Εφιαλτικό σενάριο για “ντόμινο” κλιματικής αλλαγής

Μια ομάδα κορυφαίων επιστημόνων του κλίματος προειδοποιεί ότι είναι δυστυχώς πιθανό ένα σενάριο “ντόμινο” αλυσιδωτών αντιδράσεων κλιματικής μεταβολής από γεγονότα όπως λιώσιμο των πάγων, αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών, αλλαγή ρευμάτων και καταστροφή δασών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Γη να εισέλθει σε μια αμετάκλητη κατάσταση “θερμοκηπίου”,  πέρα από την οποία οι ανθρώπινες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη θα είναι όλο και πιο μάταιες.

Αυτή η ζοφερή προοπτική σκιαγραφείται σε ένα περιοδικό που εξετάζει τις συνδυασμένες συνέπειες 10 κλιματικών αλλαγών, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης του μεθανίου που παγιδεύεται στο μόνιμα παγωμένο υπέδαφος της Σιβηρίας και των επιπτώσεων της τήξης πάγου στη Γροιλανδία στην Ανταρκτική.

Οι συγγραφείς της μελέτης, που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS), υπογραμμίζουν ότι η ανάλυσή τους είναι σε κάποιον βαθμό υποθετική, παρ’ όλα αυτά προειδοποιούν ότι η συμφωνία του Παρισιού να διατηρηθεί η θερμοκρασία κατά 2C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα μπορεί να μην είναι αρκετή για να διατηρηθεί σε σταθερά επίπεδα η θερμοκρασία.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε εν μέσω κυμάτων καύσωνα –η θερμοκρασία ανέβηκε πάνω από τους 40° Κελσίου φέτος σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης– ξηρασίας και δασικών πυρκαγιών, ανάμεσά τους αυτές του Ιουλίου στην Ελλάδα, οι οποίες στοίχισαν τη ζωή σε 91 ανθρώπους. Κι όλα αυτά ενώ σήμερα, ο παγκόσμιος μέσος όρος της θερμοκρασίας υπολογίζεται ότι ξεπερνά κατά 1 βαθμό Κελσίου το επίπεδο της προβιομηχανικής εποχής κι ανεβαίνει με ρυθμό 0,17° Κελσίου ανά δεκαετία.

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι στο σενάριο της μετατροπής της γης σε θερμοκήπιο “σχεδόν βέβαια θα πλημμυρίσουν τα δελταϊκά περιβάλλοντα, θα αυξηθεί ο κίνδυνος ζημιών από παράκτιες καταιγίδες και θα εξαλειφθούν οι κοραλλιογενείς ύφαλοι (και όλα τα οφέλη τους για τις κοινωνίες) μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα ή νωρίτερα”. “Ελπίζω να κάνουμε λάθος, αλλά ως επιστήμονες έχουμε την ευθύνη να διερευνήσουμε εάν αυτό είναι πραγματικό”, δήλωσε ο Τζόαν Ροκστόρμ, επικεφαλής ερευνητικού κέντρου στη Στοκχόλμη. “Πρέπει να γνωρίζουμε τώρα. Είναι πολύ επείγον. Είναι από από τα πιο υπαρξιακά επιστημονικά ερωτήματα” πρόσθεσε.

Ο Ροκστόρμ και οι συνεργάτες του επισημαίνουν ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες θα φέρουν νέες πηγές εκπομπής αερίων θερμοκηπίου ή θα καταστρέφουν την ικανότητα της Γης να απορροφά άνθρακα και να αντανακλά θερμότητα. Η νέα τους μελέτη αναρωτιέται εάν η θερμοκρασία του πλανήτη μπορεί να σταθεροποιηθεί στους 2C ή αν θα ακολουθήσει μια επιταχυνόμενη πορεία προς τους 4C πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα, που θα αποβεί αφιλόξενη για την ανθρώπινη ζωή.

“Επισημαίνουμε ότι η Γη δεν έχει ποτέ στην ιστορία της μια οιονεί σταθερή κατάσταση που είναι περίπου 2C θερμότερη από την προ-βιομηχανική εποχή και αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει ουσιαστικός κίνδυνος το ίδιο το σύστημα να “θέλει” να συνεχίσει να θερμαίνεται εξαιτίας όλων αυτών των άλλων διαδικασίων – ακόμη και αν σταματήσουμε τις εκπομπές”, δήλωσε Κάθριν Ρίτσαρσον από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης. “Αυτό συνεπάγεται όχι μόνο τη μείωση των εκπομπών αλλά και πολλά άλλα”, πρόσθεσε.

Ένας άλλος επιστήμονας του κλίματος, ο Μάρτιν Σίγκερτ από το Ινσιτούτο Γκράνχαμ, που δεν συμμετείχε στην έρευνα, επεσήμανε ότι αυτή η έρευνα είχε στόχο να εγείρει ερωτήματα κι όχι να αποδείξει μια θεωρία, αλλά ανέφερε πως δεν είναι “απίθανη”. “Δεν λέμε ότι αυτό θα συμβεί σίγουρα. Απλώς απαριθμούμε όλα τα καταστροφικά γεγονότα και καταλήγουμε σε πιθανά γεγονότα… Πριν από 50 χρόνια, αυτό θα είχε απορριφθεί, αλλά τώρα οι επιστήμονες έχουν γίνει πολύ ανήσυχοι” δήλωσε ο Ροκστόρμ φέρνοντας μεταξύ άλλων ως παράδειγμα το κύμα καύσωνα που σαρώνει την Ευρώπη.

“Μιλώντας με το καλοκαίρι του 2018 στο φόντο, ασφαλώς δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι πρόκειται για λαθεμένο συναγερμό: τους βλέπουμε τους λύκους πλέον”, σχολίασε ο Φιλ Ουίλιαμσον, ερευνητής για το κλίμα στο University of East Anglia. “Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι πρέπει να είμαστε πολύ πιο ενεργητικοί από αυτή την άποψη, όχι μόνο να τερματίσουμε τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου όσο το δυνατόν γρηγορότερα, αλλά και να οικοδομήσουμε συνθήκες ανθεκτικότητας στο πλαίσιο σύνθετων διαδικασιών του Γήινου Συστήματος που ίσως να μην καταλάβουμε πλήρως μέχρι να είναι πολύ αργά”, κατέληξε.