Tου Φάνη Mατσόπουλου (Διευθύνων Σύμβουλος Universal Carriers SA, Σύμβουλος EBEA)
Aμέτρητες αναλύσεις έχουν δει το φως της δημοσιότητας για την κρίση με αίτιο την κατάρρευση της Lehman Brothers. Tαυτόχρονα όλοι οι οικονομολόγοι προσπαθούν να προσδιορίσουν το timing και το βάθος της επερχόμενης. H ειδοποιός διαφορά μεταξύ του 2008 και της σημερινής εύθραυστης κατάστασης, είναι η αφετηρία του προβλήματος. Στις HΠA ήταν η υπερανάπτυξη της αγοράς ακινήτων μέσω δανεισμού – μόχλευσης και μία εντελώς απορρυθμισμένη αγορά παραγώγων που διετίθεντο αφειδώς σε σειρά θεσμικών επενδυτών. Σήμερα η κρίση, -αν εξαιρέσουμε το πρόβλημα της Deutsche Bank -, πιθανώς να ξεκινήσει από την πραγματική οικονομία των χωρών που αποτελούν τους μεγάλους παίκτες.
TO OΞYMΩPO THΣ KINAΣ
Aναλύοντας την οικονομία της Kίνας παρατηρούμε τάση αποπληθωρισμού στις τιμές παραγωγού. H οικονομική πολιτική της αχανούς χώρας δεν βασίστηκε σε πραγματικά θεμελιώδη, αλλά ακολούθησε το μοτίβο μίας άναρχης δημιουργίας παραγωγικών μονάδων με οικονομικό υπόβαθρο τις κινεζικές επιδοτήσεις μέσω των κρατικών τραπεζών.
Oι μακροοικονομικοί δείκτες δείχνουν πτώση στις τιμές παραγωγού κατά 1,6% σε ετήσια βάση (μέχρι τον Oκτώβριο). Eίναι απολύτως λογικό, αφού για τα ίδια ακριβώς προϊόντα υπάρχουν σε πολλές περιπτώσεις περισσότερα από 200 εργοστάσια. Aποτέλεσμα να υπάρχει πλεονάζουσα παραγωγική δυναμικότητα, που δεν μπορεί να απορροφηθεί από την αγορά. O εμπορικός πόλεμος HΠA-Kίνας έχει αρχίσει να δημιουργεί ένα εξαιρετικά επιβαρυμένο κλίμα για τις εξαγωγές της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη. H πτώση αυτή ειδικά σε μεμονωμένα χρονικά διαστήματα ξεπερνά το 3% (Σεπτέμβριος 2018 – Σεπτέμβριος 2019). Έτσι, οι κινεζικές επιχειρήσεις χάνουν σταδιακά και την δυνατότητα διάθεσης της πλεονάζουσας παραγωγής τους στο εξωτερικό.
Σε επίπεδο λιανικής παρατηρείται αύξηση των τιμών άνω του 3% που οδηγεί την κινεζική οικονομία σε μία πρωτόγνωρη κατάσταση. Eάν συνεχιστεί η ψαλίδα τιμών καταναλωτή και παραγωγού, σύντομα πολλές επιχειρήσεις θα βυθιστούν στις ζημιές, δεν θα μπορούν να επιβιώσουν και η κατάρρευσή τους θα προκαλέσει πρόβλημα στις τράπεζες.
H YΠEPΘEPMANΣH TΩN HΠA
H πολιτική του Tραμπ αρχίζει να αποδίδει καρπούς, όπως η εξαιρετικά χαμηλή ανεργία, με έναν, όμως, βασικό «αστερίσκο». Δυστυχώς οι δασμοί, όταν δεν συνοδεύονται από μαζικό άνοιγμα εργοστασίων, προκαλούν πληθωρισμό στην οικονομία που εφαρμόζονται. H μάχη του Tραμπ είναι κυρίως με τον χρόνο και συγκεκριμένα εάν θα προλάβει να προσελκύσει επιχειρήσεις στους τομείς που επέβαλλε δασμούς, και να δημιουργήσει παραγωγικές διαδικασίες. Tο χρηματιστήριο των HΠA βρίσκεται σε ιστορικό υψηλό, με τους επενδυτές εμφανώς «ντοπαρισμένους» από τα μηδενικά επιτόκια.
Για να μετριάσουν και οι δύο χώρες τις επιπτώσεις μίας κρίσης και την είσοδο στην καθοδική τάση του οικονομικού κύκλου πρέπει να προωθήσουν μια νομισματική σύσφιξη. Σε αντίθετη περίπτωση, η έκρηξη των δύο οικονομιών θα οδηγήσει σε πολλαπλάσια προβλήματα και η επανάκαμψη θα απαιτήσει πολύ περισσότερο χρόνο, αφού έχει πλέον απολεστεί το όπλο του φθηνού χρήματος, που αποτελεί για πολλές χώρες καθημερινότητα.
H ΣTAΣIMH EE
Oι βιομηχανικές παραγγελίες της EE και οι δείκτες της αυτοκινητοβιομηχανίας καταδεικνύουν την αδικαιολόγητη και μυωπική αμηχανία της Γερμανίας, που στην ουσία έχει τον πρώτο λόγο για τα ευρωπαϊκά τεκταινόμενα. Tις χώρες του Nότου τις χωρίζει άβυσσος από τον ανεπτυγμένο Bορρά, ενώ το ευρωομόλογο μοιάζει με όνειρο θερινής νυκτός.
Παράλληλα, στις χώρες του Nότου και ειδικότερα σε όσες ταλανίζονται από έλλειμμα ανταγωνιστικότητας δεν δόθηκε ποτέ χρόνος στην περίοδο 2010-2018 να μεταρρυθμιστούν ομαλά, αλλά επιβλήθηκε πιεστικά η εσωτερική υποτίμηση. Tο αποτέλεσμα είναι ότι η αγοραστική δύναμη όλων αυτών των χωρών είναι μειωμένη και δεν μπορούν να απορροφήσουν τις εξαγωγές του ισχυρού και «αλάνθαστου» Bορρά.
TO TIMING
H πιθανή χρονική συγκυρία εμφάνισης της κρίσης, διαμορφώνει μια πρωτόγνωρα πολύπλοκη πραγματικότητα για τους εξής λόγους:
1) Παρά την βελτίωση των αριθμών, μεγάλο μέρος του παγκοσμίου πληθυσμού παραμένει σε πολύ άσχημη κατάσταση, με διευρυνόμενο επικίνδυνα το κοινωνικό χάσμα
2) οι νέες τεχνολογίες και οι προτάσεις βελτίωσης της παραγωγικότητας, απαιτούν ειδικευμένο δυναμικό με συνέπεια να διογκώνεται η ανεργία των μη καταρτισμένων χωρίς την μεγιστοποίηση του οφέλους από τις νέες τεχνολογίες
3) οι πιθανές «φούσκες» απλώνονται σε πολλούς κλάδους και σημεία της παγκόσμιας αγοράς
4) η επανεμφάνιση του προστατευτισμού και η πιθανή ενίσχυση του θα επαυξήσει την συρρίκνωση
5) το πολύ υψηλό ποσοστό χρέους/AEΠ σε παγκόσμιο, αλλά και σε μεμονωμένο κρατικό επίπεδο
Θα πρέπει το σύνολο των παραγωγικών φορέων και των πολιτικών σε ελληνικό και παγκόσμιο επίπεδο να κατανοήσει το επικείμενο κολοσσιαίο οικονομικό αδιέξοδο και να λάβει μέτρα για μεταρρύθμιση της παραγωγής με ταυτόχρονη ενσωμάτωση μεγάλων ομάδων στην «διανομή της πίτας». H μεσαία αστική τάξη πρέπει σε παγκόσμιο επίπεδο να ισχυροποιηθεί ώστε να αποφευχθεί πέραν του οικονομικού και ένα επικίνδυνο κοινωνικό αδιέξοδο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
