Σε μια ιστορική πρωτιά, η Κίνα προσσελήνωσε επιτυχώς ένα ρόβερ στην σκοτεινή (από την Γη) πλευρά του φεγγαριού, σηματοδοτώντας ένα τεράστιο ορόσημο για το ασιατικό έθνος στην προσπάθεια του να αναδειχθεί σε κορυφαία διαστημική δύναμη.
Σύμφωνα με τα κινέζικα κρατικά μέσα ενημέρωσης η Εθνική Διαστημική Διοίκηση της Κίνας (CNSA) ολοκλήρωσε την προσσελήνωση του σκάφους με το όνομα Chang’e 4, στις 10:26 π.μ. τοπική ώρα την Πέμπτη, στη λεκάνη Νοτίου Πόλου-Άιτκεν, και συγκεκριμένα στον διαμέτρου 180 χιλιομέτρων κρατήρα Φον Κάρμαν. Η ανεξερεύνητη έως σήμερα λεκάνη Νοτίου Πόλου-Άιτκεν, διαμέτρου 2.500 χιλιομέτρων και βάθους 12 χιλιομέτρων, πιθανότατα έχει σχηματισθεί μετά την πρόσκρουση ενός γιγάντιου αστεροειδούς και είναι η μεγαλύτερη, βαθύτερη και παλαιότερη λεκάνη στο φεγγάρι.
Η τελική κατάβαση πραγματοποιήθηκε από μια ελλειπτική τροχιά 15 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια του φεγγαριού, μέσω μιας “ομαλούς” και “ακριβής” προσγείωσης, σύμφωνα με τον γενικό σχεδιαστή του Chang’e 4, Sun Zezhou. Στο σκάφος περιλαμβάνεται μια άκατος προσελήνωσης βάρους 3,6 μετρικών τόνων και το μικρό ρόβερ Yutu, βάρους 140 κιλών.
Το ρομποτικό σκάφος Chang’e-4 της Κίνας εκτοξεύτηκε στις 7 Δεκεμβρίου με ένα πύραυλο Long March-3B, με σκοπό να μελετήσει τη “σκοτεινή πλευρά της Σελήνης”, η οποία έχει λάβει αυτήν την ονομασία επειδή είναι μόνιμα αόρατη από τη Γη, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι σκοτεινή, αφού δέχεται το φως του Ήλιου, όταν το φεγγάρι βρίσκεται ανάμεσα στη Γη και στο μητρικό άστρο μας. Μέχρι σήμερα, όλες οι αμερικανικές και σοβιετικές-ρωσικές αποστολές είχαν πραγματοποιηθεί στη “μπροστινή”, “φωτεινή πλευρά”, με την εξαίρεση του σκάφους Ranger 4 της NASA που το 1962 είχε συντριβεί στην “πίσω” πλευρά της Σελήνης.
Η επιτυχία της αποστολής αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο στην εξερεύνηση του ανθρώπινου διαστήματος, καθώς η περιοχή λόγω της απόστασης της από την Γη, είναι απαλλαγμένη από ραδιοσυχνότητες. Ως αποτέλεσμα, η άμεση επικοινωνία του ρόβερ με την Γη καθίσταται δυνατή μόνο μέσω του κινέζικου δορυφόρου αναμετάδοσης Queqiao που εκτοξεύθηκε φέτος το Μάιο και βρίσκεται στην κατάλληλη τροχιά, σε απόσταση 64.000 χιλιομέτρων από την πίσω πλευρά του φεγγαριού, ώστε να βλέπει ταυτόχρονα τόσο τη σκοτεινή πλευρά της Σελήνη όσο και τον πλανήτη μας.
“Η Κίνα ακολουθεί το δρόμο για να γίνει ένα ισχυρό διαστημικό έθνος και αυτό σηματοδοτεί ένα από τα ορόσημα για την οικοδόμηση ενός ισχυρού διαστημικού έθνους”, δήλωσε ο επικεφαλής σχεδιαστής της σεληνιακής αποστολής Wu Weiren. “Δεδομένου ότι η μακρινή πλευρά του φεγγαριού προστατεύεται από τις ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές από τη Γη, είναι ένα ιδανικό μέρος για την εξερεύνηση του διαστημικού χώρου και των ηλιακών εκρήξεων, ενώ το ρόβερ θα μπορεί να “ακούσει” τις βαθύτερες απολήξεις του κόσμου”, δήλωσε ο Tongjie Liu, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Σεληνιακής Εξερεύνησης και Διαστημικού Προγράμματος της Εθνικής Υπηρεσίας Διαστήματος της Κίνας (CNSA).
Η CNSA ξεκίνησε το διαστημικό πρόγραμμά της για τη Σελήνη με καθυστέρηση περίπου τριών δεκαετιών, αφότου οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση είχαν πλέον σταματήσει τις δικές τους αποστολές («Απόλλων» και «Λούνα» αντίστοιχα). Τον δρόμο άνοιξε το σκάφος Chang’e-1 (είναι το όνομα της αρχαίας κινεζικής θεότητας του φεγγαριού) που εκτοξεύθηκε το 2007 και αφού τέθηκε σε τροχιά και χαρτογράφησε τη Σελήνη, συνετρίβη πάνω της το 2009. Ακολούθησε το Chang’e-2 το 2010, το οποίο επίσης τέθηκε σε τροχιά γύρω από το δορυφόρο και το Chang’e-3 το 2013, που υπήρξε το πρώτο σκάφος που προσεληνώθηκε μετά το σοβιετικό Λούνα-24 το 1976.
Ακολουθώντας τον δρόμο των προκατόχων του, το ραντάρ του ρόβερ θα μπορεί να “δει” σε βάθος έως 100 μέτρων κάτω από τη σεληνιακή επιφάνεια. Το σκάφος θα διαθέτει επίσης τρεις κάμερες και μια σειρά από επιστημονικά όργανα (ορισμένα ευρωπαϊκής κατασκευής), όπως ένα αναλυτή σεληνιακής σκόνης, έναν αναλυτή ηλεκτρικού πεδίου, ένα σεληνιακό σεισμογράφο κ.ά. Θα μεταφέρει επίσης ένα πείραμα 28 κινεζικών πανεπιστημίων, συγκεκριμένα μια μίνι «σεληνιακή βιόσφαιρα», μια αλουμινένια σφαίρα βάρους τριών κιλών, που περιέχει νερό, θρεπτικά συστατικά και αέρα και μέσα στην οποία θα επιχειρηθεί να φυτρώσουν σπόροι από πατάτες και άλλα φυτά. Το πείραμα θα αποτελέσει «πιλότο» για τα μελλοντικά σχέδια δημιουργίας κινεζικής σεληνιακής βάσης και τροφοδοσίας της με αγροτικά προϊόντα σεληνιακής καλλιέργειας.
Το κινεζικό σεληνιακό πρόγραμμα θα συνεχισθεί με την αποστολή Chang’e-5, τη δεύτερη στη «φωτεινή» πλευρά, που θα φέρει δείγματα βάρους έως δύο κιλών από το έδαφος και το υπέδαφος του φεγγαριού και η οποία προγραμματίζεται να εκτοξευθεί προς το τέλος του 2019. Η επόμενη αποστολή Chang’e 6 θα φέρει ένα ακόμη μεγαλύτερο δείγμα.
Απώτερος στόχος της Κίνας είναι να στείλει αστροναύτες στο φεγγάρι έως το τέλος της δεκαετίας του 2030. Η χώρα δεν έχει μόνο επιστημονικό ενδιαφέρον για τη Σελήνη, αλλά τη θεωρεί επίσης σημαντικό παράγοντα στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής να γίνει η νέα παγκόσμια υπερδύναμη. Ειδικότερα, σε μια εποχή που έχει ανανεωθεί το διεθνές ενδιαφέρον για τη Σελήνη, με ένα τρόπο που φέρνει στο νου την ψυχροπολεμική κούρσα ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ-ΕΣΣΔ.
