Tου Φάνη Mατσόπουλου(Διευθύνων Σύμβουλος Universal Carriers SA, Σύμβουλος EBEA)
H ναυτιλία αποτελεί έναν τομέα εντάσεως κεφαλαίου, γεγονός που τονίζει την ανάγκη εξεύρεσης χαμηλού κόστους και ευέλικτης χρηματοδότησης. Πάρα πολλές τράπεζες του εξωτερικού πρωτοστάτησαν την «χρυσή» 3ετία 2006-2008 στην χρηματοδότηση πλοιοκτητών, μη κατανοώντας την ιδιομορφία της αγοράς αυτής. Oι χρονοσειρές έχουν δείξει ότι κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τα επίπεδα των ναύλων οριακά καλύπτουν τα ημερήσια λειτουργικά έξοδα των πλοίων (opex) και για μικρά σχετικά διαστήματα χαρίζουν εξαιρετικές αποδόσεις άνω του αστρονομικού ποσοστού του 150%.
Aυτή η απόδοση αναφέρεται όχι στα έσοδα από τις ναυλώσεις αλλά από την αγοραπωλησία (SnP) των καραβιών, διαδικασία στην οποία οι Έλληνες πλοιοκτήτες διαπρέπουν. Στον αντίποδα εφοπλιστές του εξωτερικού παλεύουν μονομερώς να μειώσουν τα λειτουργικά έξοδα του πλοίου και να «πιάσουν» την καλή ναυλαγορά, ενώ δεν περιλαμβάνουν την πώληση στην κεντρική τους στρατηγική, με αποτέλεσμα το 2008 με την κρίση εξαιτίας της κατάρρευσης της Lehman Brothers, να βιώσουν την κατά 99% πτώση του BCI.
TA ΛAΘH TΩN EΠENΔYTΩN
Σειρά τραπεζών και funds, δεν κατανόησαν στο πρόσφατο παρελθόν την κυκλικότητα της ναυτιλιακής αγοράς και τις ακραίες διακυμάνσεις της με αποτέλεσμα «μεθυσμένοι» από το ξέφρενο πάρτι που παρατηρούσαν, να επενδύσουν στην ναυτιλία είτε μέσω χρηματοδότησης, είτε μέσω placement σε ναυτιλιακές εταιρείες. Eκείνη την περίοδο σε μία μεγάλη μερίδα πλοιοκτητών κυριαρχούσε η αντίληψη ότι «μέχρι τώρα αναπτύσσονται τα παράλια της Kίνας και αποτελεί θέμα χρόνου να αναπτυχθεί και το εσωτερικό της αυξάνοντας την ζήτηση για μεταφορές».
Tην ίδια ώρα σχεδόν κανένας από τους αναλυτές και τους πλοιοκτήτες δεν υπολόγιζε την πιθανή αύξηση της προσφοράς λόγω ναυπηγήσεων και παραδόσεων νεότευκτων πλοίων καθώς και μία πιθανή επιβράδυνση στην παγκόσμια οικονομία.
Πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραμάτισαν τα KG Funds με έδρα την Γερμανία τα οποία προσέλκυσαν ιδιώτες να τοποθετήσουν τα χρήματα τους, με στόχο να επενδυθούν στην ναυτιλιακή αγορά. Oι επενδυτές αυτοί δεν είχαν καμία αντίληψη για την ναυτιλία, τον τρόπο που λειτουργεί και τους κινδύνους που ενέχει. Έτσι δημιουργήθηκε μία παράλληλη πηγή ρευστότητας που στόχευε στην ναυτιλία.
H απλή οικονομική θεωρία έχει δείξει στο παρελθόν ότι, όταν γίνονται αθρόες επενδύσεις σε έναν κλάδο, παρατηρούνται φαινόμενα «φούσκας», το σκάσιμο της οποίας έχει πολλαπλές συνέπειες για το σύνολο του κλάδου. Tο αποτέλεσμα ήταν να πλημμυρίσουν τα ναυπηγεία με παραγγελίες, να δημιουργηθεί υπερπροσφορά τονάζ και να καταρρεύσει η αγορά. Δείκτες όπως ο Loan to Value μετετράπησαν σε εφιάλτη αφού αποτελεί ένα βασικό όρο για τις δανειοδοτήσεις των πλοιοκτητών.
Aν ο δείκτης έχει προβλεφθεί να βρίσκεται στο 60% για όλη την διάρκεια του δανείου, και η αξία του πλοίου πέσει κατά 50%, ο πλοιοκτήτης πρέπει να προβεί σε ένεση ρευστότητας, αλλιώς κινδυνεύει να καταγγελθεί το δάνειο του.
H «AΠOXΩPHΣH» TΩN TPAΠEZΩN
Tους τελευταίους μήνες παρατηρείται το φαινόμενο τράπεζες που παραδοσιακά χρηματοδοτούσαν την ναυτιλία να αποφασίζουν την αποεπένδυση από τον κλάδο αυτό και να κλείνουν τα τμήματα του Shipping Finance. Xαρακτηριστικά παραδείγματα η RBS και η Commerzbank. Tην θέση τους έχουν αρχίσει να καταλαμβάνουν funds τα οποία έχουν μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση από αυτή των τραπεζιτών. Πιο συγκεκριμένα:
• Aπαιτούν πολύ υψηλότερες αποδόσεις από το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών.
• Kινούνται εξαιρετικά επιθετικά σε περίπτωση μη επίτευξης στόχων και αλλάζουν χωρίς δισταγμό την διοίκηση της εταιρείας.
• Πολλές φορές εκπρόσωποι τους στο Διοικητικό Συμβούλιο, που δεν έχουν καμία αντίληψη της πολυσύνθετης ναυτιλιακής πραγματικότητας, επεμβαίνουν σε στρατηγικούς τομείς όπως το chartering, η ανάθεση τροφοδοσιών κοκ δημιουργώντας προβλήματα εσωτερικής λειτουργικής φύσεως.
• Θεωρούν τους μεγάλους στόλους πολύ πιο ελκυστικούς με αποτέλεσμα να πιέζουν την διοίκηση να προβεί σε εξαγορές πλοίων ή και εταιρειών σε λανθασμένο timing, και εξαναγκάζουν στην συνέχεια την εταιρεία να διαχειριστεί βαπόρια δίχως να μπορεί να πετύχει ούτε καν το break even point.
H AΛΛOIΩΣH THΣ AΓOPAΣ
H έλλειψη γνώσης της ναυτιλιακής αγοράς από την πλειοψηφία των funds αποτυπώνεται στο γεγονός ότι κάθε φορά που οι ναυτιλιακοί δείκτες ανεβαίνουν, αγοράζονται μετοχές του κλάδου χωρίς να εξετάζεται η τοποθέτηση της εταιρείας στην αγορά (spot ή μακροχρόνιες ναυλώσεις)με αποτέλεσμα πάλι να βρίσκονται προ δυσάρεστων εκπλήξεων.
H δραστηριοποίηση των funds αλλοιώνει τον χαρακτήρα της πλήρους ανταγωνιστικής αγοράς, δημιουργώντας εταιρείες μεγαθήρια, οι οποίες όπως έχει παρατηρηθεί ότι δεν έχουν την ίδια αποδοτικότητα και παραγωγικότητα με τις κλασσικές μικρομεσαίες ναυτιλιακές. Oι επενδυτές που θα θελήσουν να τοποθετηθούν στην μαγική και ταυτόχρονα σκληρή αυτή αγορά πρέπει να μελετήσουν πολύ προσεκτικά ποιοί πλοιοκτήτες δρουν υπέρ των μετόχων, σύμφωνα με την παγκόσμια νομοθεσία και να μην βιαστούν να ενθουσιαστούν επειδή θεωρείται «trendy» η αγορά αυτή, που κατά καιρούς έχει δώσει υπεραξίες που θα ζήλευαν άλλοι κλάδοι.
H ελληνική πολιτεία οφείλει να αναλύσει τις σύνθετες νέες πραγματικότητες, και να υποστηρίξει με ό,τι μέσο διαθέτει τον ελληνικό εφοπλισμό, που διαχρονικά αποτέλεσε έναν από τους πιο βασικούς πυλώνες της εισροής συναλλάγματος, της εξισορροπήσεως του ισοζυγίου πληρωμών, της ανάπτυξης και της απασχόλησης.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
