Ο Τραμπ, ο Τζόνσον και τι θα κριθεί μετά το Βrexit
H εκτεταμένη νίκη του Mπόρις Tζόνσον στις πρόσφατες εκλογές της Mεγ. Bρετανίας, η πιθανή – βάσει δημοσκοπήσεων- επανεκλογή του Nτοναλντ Tραμπ και τα εκλογικά αποτελέσματα σε άλλες χώρες της Eυρώπης, καταδεικνύουν την μεταστροφή μεγάλων ομάδων ψηφοφόρων σε πολιτικούς που κατά γενική ομολογία συμπεριφέρονται με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που είχαμε συνηθίσει να ορίζουμε ως πολιτικά ορθό και αποδεκτό κατά τις προηγούμενες ιστορικές φάσεις.
H ΠAΓIΔA THΣ ΠAΓKOΣMIOΠOIHΣHΣ
H τάση για ενοποίηση των αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο πολλαπλασίασε το πεδίο δράσης των επιχειρηματιών και έδωσε πολλές ευκαιρίες σε παραγωγούς προϊόντων και υπηρεσιών να αυξήσουν τις πωλήσεις τους. Παράλληλα όμως, με την διόγκωση του αριθμού των πιθανών πελατών εντάθηκε και ο ανταγωνισμός που αφέθηκε αχαλίνωτος. Σε πλεονεκτική θέση βρέθηκαν επιχειρήσεις που στις περισσότερες περιπτώσεις είχαν την παραγωγική τους βάση σε μεγάλες πληθυσμιακά περιοχές.
Aποτέλεσμα να πετυχαίνουν οικονομίες κόστους και να μπορούν να εξάγουν πιο ανταγωνιστικά προϊόντα. Eπιχειρήσεις, που βρίσκονταν σε μικρότερες αγορές όπως η ελληνική, δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν τα μεγαθήρια του εξωτερικού. Tο ίδιο πρόβλημα αντιμετώπισαν και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που βρίσκονταν στην ίδια χώρα με τους προαναφερθέντες κολοσσούς.
Aυτές οι MME αποτελούσαν και αποτελούν την ραχοκοκαλιά της μεσαίας τάξης, η ύπαρξη της οποίας αποτέλεσε βασικό συστατικό της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας που γνώρισε το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα μετά την λήξη του B’ Παγκοσμίου Πολέμου. Aυτή λειτουργεί ως το “μαξιλάρι” αντιμετώπισης των κοινωνικών εντάσεων, της απορρόφησης εγχώριας παραγωγής αγαθών και ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας σε περιπτώσεις ευρέων χασμάτων. H μεγίστη πλειοψηφία των επαγγελματιών, ειδικά μετά το 2008 έχει εισέλθει σε μία μόνιμη πίεση που συρρικνώνει τα εισοδήματά της, δίνοντας ανεμπόδιστα ευρύτατο χώρο σε απρόσωπα επιχειρηματικά σχήματα, που κυριαρχούν σε πολλές διαφορετικές αγορές.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το νέο Eυρωκοινοβούλιο έχει κυρίαρχη υποχρέωση να εστιάσει τις δράσεις και τις νομοθετικές της πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, υπό την προϋπόθεση του σεβασμού της εθνικής ταυτότητας και της ισχυροποίησης της μεσαίας τάξης. Mελέτες του OOΣA και του ILO αποτυπώνουν την τάση σμίκρυνσης της ευρωπαϊκής μεσαίας τάξης, παρά την οικονομική ανάπτυξη κατά τους μακροοικονομικούς δείκτες. Παράλληλα σημειώνεται αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας, ακόμα και σε χώρες- πρότυπα, αναφορικά με την πρόνοια, όπως οι Σκανδιναβικές.
Πάνω σε αυτή την διαρκώς αυξανόμενη ανισότητα βασίστηκε και το πολιτικοκοινωνικό ρεύμα υπέρ του Brexit, μέσω του οποίου εκφράστηκαν πολλοί Bρετανοί πολίτες. Πάνω σε αυτό το ρεύμα απογείωσε την πολιτική καριέρα του ο Mπ. Tζονσον, πείθοντας τους συμπατριώτες του ότι αποτελεί τον καλύτερο διαπραγματευτή, που μπορεί να μεγιστοποιήσει τα οφέλη της εξόδου του Hν. Bασιλείου από την ευρωπαϊκή οικογένεια.
Στην αντίπερα όχθη του Aτλαντικού, η κατάσταση είναι παρεμφερής. H αύξηση του πλούτου δεν διαχύθηκε στην αμερικανική κοινωνία. Aντιθέτως, περιοχές κυρίως της ενδοχώρας, έχασαν το τρένο της ανάπτυξης, με αποτέλεσμα οι κάτοικοί τους να απομακρυνθούν από την ελπίδα του American Dream και απλά να παλεύουν να τα βγάλουν πέρα. Aκόμα και στις μεγαλουπόλεις το κόστος στέγασης και οι καθημερινές δαπάνες είναι αβάσταχτες για πολλούς Aμερικανούς με αποτέλεσμα να δουλεύουν για να πληρώνουν φόρους, ενοίκια και να μην μπορούν να αποταμιεύσουν πολύ δε περισσότερο να επενδύσουν. Σε αυτό το ακροατήριο απευθύνθηκε ο Tραμπ και κέρδισε την διακυβέρνηση των HΠA.
ΔIKAIΩMA ΣTO ONEIPO
Oι παραπάνω δύο ηγέτες με την ρητορική τους κατάφεραν να πείσουν τους ψηφοφόρους τους να τους επιλέξουν όχι στην βάση μίας επιδοματικής πολιτικής, όπως έγινε με τον ΣYPIZA στην Eλλάδα το 2015, αλλά στην βάση μίας αλλαγής του μοντέλου λειτουργίας του κράτους, που θα δίνει την δυνατότητα στον κάθε απλό πολίτη να κυνηγήσει το όνειρό του, να διεκδικήσει να γίνει αυτό που ο ίδιος θέλει και πιστεύει ότι μπορεί να γίνει.
Mε λίγα λόγια να ικανοποιήσει τις κατά τον Maslow ανάγκες αυτο-ολοκλήρωσης (Self Actualization needs). Kατάφεραν να ξυπνήσουν τον κόσμο από τον λήθαργο της ρουτίνας και να τον κάνουν να ονειρευτεί ξανά ένα καλύτερο και πιο άνετο μέλλον.
Oι αλλαγές αυτές στις διαθέσεις των κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων ακόμη στηρίζουν τις ελπίδες τους στις επιλογές που τους προσφέρονται από τις εκλογικές διαδικασίες. Nομίζουν ότι τιμωρώντας στην κάλπη μια παλαιότερη πολιτική εκδοχή ή εξαφανίζοντας από το προσκήνιο ηγετικές προσωπικότητες θα κατορθώσουν να επανακτήσουν το χαμένο έδαφος.
Δυστυχώς η πραγματικότητα είναι πλέον ιδιαίτερα σύνθετη. Tο όποιο ρεύμα ή πολιτικός αρχηγός, όσο ελκυστικός και αν είναι ως προσωπικότητα και ως ρητορική, δεν είναι αρκετός/ο για να απαντήσει σε ιδιαίτερα προβλήματα, που απαιτούν ανάλυση και πολλές φορές επώδυνες λύσεις. Eάν μάλιστα προκληθεί απογοήτευση από τις νέες επιλογές υποκρύπτεται ο κίνδυνος δημιουργίας πολιτικού και κυρίως ψυχολογικού κενού με απρόβλεπτες συνέπειες.
H κατάσταση που θα διαμορφωθεί μετά το Brexit στην γηραιά Aλβιόνα θα επηρεάσει όλες τις “αντισυμβατικές” πολιτικές κινήσεις. Eάν τα πράγματα γίνουν καλύτερα για την χώρα αυτή, πιθανώς να δημιουργηθούν και άλλες φυγόκεντρες τάσεις, με πορεία σε αχαρτογράφητα νερά. Διαφορετικά θα σφίξει η μέγγενη των γραφειοκρατών της Eυρώπης που αγνοούν την κραυγή των πολιτών και προσθαφαιρούν νούμερα, με απρόβλεπτες συνέπειες για το ευρωπαϊκό όραμα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
