«Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός αλληλεγγύης ενεργοποιήθηκε 18 φορές το 2017, μια χρονιά γεμάτη πλημμύρες και πυρκαγιές: Ελλάδα, Σουηδία, Πορτογαλία, Ισπανία», γράφει η γαλλική εφημερίδα Le Monde. Από την αρχή του καλοκαιριού φωτιές καταστροφικές και φονικές έχουν καλύψει τη Νοτιοανατολική και Βόρεια Ευρώπη. Το 2017, ήδη, περισσότερα από 1 εκατ. εκτάρια δάσους- από τα οποία τα μισά στην Πορτογαλία- εξαϋλώθηκαν και περισσότερα από 200 άτομα χάθηκαν σε φυσικές καταστροφές που ξέσπασαν στην ΕΕ.
Όταν μια χώρα είναι υπο-εξοπλισμένη ή πολύ σοβαρά χτυπημένη από μια καταστροφή, συμβαίνει να βρίσκεται στην ανάγκη να κάνει έκκληση αλληλεγγύης στα άλλα ευρωπαϊκά κράτη για να αντιμετωπίσει πυρκαγιές, πλημμύρες, συνέπειες καταιγίδων, σεισμούς ή επιδημίες.
Με βάση τις Βρυξέλλες, το Κέντρο συντονισμού και Επείγουσας Αντίδρασης της Κομισιόν μπαίνει σε εφαρμογή. Σε επιχειρησιακή ετοιμότητα 24 ώρες το 24ωρο και θεωρητικά ικανό να διαχειριστεί ταυτόχρονα πολλές καταστάσεις επείγοντος, η πλατφόρμα του οργανώνει- μέσω του «Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ»-μια απάντηση στις συντρέχουσες ανάγκες κάθε είδους φυσικής καταστροφής. Με βάση τα μέσα που διαθέτουν εθελοντικά τα πρόθυμα κράτη μέλη, το σύστημα επιτρέπει να δημιουργηθεί μια βάση βοήθειας της οποίας την ανάπτυξη συγχρηματοδοτεί μέχρι και 85%.
«Για το 2018 μπορέσαμε να καλύψουμε όλες τις ανάγκες», αναφέρει ο αρμόδιος εκπρόσωπος Τύπου της Επιτροπής για την Ανθρωπιστική Βοήθεια, Martin Ruiz de Gordejuela. Συμβαίνει όμως συχνά να μην είναι διαθέσιμα όλα τα μέσα μιας ζώνης. Τον Οκτώβριο του 2017, για παράδειγμα, η Πορτογαλία καλούσε σε βοήθεια για την αντιμετώπιση ενός δεύτερου κύματος φονικών πυρκαγιών.
Φέτος ο μηχανισμός κλήθηκε σε βοήθεια κατά τη διάρκεια των άνευ προηγουμένου μεγάλων πυρκαγιών στην Σουηδία (συνδρομή 360 ειδικών στην κατάσβεση επαγγελματιών, 7 αεροπλάνων, 6 ελικοπτέρων και 27 οχημάτων που έσπευσαν τις τελευταίες τρεις εβδομάδες). Η Ελλάδα που κάλεσε σε συνδρομή την 23η Ιουλίου, μπόρεσε άμεσα να θεωρήσει στην διάθεσή της 6 αεροπλάνα και 70 ειδικούς από πολλές χώρες της ΕΕ. Τραυματισμένη από την απώλεια 114 ανθρώπων στις πυρκαγιές του 2017, η Πορτογαλία, δίνει τη δική της μάχη για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών στην Aλγκαρβεβενώ έχει ζητήσει τη διμερή βοήθεια της Ισπανίας που έχει συνδράμει με την αποστολή 2 Canadair.
Ο πολλαπλασιασμός των πυρκαγιών που δεν περιορίζονται πια στην Νότια Ευρώπη, οδήγησε την Επιτροπή να αναπτύξει το σχέδιο του συστήματος RescEU. Στηρίζεται στην δημιουργία μιας “δεξαμενής” πόρων αποκλειστικών της ΕΕ: αεροπλάνα κατάσβεσης, αντλίες υψηλής ικανότητας, ιατρικές μονάδες επειγόντων.
«Πρόκειται για μια συμπληρωματική ικανότητα επέμβασης που δεν θα αντικαταστήσει τα εθνικά συστήματα πολιτικής προστασίας», περιγράφει ο κ. Martin Ruiz de Gordejuela. Ο αρμόδιος Επίτροπος, Χ. Στυλιανίδης, την παρουσιάζει ως «ένα δίχτυ προστασίας σε περιπτώσεις που τα μέσα ενός κράτους δεν αρκούν», η οποία θα έχει προτεραιότητα «να εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη έναντι των κρατών μελών» αλλά θα μπορεί να επιχειρεί «παντού στον κόσμο». Τέλος Μαΐου το σχέδιο υιοθετήθηκε από τους ευρωβουλευτές. Το Συμβούλιο των Υπουργών θα πρέπει να αποφασίσει για το μέλλον του σχεδίου το φθινόπωρο.
