στις αρχές του μήνα από τη Journal de Recherche Geophysique, η δημιουργία ενός συστήματος υψηλών πιέσεων που ωθεί τον πολικό άνεμο, με φορά αντίθετη των δεικτών του ρολογιού, προς την Ευρώπη.
“Οι ανωμαλίες αυτές μπορεί να τριπλασιάσουν την πιθανότητα εμφάνισης εξαιρετικά δριμείων χειμώνων στην Ευρώπη και τη βόρεια Ασία”, εξηγεί ο Βλαντιμίρ Πετούχοφ, επικεφαλής της έρευνας, ο οποίος θεωρεί ότι άλλες εξηγήσεις για τους δριμείς χειμώνες που βασίζονται στην μείωση της ηλιακής δραστηριότητας και στις μεταβολές του Ρεύματος του Κόλπου “έχουν την τάση να υπερβάλλουν ως προς το αποτέλεσμα”.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι κατά τη διάρκεια του χειμώνα 2005-2006, όταν οι θερμοκρασίες ήταν κατά 10 βαθμούς Κελσίου χαμηλότερες από το σύνηθες στη Σιβηρία, καμία ανωμαλία δεν διαπιστώθηκε στη Διακύμανση του Βορείου Ατλαντικού, μετεωρολογικό φαινόμενο στο οποίο ορισμένοι αποδίδουν τους δριμείς χειμώνες.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι αυτοί οι εξαιρετικά ψυχροί χειμώνες στην Ευρώπη δεν απεικονίζουν την συνολική τάση που έχει εμφανισθεί στον πλανήτη, όπου το 2010 θα πρέπει να είναι μία από τις τρεις θερμότερες χρονιές που έχουν ποτέ καταγραφεί.
“Όταν κοιτάζω από το παράθυρό μου, βλέπω 30 πόντους χιόνι και το θερμόμετρο δείχνει 14 βαθμούς Κελσίου”, λέει τηλεφωνικά ο Στέφαν Ράμστορφ από το Πότσνταμ. “Την ίδια στιγμή, στη Γροιλανδία, βρισκόμαστε πάνω από τους 0 βαθμούς Κελσίου τον Δεκέμβριο!”.
