Το ηφαίστειο της Αίτνας στη Σικελία, που παραμένει το μεγαλύτερο ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης, “γλιστράει” αργά προς τη θάλασσα του Ιονίου στα ανατολικά του και οι επιστήμονες φοβούνται ότι κάποια στιγμή στο μέλλον η πτώση του θα επιταχυνθεί και η μαζική κατάρρευση της νοτιοανατολικής πλευράς του θα προκαλέσει ένα καταστροφικό τσουνάμι.
Ένα τέτοιο γεγονός θα έθετε σε κίνδυνο τη Σικελία και το Ιόνιο Πέλαγος, Προς το παρόν, ωστόσο, οι Γερμανοί και Ιταλοί επιστήμονες που μελετούν το ηφαίστειο αναφέρουν ότι το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι “να ρίχνουν καμιά ματιά” στο ενεργό ηφαίστειο, καθώς δεν υπάρχει τρόπος να υπολογιστεί εάν αυτή η επιτάχυνση θα συμβεί μέσα στα επόμενα χρόνια, τους αιώνες ή τις χιλιετίες. Η σχετική δημοσίευση του γερμανικού Κέντρου Ωκεάνιων Ερευνών Geomar Helmholtz στο Κίελο, έγινε στο περιοδικό «Science Advances».
Κάνοντας επιφανειακές μετρήσεις οι γεωλόγοι γνωρίζουν ότιεδώ και δεκαετίες οι νοτιοανατολικές πλευρές της Αίτνας που είναι ορατές μετακινούνται προς τη θάλασσα με ρυθμό περίπου δύο έως τριών εκατοστών κάθε χρόνο. Όμως τώρα, για πρώτη φορά οι γεωεπιστήμονες διαπίστωσαν -έχοντας τοποθετήσει πλέον και υποθαλάσσια επιστημονικά όργανα-αισθητήρες- ότι οι πλευρές του ηφαιστείου που βρίσκονται κάτω από το νερό μέσα σε οκτώ μόνο μέρες του Μαΐου 2017 ξαφνικά μετακινήθηκαν κατά τέσσερα εκατοστά προς τα ανατολικά. Αυτή η υποθαλάσσια μετακίνηση βάζει σε υποψίες τους επιστήμονες ότι η Αίτνα έχει αρχίσει να καταρρέει περισσότερο από το ίδιο το βάρος της, παρά από την κίνηση του μάγματος στο εσωτερικό της, όπως νόμιζαν έως τώρα.
Η κατάρρευση της Αίτνας θα ήταν καταστροφική, αλλά δεν θα ήταν άνευ προηγουμένου. “Γνωρίζουμε από το γεωλογικό αρχείο ότι έχουν καταρρεύσει ηφαίστεια με βαρυτική αστάθεια”, αναφέρει η επικεφαλής της ερευνητικής μαδας Μορέλια Ουρλάουμπ. “Έτσι, θα μπορούσε να υπάρξει μια πιθανότητα το πλαϊνό μέρος της Αίτνας να καταρρεύσει και να προκαλέσει μια κατολίσθηση που θα εισέλθει γρήγορα στη θάλασσα – που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα τσουνάμι”. Κατανοώντας πώς και γιατί το ηφαίστειο κινείται και μετακινείται θα βοηθήσει τους επιστήμονες να ενημερώσουν το κοινό για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν ζώντας στη σκιά του βουνού Etna.
Η επισφαλής κατάσταση του ηφαίστειου δεν θα ήταν μεγάλο ζήτημα εάν βρισκόταν στη μέση του πουθενά. Δυστυχώς, περιβάλλεται από πόλεις, χωριά και αγροκτήματα, με την τοπική βιομηχανία οίνου να επωφελείται από το εύφορο ηφαιστειακό έδαφος. Περίπου 8000 χρόνια πριν, η ανατολική πλευρά της θεωρείται ότι έχει καταρρεύσει, προκαλώντας ένα τσουνάμι που κατέστρεψε μια παράκτια κοινότητα στο σημερινό Ισραήλ, πάνω από 1.000 μίλια στην άλλη άκρη της Μεσογείου. Περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι ζουν στις πλαγιές της Αίτνας και πολλοί περισσότεροι στις ακτές του Ιονίου.
“Προς το παρόν, η κίνηση είναι πραγματικά αργή, όμως υπάρχει κίνδυνος να επιταχυνθεί και να δημιουργήσει μια κατολίσθηση που θα κινηθεί γρήγορα προς τη θάλασσα”, δήλωσε η Ουρλάουμπ. “Παρακολουθούμε την Αίτνα στην ξηρά εδώ και περίπου 30 χρόνια, όμως 30 χρόνια δεν είναι τίποτε σε σύγκριση με την ηλικία της, που είναι σχεδόν 500.000 ετών. Είναι κάτι που μπορεί να συμβεί σε 10 ή σε 100 ή σε 100.000 χρόνια. Πρέπει να κάνουμε περισσότερη έρευνα, να συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει ένας κίνδυνος και να έχουμε τον νου μας στην πλαγιά της Αίτνας”, πρόσθεσε.
