Στη λογική μιας επιδοματικής στεγαστικής πολιτικής για την προστασία των νοικοκυριών που θα χάνουν την πρώτη κατοικία τους προσανατολίζεται η κυβέρνηση για το νέο καθεστώς που θα ισχύσει από τον Μάιο μετά την κατάργηση του ισχύοντος πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας.
Η πλήρης παύση της προστασίας από την 1η Μαΐου 2020, σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη κατάργηση κάθε περιορισμού σε ό,τι αφορά τους πλειστηριασμούς, οδηγεί στην αναζήτηση ενός νέου μοντέλου στο οποίο θα είναι σύμφωνοι και οι θεσμοί, δεν θα δημιουργεί στρεβλώσεις και παράλληλα θα μπορεί με βάση τα οικονομικά της χώρας να υποστηριχθεί. Κεντρικός πυρήνας σε αυτό, σύμφωνα με Τα Νέα, θα είναι ένα δίχτυ προστασίας των νοικοκυριών εκείνων που θα δεν θα μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις και θα αναγκάζονται να αποδεχθούν την πώληση των περιουσιακών τους στοιχείων, ακόμα και της πρώτης κατοικίας τους.
Η κυβέρνηση ήδη προετοιμάζει τον νέο πτωχευτικό κώδικα των νοικοκυριών που θα έρθει να αντικαταστήσει το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και φιλοδοξεί να είναι έτοιμη να το θέσει σε ισχύ έως το καλοκαίρι, ωστόσο έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν σκοπεύει να αφήσει στην τύχη τους ευάλωτες κοινωνικά ομάδες. Μάλιστα κυβερνητικοί παράγοντες αλλά και τραπεζίτες υποστηρίζουν ότι η όποια αλλαγή γίνει θα πρέπει να προβλέπει ένα περιβάλλον στο οποίο να μη δούμε και στην Ελλάδα φαινόμενα σαν και αυτά τα οποία είχαν σημειωθεί σε άλλες χώρες που είχαν ανάλογα προβλήματα με κόκκινα δάνεια, όπως η Ισπανία.
Νέο πλαίσιο
Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας διευκρίνισε ότι η κυβέρνηση επιδιώκει ένα νέο πλαίσιο ρύθμισης χρεών και πτώχευσης φυσικών προσώπων που θα ενσωματώσει όλα τα υπάρχοντα εργαλεία και ταυτόχρονα θα προσφέρει δεύτερη ευκαιρία για ρύθμιση οφειλών. Παράλληλα όμως θα κλείνει κάθε παράθυρο σε στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Ωστόσο στόχος της κυβέρνησης είναι το νέο πλαίσιο, ακόμα και αν είναι αυστηρότερο, να δίνει μια δεύτερη ευκαιρία στους οφειλέτες να επανενταχθούν στην οικονομική ζωή και, όπως λένε κυβερνητικά στελέχη, να μην βρεθούν στον δρόμο ευάλωτα νοικοκυριά, ή ακόμα και εάν χάσουν την πρώτη τους κατοικία να μπορέσουν να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.
Στο νέο πλαίσιο που επεξεργάζεται η κυβέρνηση κάθε οφειλέτης θα έχει δικαίωμα πτώχευσης, εφόσον όμως δεχθεί τη ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας, συμπεριλαμβανομένης και της πρώτης κατοικίας, για να καλύψει τις οφειλές του. Στο σχέδιο που βρίσκεται σε επεξεργασία εξετάζεται να υπάρχει πρόβλεψη για όσους οφειλέτες χάνουν την πρώτη τους κατοικία με βάση συγκεκριμένα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια να επιδοτούνται ώστε να μπορούν να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες είτε συνεχίζοντας να μένουν στο ίδιο σπίτι, το οποίο όμως ενδεχομένως θα βρίσκεται στα χέρια της τράπεζας ή τρίτου μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας τους, είτε νοικιάζοντας κάποιο άλλο.
Το στεγαστικό αυτό επίδομα θα δίνεται αυστηρά και μόνο σε όποιον χάνει την πρώτη του κατοικία, ενώ για το ύψος του θα λαμβάνονται υπόψη μια σειρά κριτηρίων, όπως για παράδειγμα το εισόδημα, ο αριθμός των μελών νοικοκυριού, ή άλλες ειδικές περιπτώσεις, όπως μακροχρόνια άνεργοι, ΑμεΑ, υπερήλικοι κ.τ.λ. Μάλιστα στα κονδύλια για το νέο στεγαστικό αυτό επίδομα σχεδιάζεται να προστεθούν και τα κονδύλια που σήμερα προβλέπονται για την κρατική επιδότηση του νόμου Κατσέλη – Σταθάκη, ύψους περίπου 200 εκατ. ευρώ, για δανειολήπτες που εντάσσονται στον νόμο και πληρούν τα σχετικά κριτήρια.
Εξωδικαστικά
Η λογική του νέου πτωχευτικού φυσικών προσώπων είναι να εξαντληθεί κάθε περιθώριο πριν ο οφειλέτης χάσει το σύνολο της περιουσίας του. Σε πρώτη φάση θα προβλέπεται εξωδικαστική προσπάθεια διευθέτησης στην οποία τα εμπλεκόμενα μέρη θα αναζητούν μεταξύ τους τη λύση μέσω της αναδιάρθρωσης και της ρύθμισης του χρέους του οφειλέτη και σε αυτή τη φάση ο οφειλέτης θα υποχρεούται να συναινέσει στη ρευστοποίηση της περιουσίας του. Ωστόσο, εφόσον η αξία της πρώτης κατοικίας ή του συνόλου της περιουσίας του οφειλέτη δεν καλύπτει το σύνολο των χρεών, ο οφειλέτης θα μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο και με αίτησή του να ζητήσει την πτώχευσή του. Το δικαστήριο θα μπορεί μετά τη ρευστοποίηση της περιουσίας να αποφασίσει την πλήρη διαγραφή οφειλών δίνοντάς του μια δεύτερη ευκαιρία.
Τα χρέη που θα περιλαμβάνει το νέο πλαίσιο θα αφορούν χρέη τόσο προς τις τράπεζες όσο και προς το Δημόσιο, ΔΕΚΟ, ΟΤΑ ή τρίτους. Κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν ότι θα προβλέπει επιτάχυνση των διαδικασιών και έτσι δεν θα χρονίζουν υποθέσεις στα ειρηνοδικεία, κάτι που ισχύει σήμερα.
Να σημειωθεί ότι μετά την 1η Μαΐου 2020 είναι πλέον δεδομένο ότι η κατάργηση κάθε περιορισμού στους πλειστηριασμούς ακινήτων θα ισχύσει καθολικά για όλους τους οφειλέτες. Μόνη εξαίρεση θα υπάρχει για εκείνους που θα έχουν κάνει έως τα τέλη Απριλίου αίτηση να ενταχθούν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για ένταξη στον νόμο Κατσέλη αλλά και για όσους έχουν πάρει προσωρινή ή μόνιμη προστασία από το δικαστήριο.
