Στο νέο καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων για την απαλλαγή από τον ΦΠΑ έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες και επιχειρηματίες που προχωρούν σε έναρξη εργασιών.
Οι νέοι επαγγελματίες που θα υπαχθούν στο ειδικό αυτό καθεστώς δεν θα υποβάλλουν δηλώσεις ΦΠΑ και στα τιμολόγια πώλησης αγαθών και υπηρεσιών που θα εκδίδουν θα αναγράφουν την ένδειξη «χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας».
Ωστόσο, εάν εντός του έτους υπερβούν το όριο του τζίρου των 10.000 ευρώ που προβλέπει το καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων τότε υποχρεωτικά θα μεταταχθούν στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ εντός του φορολογικού έτους.
Για παράδειγμα οικονομολόγος κάνει έναρξη εργασιών στην Δ.Ο.Υ. την 1η Φεβρουαρίου 2020. Από την ημερομηνία αυτή μπορεί να ενταχθεί στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων και να απαλλαγεί από το καθεστώς ΦΠΑ. Στις 20 Σεπτεμβρίου 2020, ο οικονομολόγος εκδίδει τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών αξίας 10.200 ευρώ. Το ποσό αυτό, των 10.200 ευρώ, πρέπει να επιβαρυνθεί με ΦΠΑ και παράλληλα ο οικονομολόγος υποχρεούται να υποβάλει στη Δ.Ο.Υ δήλωση μεταβολών για υπαγωγή του στο κανονικό καθεστώς. Η υπαγωγή στο κανονικό καθεστώς ισχύει από τις 20 Σεπτεμβρίου 2020.
Το ειδικό καθεστώς μικρών επιχειρήσεων, το οποίο είναι προαιρετικό, προβλέπει απαλλαγή από την υποχρέωση υποβολής δήλωσης ΦΠΑ και καταβολής του φόρου αυτού, ανεξάρτητα από την κατηγορία λογιστικών βιβλίων που τηρούν, όχι μόνο για τους υποκειμένους οι οποίοι κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος πραγματοποίησαν παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών, μέχρι 10.000 ευρώ, χωρίς στο ποσό αυτό να περιλαμβάνεται ΦΠΑ, αλλά και για τους νέους υποκειμένους οι οποίοι με την υποβολή της δήλωσης έναρξης των εργασιών τους επιθυμούν την ένταξη στο καθεστώς αυτό.
Να σημειωθεί ότι όσοι εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων δεν ασκούν δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εισροών τους, δεν υποβάλλουν δηλώσεις ΦΠΑ και στα λογιστικά στοιχεία (τιμολόγια κ.α.) που εκδίδουν υποχρεούνται να αναγράφουν σε αυτά την ένδειξη «χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας – απαλλαγή μικρών επιχειρήσεων άρθρο 39 ν. 2859/2000».
Ειδικότερα με βάση το ισχύον καθεστώς:
1. Για τον προσδιορισμό των ορίου των 10.000 ευρώ που αποτελεί το κριτήριο για την υπαγωγή στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων, δεν λαμβάνονται υπόψη οι μεταβιβάσεις ενσώματων ή άυλων αγαθών επένδυσης, καθώς και οι απαλλασσόμενες πράξεις χωρίς δικαίωμα έκπτωσης.
2. Προβλέπεται η δυνατότητα υπαγωγής των υποκειμένων στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων από την έναρξη των εργασιών τους.
3. Η υπέρβαση του ορίου των 10.000 ευρώ εντός του φορολογικού έτους καθιστά υποχρεωτική τη μετάταξη των υποκειμένων στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ εντός του φορολογικού έτους.
4. Σε περίπτωση προαιρετικής ένταξης στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων, δεν υφίσταται υποχρέωση παραμονής για δύο έτη στο εν λόγω καθεστώς.
Παραδείγματα
• Γιατρός το 2019 έχει έσοδα από ιατρικές υπηρεσίες 4.000 ευρώ, από μελέτες 3.000 ευρώ και από παράδοση αγροτικών προϊόντων (π.χ. πώληση ελαιολάδου) 5.000 ευρώ. Από 1.1.2020, με δήλωση μεταβολών έως και 30.1.2020, μπορεί να ενταχθεί στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων, δεδομένου ότι για τον προσδιορισμό του ορίου των 10.000 ευρώ θα ληφθούν υπόψη μόνο τα έσοδα από αγροτικά 5.000 ευρώ και τα έσοδα από μελέτες 3.000 ευρώ τα οποία στο σύνολο (5.000 +3.000= 8.000) είναι μικρότερα από 10.000 ευρώ. Τα έσοδα από ιατρικές υπηρεσίες ύψους 4.000 ευρώ δεν λαμβάνονται υπόψη για το όριο των 10.000 ευρώ, διότι πρόκειται για πράξεις απαλλασσόμενες χωρίς δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εισροών τους
• Εταιρεία το 2019 έχει έσοδα από παροχή λογιστικών υπηρεσιών 9.000 ευρώ και από μίσθωση ακινήτων 3.000 ευρώ. Το 2020, με δήλωση μεταβολών έως και 30.1.2020, μπορεί να ενταχθεί στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων, διότι στον υπολογισμό του ορίου των 10.000 ευρώ λαμβάνονται υπόψη μόνο τα έσοδα από παροχή λογιστικών υπηρεσιών 9.000 ευρώ και όχι τα έσοδα από μίσθωση ακινήτων 3.000 ευρώ, αφού αυτά αποτελούν πράξη απαλλασσόμενη χωρίς δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εισροών της (άρθρο 22 παρ. 1 περ. κστ’)
• Οικονομολόγος το 2019 έχει έσοδα από την παροχή των υπηρεσιών του 8.000 ευρώ και παράλληλα έχει και από παράδοση αγροτικών προϊόντων (π.χ. πώληση ελαιολάδου και πορτοκαλιών) 1.800 ευρώ και έχει εισπράξει και μια επιδότηση αγροτική (βασική ενίσχυση) 200 ευρώ. Το 2020, με δήλωση μεταβολών έως και 30.1.2020, μπορεί να ενταχθεί στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων, διότι στον υπολογισμό του ορίου των 10.000 ευρώ λαμβάνονται υπόψη μόνο τα έσοδα από την παροχή υπηρεσιών 8.000 ευρώ και τα έσοδα από παράδοση αγροτικών προϊόντων 1.800 ευρώ. Η επιδότηση των 200 ευρώ δεν λαμβάνεται υπόψη, δεδομένου ότι είναι πράξη εκτός πεδίου εφαρμογής του ΦΠΑ.
• Δικηγόρος κάνει έναρξη εργασιών στην Δ.Ο.Υ. την 1.2.2020. Από την ημερομηνία αυτή μπορεί να ενταχθεί στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων.
• Νέος αγρότης κάνει έναρξη εργασιών, την 1.4.2020. Από την ημερομηνία αυτή μπορεί να ενταχθεί στο ειδικό καθεστώς των μικρών επιχειρήσεων και να έχει απαλλαγή από το ΦΠΑ.
