H Motor Oil, το Πολεμικό Nαυτικό και το μήνυμα για την «εθνική ενότητα»
Είναι σχετικά εύκολο να σκιαγραφήσεις το προφίλ ενός μεγιστάνα. Είναι, όμως, πολύ δύσκολο να το καταφέρεις, όταν πρόκειται να σκιαγραφήσεις το προφίλ του «πατριάρχη» του ελληνικού επιχειρείν, το επώνυμο του οποίου, κατά πολλούς, είναι το «βαρύτερο» σε αυτή τη χώρα. Ο λόγος για τον Βαρδή Βαρδινογιάννη, ο οποίος έχει προσφέρει και προσφέρει τόσα σε αυτό τον τόπο που, για να τα γράψεις, χρειάζεσαι, όχι σελίδες εφημερίδας, αλλά… εγκυκλοπαίδειας.
Οξύμωρο, αλλά οι πρόγονοι αυτής της οικογένειας που κατάγεται από τα Σφακιά της Κρήτης, λέγονταν Βαρδινάκηδες. Ένας εξ αυτών, ο Γιάννης Βαρδινάκης, πρωτοστάτησε στην εξέγερση των Σφακιανών κατά των Τούρκων (1877-1878) και έμεινε γνωστός ως Βαρδινογιάννης, δίνοντας έτσι καινούργιο επώνυμο στην οικογένειά του.
Από τότε, μέχρι το 2020 έχουν αλλάξει πολλά για την οικογένεια, η οποία θεωρείται μια από τις 50 ισχυρότερες της Ευρώπης (σύμφωνα με το Forbes), όμως ο «πατριάρχης» της, έχει φροντίσει να μην αλλάξουν ποτέ οι αξίες που συνοδεύουν αυτό το βαρύ επίθετο. Άλλωστε και ο ίδιος, διέπεται από τις αρχές που έχουν δώσει στους Κρητικούς αυτή την παγκόσμια φήμη των ξεχωριστών ανθρώπων:
Είναι ευπατρίδης -στην πράξη- είναι βαθιά δημοκράτης, είναι ένας άριστος οικογενειάρχης, ο εργοδότης των… ονείρων μας, πραγματικός φιλάνθρωπος. Γιατί ταυτόχρονα, είναι και ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας που θα σε ακούσει, θα σε συμπονέσει. Η επιτομή των ιδανικών του, αυτό που τον χαρακτηρίζει άλλωστε είναι το εξάπτυχο Οικογένεια – Φιλία – Ναυτικό – Κρήτη – Πατριωτισμός – Ντομπροσύνη.
Βέρος Κρητικός ο Βαρδής, με τη λεβέντικη κορμοστασιά και το ευθυτενές, αγέρωχο βλέμμα κάτω από τα πυκνά του φρύδια, ξεχωρίζει για τη σταθερή, πάντα ανιδιοτελή διάθεσή του για προσφορά στον τόπο και το κοινό καλό. Πρώτα η πατρίδα, για αυτήν πρέπει όλοι να δουλεύουν με συνεννόηση και ενότητα. Μοιάζει οξύμωρο για έναν τέτοιο μεγιστάνα, αλλά στην πραγματικότητα, η πόρτα του είναι ανοιχτή για τους εργαζομένους του. Στη Μότορ Όιλ, κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα ιστορίες για ανθρώπους που ο ίδιος ο Βαρδής στήριξε, σε δύσκολες ώρες τους, χωρίς ποτέ να μαθευτεί κάτι. Αυτή η σεμνότητα, άλλωστε, είναι χαρακτηριστικό σύσσωμης της οικογένειας. Όπως και η ντομπροσύνη. Ο λόγος του Βαρδή είναι πιο βαρύς από συμβόλαιο, λένε στην επιχειρηματική πιάτσα.
Πάντα, στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις του, επιμένει στην «εθνική προσπάθεια σωτηρίας της χώρας». Θεωρεί «αναγκαία την πολιτική ομοψυχία για την έξοδο από την κρίση. Με πρωτοβουλίες που θα δώσουν όραμα και ελπίδα για τη χώρα. Χωρίς εθνική συνεννόηση δεν μπορούμε να κάνουμε βήματα προόδου». Γι’ αυτό και οι παρεμβάσεις του, για το πώς η χώρα μπορεί να βγει από την κρίση από πολλούς εξελήφθησαν ως «μανιφέστο» προτροπής για εθνική πατριωτική συστράτευση όλων των δημιουργικών δυνάμεων του τόπου, ώστε να αλλάξει η χώρα σελίδα οριστικά.
Το Πολεμικό Ναυτικό
«Ευπατρίδης». Συχνά χρησιμοποιούμε αυτή τη λέξη αλόγιστα. Στην περίπτωση του Βαρδή Βαρδινογιάννη, η λέξη είναι ίσως λίγη για να τον χαρακτηρίσει. Την αγάπη του για την πατρίδα την έχει αποδείξει. Όχι μόνο με το γεγονός ότι στα χρόνια της κρίσης ο Όμιλος έμεινε εδώ, στηρίζοντας τη χώρα και τους ανθρώπους της. Ούτε με τις αμέτρητες δωρεές και τη βοήθεια σε κοινωνικό επίπεδο, ούτε και την ατέλειωτη χείρα βοηθείας που δίνει στα Σώματα Ασφαλείας.
Για όποιον θέλει να δει το βάθος της ψυχής και των ευγενικών όσο και δυνατών συναισθημάτων του Βαρδή Βαρδινογιάννη, υπάρχει ένα απλό «μέσο» που τα «ξεκλειδώνει». Να του θίξει θέματα του Πολεμικού Ναυτικού. Τότε ο Βαρδής «αστράφτει». Θυμάται, χαίρεται, ίσως και να θυμώνει, «βουτάει στο παρελθόν» και πάντως σου προσφέρει τον ανεπανάληπτο πλούτο των αναμνήσεών του. Γιατί το ΠΝ ήταν η ζωή του. Έχει μια παθολογική αγάπη για αυτό. Ακολουθώντας τα «ίχνη» του αδερφού του Νίκου, το υπηρέτησε και το τίμησε. Αν δεν μεσολαβούσε η χούντα, θα ήταν ο νεότερος αρχηγός του Σώματος όλων των εποχών.
Για τους Απριλιανούς όμως, ήταν ανεπιθύμητος. Πλήρωσε ακριβό τίμημα τις δημοκρατικές του καταβολές. Αφού απέρριψε το αίτημα ενός συναδέλφου του, του πλοιάρχου του «Νήσος Χίος» να μεταφέρει εν μέσω θαλασσοταραχής εξόριστους σε ένα από τα γνωστά ξερονήσια, πήρε μετάθεση. Έπειτα αποστρατεύτηκε, αλλά και εξορίστηκε (Ιούλιος ’67) στην Αμοργό. Όταν αφέθηκε ελεύθερος, ευρισκόμενος πια εκτός ΠΝ, αφοσιώθηκε στις επιχειρήσεις, όπου οι βάσεις είχαν μπει ήδη από τον επίσης απόστρατο Νίκο.
Έχοντας εγκαινιάσει το 1970 το διυλιστήριο της Motor Oil στους Αγίους Θεοδώρους, Νίκος και Βαρδής στέκονταν αρωγοί στη μυστική αντιστασιακή δράση των πρώην συναδέλφων τους αξιωματικών. Τους υποσχέθηκαν ανεφοδιασμό καυσίμων στα πλοία που θα συμμετείχαν στο «Κίνημα του Ναυτικού».
Το σχέδιο αποκαλύφθηκε, το «ΒΕΛΟΣ», υπό τον Νίκο Παππά διέφυγε στην Ιταλία, οι εναπομείναντες «κινηματίες» αξιωματικοί συνελήφθησαν και μετά αμνηστεύθηκαν ενόψει της ψευδοφιλελευθεροποίησης του καθεστώτος, όμως έμειναν και χωρίς δουλειά. Και ο Βαρδής έχοντας τον όμιλο στα χέρια του, καθώς ο Νίκος είχε πεθάνει, δεν έκανε ούτε εκατοστό πίσω.
Το ρίσκαρε. Προσέλαβε πολλούς πρώην συναδέλφους του, συνέδραμε χρηματικά τις κινήσεις του Παππά στο εξωτερικό όπου κλιμάκωνε τον αντιχουντικό αγώνα, κάλυψε τα έξοδα επιστροφής του «ΒΕΛΟΣ» στην πατρίδα, όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Κύπρο τον Ιούλιο του ’74. Θεωρούσε όλους τους συναδέλφους του τότε, περίπου σαν αδέλφια του. Δικούς του ανθρώπους.
Η ΜΟΗ
Πενήντα χρόνια στον επιχειρηματικό στίβο έχει πολλά. Περισσότερα από τον καθέναν. Και έτσι έχτισε έναν κολοσσό, τον οποίο οδηγεί ως σήμερα, με βάση τα ζητούμενα της «επόμενης μέρας». Για τη Μότορ Όιλ, την εισηγμένη που είναι «χρυσάφι» για τους επενδυτές, τον όμιλο με την υψηλότερη μισθοδοσία από τις εισηγμένες, που έχει τους εργαζομένους σαν μια οικογένεια, τον όμιλο που όταν, στις μέρες κρίσης οι άλλοι εγκατέλειπαν την Ελλάδα που «καιγόταν», τη στήριζε πιο δυνατά, η επόμενη μέρα έχει πολλά σημαντικά πράγματα, όχι μόνο υψώνοντας ελληνική σημαία στα καράβια της Avin International.
Ο Όμιλος θα διατηρήσει και θα ενισχύσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που έχει στο core business του, τη διύλιση, ανοίγοντας παράλληλα δυνατό βηματισμό για την εξέλιξή της σε ολοκληρωμένο ενεργειακό όμιλο. Έτσι, μετά τα μεγάλα προγράμματα εκσυγχρονισμού του διυλιστηρίου των Αγίων Θεοδώρων (ύψους 1,4 δισ. τα προηγούμενα χρόνια), τούτη την περίοδο ξεκινάει τη νέα μεγάλη επένδυση των 310 εκ. ευρώ για την αναβάθμιση της παραγωγής προϊόντων υψηλού περιθωρίου, που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2021.
Την ίδια ώρα ο Όμιλος διευρύνει τη δραστηριότητά του σε όλα τα πεδία της ενεργειακής αγοράς. Μετά την είσοδό του στην αγορά ρεύματος μέσω της NRG, αναπτύσσει το σκέλος του φυσικού αερίου, όπου πέραν της αδειοδοτικής «υπεροπλίας», δρομολογεί το project του FSRU στον κόλπο των Αγ. Θεοδώρων (μέσω της θυγατρικής Διώρυγα Gas) ως μια νέα «πύλη» τροφοδοσίας της χώρας.
Από πέρυσι έκανε την «είσοδό» του και στο χώρο των ΑΠΕ, με την εξαγορά μέσω θυγατρικών, της Στεφανέρ Ενεργειακή που αναπτύσσει αιολικά στην περιοχή της Βοιωτίας. Πρόσφατα, όμως, απέκτησε και χαρτοφυλάκιο έτοιμων φωτοβολταϊκών πάρκων 47 MW από τη Mytilineos (METKA ENG). Στο επιτελείο της ΜΟΗ σχεδιάζουν βέβαια και τις επόμενες κινήσεις τους, ενώ ο όμιλος, με μια βεντάλια εξαγορών, αύξησε την παρουσία του στα ΜΜΕ με την απόκτηση του Alpha, επέστρεψε στο τραπεζικό σύστημα μέσω της Optima Bank και συνεχίζει…
Από την άλλη, αφουγκράζεται το «σφυγμό» του μέσου Έλληνα, τις αγωνίες και δυσκολίες του. Το μπορεί, γιατί κι αυτός ξεκίνησε τη μακριά ανηφόρα προς την επιτυχία, από πολύ δύσκολη αφετηρία.
Η ΕΛΠΙΔΑ, Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ
Η γνωριμία με τη Μαριάννα και το παγκόσμιο έργο
Στο πλευρό του Βαρδή Βαρδινογιάννη, δεν θα μπορούσε παρά να είναι μια αντίστοιχα μεγάλη προσωπικότητα, διεθνούς βεληνεκούς. Σύντροφος ζωής και μητέρα με όλη τη σημασία της λέξης, η Μαριάννα Βαρδινογιάννη είναι γνωστή στο ευρύ κοινό, εντός και εκτός Ελλάδος, για το τεράστιο έργο της σε κοινωνικό επίπεδο, παγκοσμίως. Αν φανταζόμασταν ότι για τα 5 παιδιά της (τον Γιάννη, την Χριστιάννα, τον Γιώργο, τον Νίκο και την Βαρδιάννα) και τα 11 εγγόνια της είναι μια στοργική μητέρα, το μάθαμε όταν πήρε στην αγκαλιά της χιλιάδες παιδιά που δίνουν μάχη και φρόντισε γι’ αυτά.
Είναι Iδρύτρια και Πρόεδρος του «Ιδρύματος για το Παιδί και την Οικογένεια», το οποίο μετονομάστηκε σε «Ίδρυμα Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη», και του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO, Μέλος Δ.Σ. της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, της Διεθνούς Κίνησης Γυναικών για την Ειρήνη, του Διεθνούς Κέντρου για τα χαμένα και κακοποιημένα παιδιά (ICMEC) και πολλά ακόμα.
Με τον Βαρδή γνωρίστηκαν όταν η ίδια δεν είχε ακόμα τελειώσει το σχολείο. Ήταν έρωτας κεραυνοβόλος. Τον ακολούθησε όπου πήγαινε. Παντρεύτηκαν στις 18 Μαΐου του 1961, με κουμπάρο το Χρήστο Λαμπράκη, που ο Βαρδής γνώρισε στο στρατιωτικό. Στις αρχές του γάμου της η Μαριάννα ήταν υπάλληλος της αμερικανικής πρεσβείας, μιας και ο μισθός του σημαιοφόρου τότε, στο Πολεμικό Ναυτικό, Βαρδή της, ήταν μόλις 2.500 δρχ. το μήνα. Και, πάντα τον μνημονεύει, λέγοντας πως αυτός είναι που την χαρακτηρίζει: «Τις βασικές αρχές μου τις έδωσαν οι γονείς μου, αλλά ο άνδρας μου ουσιαστικά διαμόρφωσε τον χαρακτήρα μου».
«Δεν θα ξεχάσω, λεει σε κάποια συνέντευξή της, αυτό που κάποτε μου είχε πει ο Βαρδής. Μπορεί να επιτύχω σαν επιχειρηματίας, αλλά αν αποτύχω σαν πατέρας, δεν θα το αντέξω, και συνεχίζει: «Tο μόνο που θέλω να με συνοδεύει όταν δεν θα υπάρχω πια στη ζωή είναι ο τίτλος της καλής μητέρας και της καλής συζύγου. Για μένα πηγή δύναμης είναι πρώτα απ’ όλα ο άνδρας μου και μετά η οικογένειά μου». Παρόλα αυτά, έχει δράση πολύπλευρη. Αφού έχει ολοκληρώσει την πρώτη Ογκολογική Μονάδα Παίδων στη χώρα, συνεχίζει να προσφέρει, όχι μόνο για τα παιδιά:
Ως πρόεδρος του «Θερμοπύλες – Σαλαμίνα 2020», που τιμά την επέτειο της συμπλήρωσης 2.500 ετών από τη Μάχη των Θερμοπυλών και τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, ως μέλος της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, που η ίδια και ο Βαρδής θεωρούν «δεύτερη πατρίδα» τους και έχουν ανοίξει Κέντρο Ελληνιστικών Σπουδών. Σε δεκάδες ακόμα «μέτωπα», αυτό το ζευγάρι έχει πολλά να προσφέρει…
ΤΑ… ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΔΙΝΟΓΙΑΝΝΗ
Ο «Τζίγγερ» και οι θρύλοι γύρω απ’ αυτόν
Στον κόσμο των αγώνων αυτοκινήτου μαθαίνει κανείς πολλές αλήθειες. Στην ένταση και την πίεση του αγώνα, όταν η αδρεναλίνη και η ανταγωνιστικότητα χτυπάνε κόκκινο, φανερώνονται οι πιο κρυφές πτυχές του χαρακτήρα. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που σε αυτό τον κόσμο, όλοι όσοι έχουν γνωρίσει τον Γιάννη Βαρδινογιάννη, έχουν μια σχεδόν… φασόν φράση να πουν: «Καλό παιδί, μετρημένος και πειθαρχημένος άνθρωπος, ευγενής από τη φύση του και δίκαιος». Κι όμως, αυτός ο χαμηλός τόνων άνθρωπος, αυτή η ευγενής φύση, από τα πέντε παιδιά του Βαρδή και της Μαριάννας Βαρδινογιάννη, είναι το πιο πολυσυζητημένο. Ίσως λόγω και της εμπλοκής του με τον Παναθηναϊκό, είναι η προσωπικότητα που όλοι θα ήθελαν να «φωτίσουν».
Από τα μαθητικά του χρόνια, έπαιζε ποδόσφαιρο, μπάσκετ, μετά σκουός -όπου είχε επίπεδο πρωταθλητή- καταδύσεις, αγώνες αυτοκινήτου. Στο τελευταίο, έμεινε ως ο κορυφαίος Έλληνας οδηγός. Από το 1987 έως το 1992 κατέκτησε έξι σερί πρωταθλήματα Ελλάδας, με συνοδηγό τον Κώστα Στεφανή (σήμερα παρουσιαστή εκπομπής στο Star), ενώ το 1988 κατέλαβε την υψηλότερη θέση που έχει πάρει ποτέ Έλληνας στο θρυλικό Ράλλυ Ακρόπολις (6η). Από εκεί του έμεινε και το παρατσούκλι που τον «ακολουθεί» ως σήμερα:
Τζίγγερ. Κατά πολλούς προέρχεται απο μια slang λέξη για τη μεζούρα του ποτού (συνυφασμένη με τους θρύλους της κοσμικής Αθήνας γι’ αυτόν, για καριέρες που βοήθησε να χτιστούν, για νυχτερινές εξορμήσεις στην ανάβαση της Πάρνηθας και πολλά ακόμα), το πιθανότερο από τον αγαπημένο του σκύλο, μιας και ο ίδιος το διάλεξε.
Ως μαθητής ήταν συνεπής και σοβαρός, οι στενές φιλίες του ήταν λίγες, σε ακαδημαϊκό επίπεδο το μέλλον του ήταν λίγο πολύ προδιαγεγραμμένο. Στα νεανικά του χρόνια, έζησε στο Poughkeepsie, στο Hudson Valley της Πολιτείας της Νέας Υόρκης όπου σπούδασε οικονομικά στο φημισμένο Vassar College. Από το 1980 και μέχρι την ολοκλήρωση και το Master στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, ο Γιάννης Βαρδινογιάννης υπηρέτησε στο ακέραιο το moto του Πανεπιστημίου “Purity and Wisdom”.
Επέστρεψε στην Αθήνα και συνέδεσε το όνομά του με τους αγώνες και τις Ferrari (μέσω της Genesis) μέχρι το 1993 που άφησε τα ριψοκίνδυνα σπορ. Στη ζωή του, είχε μπει η αριστοκρατικής καταγωγής Σουηδέζα Elizabeth Gromel, σύζυγός του. Παντρεύτηκαν σε μια πολύ classy τελετή το 1996, απέκτησαν στην πορεία τρεις γιους, αποτελούν μέχρι και σήμερα ένα ιδανικό παράδειγμα.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ