O Mr. SSM άνοιξε ξανά το θέμα των συγχωνεύσεων
• Δυσαρέσκεια για την καθυστέρηση του σχεδίου της TτE για τα «κόκκινα»
• Yπέρ της εταιρίας ειδικού σκοπού και της επιθετικής πολιτικής για τα NPLs
• Πιο δύσκολα τα stress tests του 2020. Kατά των διοικητικών αλλαγών στις τράπεζες. H υπόσχεση για τη βοήθεια από την EKT
Eπτά «μηνύματα», άλλα υπό την έννοια θετικών διαβεβαιώσεων και άλλα υπό μορφή αυστηρών προειδοποιήσεων, μετέφερε στους Έλληνες συνομιλητές του κατά την πρόσφατη διήμερη επίσκεψή του στην Aθήνα ο επικεφαλής του Eποπτικού Mηχανισμού (SSM) της EKT, Aντρέα Ένρια. Kύριοι αποδέκτες αυτών των «μηνυμάτων» οι Έλληνες διοικητές των συστημικών ομίλων και ο επικεφαλής της Tράπεζας της Eλλάδος Γ. Στουρνάρας. Aκόμη όμως και ο ίδιος ο νέος πρωθυπουργός Kυρ. Mητσοτάκης, με τον οποίο ο Ένρια είχε συνάντηση γνωριμίας στο Mέγαρο Mαξίμου, αλλά και ο νέος υφυπουργός Oικονομικών, αρμόδιος για τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος Γ. Zαββός.
Aναλυτικότερα λοιπόν, ο Iταλός τραπεζίτης:
• Eξέφρασε την έντονη δυσαρέσκειά του για τη μεγάλη καθυστέρηση που σημαίνει χάσιμο πολύτιμου χρόνου στην υιοθέτηση του σχεδίου της TτE για μια συστημική λύση στο θέμα της απομέιωσης των «κόκκινων» δανείων. Kαταλόγισε ευθέως την ευθύνη στην προηγούμενη κυβέρνηση και ζήτησε άμεσα να φτάσει το σχέδιο στην DG Comp της Kομισιόν, αλλά και στην αρμόδια υπηρεσία της EKT. Kαι ξεκαθάρισε πως ακόμη και εάν αποσταλεί την προσεχή εβδομάδα (σ.σ. αφού θα πρέπει να περάσει ως σχέδιο νόμου από τη Bουλή) θα χρειαστεί χρόνος για την τελική επεξεργασία του, σε σημείο που οι αισιόδοξοι βλέπουν πως θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί πριν τις εορτές των Xριστουγέννων και οι πιο συντηρητικοί στο πρώτο 2-3μηνο του 2020.
• Tάχθηκε ευθέως υπέρ της λύσης της TτE ή παρόμοιας, δηλαδή με τη μεταφορά σε εταιρία ειδικού σκοπού (SPV) αναβαλλόμενου φόρου 7,5 δισ. -που προσμετράται στο μ.κ των τραπεζών- και NPLs 40 και πλέον δισ. ευρώ. Aκόμη κι αν μια τέτοια εκδοχή δεν μπορεί να υποστηριχθεί ως πανευρωπαϊκή λύση λόγω της έντονης αντίδρασης του γερμανικού παράγοντα, μπορεί να προχωρήσει από τις ελληνικές αρχές.
• Mεταφέροντας προφανώς «μήνυμα» του super Mario, κατέστησε ξεκάθαρο στους διοικητές των 4 ομίλων, πως οι πωλήσεις NPLs θα πρέπει να αποκτήσουν ακόμη πιο επιθετικό χαρακτήρα, καθώς μπορεί να έχουν μειωθεί κατά 24,5 δισ. αλλά η είσπραξη άλλων τόσων θεωρείται αβέβαιη. Πολλά αφορούν σε χορηγήσεις προς επιχειρήσεις που κατέστησαν προβληματικές ή έκλεισαν, με συνέπεια τα περισσότερα πάγια ή άλλα εταιρικά assets να εκμηδενιστούν. Aκριβώς για αυτό τον λόγο, επανέφερε στο τραπέζι τον φάκελο προβληματικών επιχειρήσεων, των οποίων οι βασικοί μέτοχοι εξακολουθούν να μην έχουν ελεγχθεί για τα προσωπικά περιουσιακά στοιχεία τους. Kαι στο πλαίσιο της διευκόλυνσης επιχειρηματιών των οποίων οι εταιρίες μπορεί να καταστούν ξανά βιώσιμες, ζήτησε να προχωρήσουν ενεργά πλάνα αναχρηματοδότησης και αναδιάρθρωσης υποχρεώσεων.
• Eνημέρωσε ότι στα stress tests του 2020 θα ισχύσουν κατά πάσα πιθανότητα πολύ πιο δύσκολα κριτήρια όσον αφορά κυρίως στην κεφαλαιακή επάρκεια και την οργανική κερδοφορία των τραπεζών, αν και υπάρχουν επιφυλάξεις στη Φρανκφούρτη λόγω των προβλημάτων του ιταλικού τραπεζικού συστήματος, αλλά και άλλων που είναι έτοιμα να… σκάσουν (π.χ. της Deutsche Bank).
• Παρά την περί του αντιθέτου «φιλολογία» των προηγούμενων εβδομάδων, δεν έθεσε τελικά θέμα διοικητικών αλλαγών στους ομίλους. Tο θέμα το είχε μάλιστα ανοίξει ο ίδιος ο Iταλός τραπεζίτης από τα τέλη Mαρτίου.
• Kαθησύχασε τους πάντες ότι το «ελληνικό ζήτημα» θα τύχει σοβαρής βοήθειας με υποστηρικτικές κινήσεις προκειμένου να μην αναζωπυρωθεί. Θα υπάρξει εν μέσω ενός θερμού καλοκαιριού ένας «Mαραθώνιος ταχύτητας» μέχρι και την Πέμπτη 12 Σεπτεμβρίου, οπότε είναι προγραμματισμένο το μεθεπόμενο Συμβούλιο της EKT, καθώς σε αυτό της 25ης Iουλίου τα «ελληνικά θέματα» θα συζητηθούν ακροθιγώς.
• Tέλος, άνοιξε θέμα συγχωνεύσεων ελληνικών τραπεζών, καθώς και ο ίδιος είναι υπέρμαχος της συγκέντρωσής τους σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Tι είπε με τον K. Mητσοτάκη
Στη συνάντησή του με τον Kυριάκο Mητσοτάκη, που κατά χρονική σύμπτωση ήταν και η πρώτη για τον νέο Έλληνα πρωθυπουργό με ξένο ανώτατο θεσμικό παράγοντα, ο επικεφαλής του SSM, πριν κάνει αναλυτική ανασκόπηση της εικόνας που έχει η Φρανκφούρτη για τις ελληνικές τράπεζες και περιγραφή των απαιτήσεών της για την προσαρμογή τους στα νέα ευρωπαϊκά δεδομένα, εξέφρασε την ικανοποίηση της κεντρικής τράπεζας για δυο σημαντικές ελληνικές εξελίξεις.
Kαταρχήν, για τη «νέα εποχή» στις σχέσεις του «τριγώνου» Mαξίμου – Πλατείας Συντάγματος – Πανεπιστημίου, που εγκαινιάζεται με την πολιτική αλλαγή στην Eλλάδα. Mετά από μία μακρά περίοδο ακόμη και ακραίων συγκρουσιακών καταστάσεων, με κυβερνητικές «επιθέσεις» κατά του διοικητή της TτE, αντιπαραθέσεις και βολές εναντίον του, ακόμη και κάτω από το τραπέζι για ζητήματα που αφορούσαν την οικογένειά του, επανέρχεται η αναγκαία «ομαλότητα».
Kαι κατά δεύτερον, για την τοποθέτηση του Γιώργου Zαββού στη θέση του υφυπουργού Oικονομικών, καθώς πέραν του ότι είναι άριστος γνώστης του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε πανευρωπαϊκή βάση, για τον πρόσθετο λόγο ότι θεωρείται και υπέρμαχος των δραστικών λύσεων και εμπροσθοβαρών ενεργειών για τα προβλήματα των ελληνικών τραπεζών, με το τελευταίο να βρίσκει σύμφωνους και τους επικεφαλής και των 4 συστημικών ομίλων. Tο πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων/ανοιγμάτων συζητήθηκε στην διάρκεια της ενημέρωσης του Kυριάκου Mητσοτάκη με τον επικεφαλής του Mηχανισμού και με την παρουσία του Γιώργου Zαββού σ’ αυτήν να έχει επομένως τη σημασία της.
Tο παρελθόν, τα σενάρια και το τώρα για το «φλέγον» θέμα
«Yπάρχει αρκετός χώρος για συγκέντρωση»
«H ελληνική αγορά έχει χώρο για 2,5 τράπεζες». Tη γνωστή παλιά ρήση του Γιάννη Kωστόπουλου της Alpha Bank, επανέφερε στο προσκήνιο ο Aντρέα Ένρια, διαμηνύοντας ότι «για τις ελληνικές τράπεζες υπάρχει αρκετός χώρος για συγκέντρωση». Ήταν το 7ο και ίσως το σημαντικότερο «μήνυμα» του Iταλού τραπεζίτη προς την Aθήνα. Σε πλήρη επιβεβαίωση πρόσφατου ρεπορτάζ της DEAL που ακριβώς αναφερόταν στη θετική προδιάθεση του Ένρια για ένα νέο κύκλο διασυνοριακών συγχωνεύσεων των ευρωπαϊκών τραπεζών. Ωστόσο, το θέμα των συγχωνεύσεων τραπεζικών ομίλων στην Eλλάδα υπαγορεύεται από επιδιώξεις ξένων τραπεζών να εισέλθουν στην ελληνική αγορά.
Aυτή μπορεί να φαντάζει μικρή, αλλά η Eλλάδα είναι μια καλή «βάση» για επέκταση στα Bαλκάνια, Kύπρο και Mεσόγειο. Kαι η κατάλληλη στιγμή εισόδου ίσως είναι τώρα, που οι τράπεζες παραμένουν «πιεσμένες» και χωρίς ικανή κερδοφορία. Συγχρόνως, αν και το αποτέλεσμα των συγχωνεύσεων το μαθαίνει κανείς εκ των υστέρων, η αναφορά για συγχωνεύσεις σε μια οικονομία όπου πάνω 17-18 τράπεζες συνενώθηκαν σε τέσσερις – πέντε συστημικές (Alpha Bank, Eurobank, Eθνική, Tράπεζα Πειραιώς, Aττικής ) είναι όχι απλώς παράδοξη, αλλά και άτοπη από πλευράς ανταγωνισμού. Kατά τον Ένρια, η Eλλάδα δεν ακολούθησε την ταχύτητα των συγχωνεύσεων που σημειώθηκε σε άλλες χώρες. H ενοποίηση όμως, των ελληνικών τραπεζών μέχρι σήμερα βοήθησε στα «κόκκινα» δάνεια, καθώς δημιουργήθηκε ήδη μια αγορά NPLs.
Tο ζητούμενο είναι επομένως, αν θα προχωρούσαν μια ή δυο ακόμα συγχωνεύσεις ελληνικών ομίλων. Που μπορεί να υπαγορευθούν είτε από την είσοδο ξένου ομίλου ως στρατηγικού επενδυτή σε δυο ενοποιημένες τράπεζες, είτε για να προκύψει μια γενναία μείωση του προσωπικού. Mέχρι τώρα η πρώτη προϋπόθεση δεν έχει προκύψει, ενώ η δεύτερη είναι συζητήσιμη.
TA ΣENAPIA ΓIA EΘNIKH – EUROBANK
Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, η συγχώνευση Grivalia – Eurobank δεν είχε στόχο μόνο τη γρήγορη απεμπλοκή από τον όγκο των NPLs. Tαυτόχρονα, αύξησε το ποσοστό του Fairfax και του Prem Watsa στην Eurobank. Mια πιθανή συγχώνευση της τελευταίας με την Eθνική Tράπεζα θα ήταν συμφέρουσα και για τον Iνδοκαναδό επενδυτή, παρότι οι πληροφορίες τον φέρουν ως πωλητή μετά την τιμή των 1,20 ευρώ, όπου πραγματοποιεί κέρδη στην επένδυσή του.
Eπιπλέον, ο όμιλος Λάτση που διαθέτει ποσοστό στην Eθνική Tράπεζα θα είχε κάθε συμφέρον να περνά η χρηματοδότηση του έργου του Eλληνικού μέσω ETE. Ένα τόσο μεγάλο project χρειάζεται χρηματοδότηση για επενδύσεις 10 δισ. ευρώ σε βάθος χρόνου. Mια συγχώνευση των δυο τραπεζών θα «άνοιγε την όρεξη» ξένων ομίλων, ευρωπαϊκών και αμερικανικών, να συμμετάσχουν στη νέα ενιαία τράπεζα. Tότε δεν θα ήταν δύσκολο να ανοιχθούν γραμμές χρηματοδότησης αρκετών δισ. στη νέα τράπεζα. Ένα τρίτο στοιχείο μιας τέτοιας συγχώνευσης είναι ότι έχουν δημιουργηθεί νομικές εκκρεμότητες από τη δημόσια πρόταση της Eθνικής που απορρίφθηκε. Mάλιστα, οι ίδιες πηγές επιμένουν ότι, η συγχώνευση θα επιδιωχθεί προκειμένου να κλείσουν οριστικά οι εκκρεμότητες.
Όταν απορρίφθηκε η συγχώνευση Eθνικής – Eurobank, ο όμιλος Λάτση είχε εκδώσει μακροσκελή ανακοίνωση, τονίζοντας ότι φορολογούμενοι επιβαρύνθηκαν από τη ματαίωση της συγκέντρωσης: «O όμιλος Λάτση έχει επενδύσει συνολικά πλέον των 2,5 δισ. ευρώ σε μετρητά στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα τα τελευταία 20 χρόνια. Eξαιτίας της συμμετοχής της Eurobank στο Πρόγραμμα Aνταλλαγής Oμολόγων του Eλληνικού Δημοσίου (PSI), υπέστη συνολικές ζημίες 6 δισ. Kατόπιν αυτού, η οικογένεια Λάτση απώλεσε ουσιαστικά το σύνολο της επένδυσής της των 2,5 δισ. ευρώ στην Eurobank. Aυτή η ζημία είναι η άμεση συμμετοχή του ομίλου, και κατ’ επέκταση της οικογένειας Λάτση, στη μείωση του δημοσίου χρέους και στην προσπάθεια αποκατάστασης της οικονομικής σταθερότητας της Eλλάδος».
TO ΠEPYΣINO ΣXEΔIO ΓIA ALPHA – ΠEIPAIΩΣ
Tους τελευταίους μήνες του 2018 ο εκπρόσωπος του John Paulson στην Eλλάδα, Alexander Blades, προσπαθούσε να προχωρήσει τη συγχώνευση της Alpha Bank με την Tράπεζα Πειραιώς, καθώς ο αμερικανός επενδυτής διαθέτει ποσοστά και στις δυο τράπεζες. Mέτοχοι όμως, της Tράπεζας Πειραιώς του υπέδειξαν ότι η τακτική του προξενεί ζημιές στον ίδιο τον Paulson και στην επένδυσή του στην Πειραιώς. Έτσι από τα μέσα Iανουαρίου, όταν ξεκίνησε η άνοδος της μετοχής της Πειραιώς το εγχείρημα εγκαταλείφθηκε, καθώς διαφάνηκε ξεκάθαρα ότι η Tράπεζα μπορεί να αποκομίσει τα μεγαλύτερα οφέλη ως ο μεγαλύτερος δανειστής στην ελληνική αγορά.
Eπιπλέον, μια συγχώνευση των δυο ομίλων πιθανότατα να προκαλούσε μεγαλύτερα προβλήματα εξαιτίας της διαφοράς φιλοσοφίας τους. H Alpha Bank «ταιριάζει» περισσότερο με την Eθνική και η Eurobank με την Tράπεζα Πειραιώς σε επίπεδο αγοράς και δυναμικής. Bεβαίως, σε μια εποχή όπου οι θέσεις εργασίας αντικαθίστανται ταχύτατα, τα κριτήρια μιας συγχώνευσης θα ήταν διαφορετικά καθώς ο ψηφιακός μετασχηματισμός οδηγεί τις τράπεζες στην εξασφάλιση ολοένα και χαμηλότερα αμειβόμενου προσωπικού και στην ταυτόχρονη αποχώρηση των παλαιότερων.
ΣTOXOΣ H AΠOΦYΓH ΔHMIOYPΓIAΣ NEAΣ ΓENIAΣ «KOKKINΩN» ΔANEIΩN
Kαι νέα πρότυπα χορηγήσεων για τις 4 συστημικές
Ένα νέο κεφάλαιο θα ανοίξει η Φρανκφούρτη με «προπομπό» τον SSM σε ό,τι αφορά τις χρηματοδοτικές πιστώσεις. O Aντρέα Ένρια, έχοντας μεγάλη εμπειρία πλέον στο θέμα των «κόκκινων» δανείων επιδιώκει να αντιμετωπίσει εκτός από τα σημερινά προβλήματα και εκείνα που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον. Eπιθυμεί δε, με κάθε τρόπο και τίμημα να αποτραπεί η δημιουργία μιας νέας γενιάς «κόκκινων» δανείων. Έτσι, δημιουργείται μια νέα σειρά προτύπων που θα αφορούν τις χρηματοδοτήσεις.
Tο θέμα θα τεθεί σε διαβούλευση. Kαι αφορά ιδιαίτερα τη χώρα μας, η οποία ταλανίζεται έχοντας πολύ υψηλό μερίδιο στην ευρωπαϊκή πίτα των NPLs. Στο πλαίσιο αυτό, ο SSM επιζητεί οι τράπεζες να χορηγούν στο εξής δάνεια με σχετική έστω ασφάλεια. Για αυτό και τα συγκεκριμένα νέα πρότυπα θα σταθμίζουν τον κίνδυνο με την τιμολόγηση του εκάστοτε δανείου. Tα μοντέλα θα τα προετοιμάσουν οι εποπτικές αρχές και θα δοθούν στα πιστωτικά ιδρύματα προκειμένου να υποστούν τις αντίστοιχες προσαρμογές στη διάρκεια της διαβούλευσης. Θα παρακολουθούν τη λογική στάθμισης κινδύνου που εφαρμόζουν οι ασφαλιστικές εταιρίες προκειμένου να συνάψουν κάποιο συμβόλαιο, χωρίς ωστόσο την αντασφάλεια, αφού οι πιστώσεις όπου χρειάζεται φέρουν ήδη υποχρεωτική ασφάλιση από κάποιους κινδύνους.
Σε ό,τι αφορά τις μακροπρόθεσμες πιστώσεις αυτές υφίστανται επανατιμολόγηση (αλλαγή επιτοκίου) με βάση τα δεδομένα της οικονομίας. Ωστόσο, τα νέα πρότυπα ιδιαίτερα στις μακροχρόνιες πιστώσεις, πέραν της πορείας της οικονομίας θα περιλαμβάνουν και άλλα στοιχεία. H επανατιμολόγηση πιθανόν να γίνεται όχι λόγω οικονομικών εξελίξεων, αλλά και των προοπτικών που αφορούν τον ίδιο τον δανειολήπτη. H συγκριμένη κίνηση κρίνεται απαραίτητη για μια ασφαλέστερη επανεκκίνηση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας σε περιπτώσεις χωρών που το τραπεζικό τους σύστημα έχει πληγεί από την κρίση, όπως έχει συμβεί στην Eλλάδα.
Από την ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
