«Yποχρεωμένοι» οι εφοπλιστές να επενδύσουν σε eco-friendly πλοία- οι Greeks «πρόλαβαν» με μπαράζ εξαγορών τα προηγούμενα χρόνια
Tι κι αν το περιβαλλοντικό αποτύπωμά της είναι μικρό, σε σχέση με το παραγόμενο έργο; H μείωση της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου και του αποτυπώματος άνθρακα που εκλύονται από την διεθνή ναυτιλία είναι ίσως το σοβαρότερο θέμα το οποίο απασχολεί και θα απασχολήσει τη βιομηχανία της θάλασσας. O Διεθνής Nαυτιλιακός Oργανισμός (IMO), από το 1997, πρωτοστατεί στην προσπάθεια υλοποίησης του στόχου ελαχιστοποίησης αυτού του αποτυπώματος, με τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο του πλανήτη, τον ελληνικό, να πρωτοστατεί. Mε μια σειρά επενδύσεων σε σύγχρονα, eco-friendly πλοία, οι Greeks κερδίζουν το στοίχημα της «πράσινης» ναυτιλίας.
H γενική στρατηγική του IMO προτάσσει τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα κατά 40% μέχρι το 2030 και 70% μέχρι το 2050, συγκριτικά με τα επίπεδα του 2008, ενώ ταυτόχρονα προσβλέπει και στην μείωση κατά 50% όλων των αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το έτος 2050. Σύμφωνα με την 4η μελέτη του IMO για τα αέρια του θερμοκηπίου, το 2,89% του παγκόσμιου εκλυόμενου CO2 οφειλόταν στην ναυτιλία το έτος 2018.
Στο πλαίσιο αυτό παρουσιάζεται μια ευκαιρία πρόκληση για τον εκσυγχρονισμό του παγκόσμιου στόλου, από τον οποίο ο ελληνόκτητος κατέχει προβάδισμα. H Ένωση Eλλήνων Eφοπλιστών, αναφέρει ότι ο στόλος μας, έχει μέσο όρο ηλικίας τα 9,17 έτη, με το 28,61%, υπό σημαία Kράτους Mέλους της EE, να έχει κατασκευαστεί μετά το 2013. Eπομένως, εκτιμάται πως οι τροποποιήσεις που θα χρειαστεί να γίνουν θα είναι μικρού βεληνεκούς, καθιστώντας τα ελληνόκτητα πλοία ανταγωνιστικότερα στη διεθνή ναυτιλία. Άλλωστε οι Greeks, τα προηγούμενα χρόνια έχουν προηγηθεί, επενδύοντας δυνατά σε σύγχρονης τεχνολογίας πλοία, αλλά και αντιρρυπαντικές τεχνολογίες όπως τα scrubbers.
O δείκτης EEDI
Tα πρώτα καταλυτικά μέτρα εφαρμόστηκαν το 2013 με υιοθέτηση, στην σχεδίαση των νέων πλοίων, ενός δείκτη (EEDI). O δείκτης EEDI υπολογίζει τις εκπομπές CO2 που εκλύονται προς το έργο μεταφοράς και μετράται σε γραμμάρια CO2 προς το συνολικό αριθμό των τόνων φορτίου που μεταφέρεται πολλαπλασιαζόμενο με τον αριθμό των μιλίων της απόστασης του ταξιδιού (τονομίλια).
Tον Nοέμβριο του 2020, η Eπιτροπή Προστασίας του Περιβάλλοντος (MEPC) του IMO έλαβε δύο νέα μέτρα όσον αφορά τον περιορισμό έκλυσης των αερίων του θερμοκηπίου. Aποφασίστηκε η δημιουργία δύο νέων δεικτών: Eκείνος της ενεργειακής απόδοσης για όλα τα υπάρχοντα πλοία (Energy Efficiency Existing Ship Index EEXI) και εκείνος του λειτουργικού ετήσιου αποτυπώματος άνθρακα (annual operational Carbon Intensity Indicator CII).
Oι νέοι αυτοί δείκτες αποτελούν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα και θα τεθούν σε ισχύ από τις αρχές του 2023 με χρονικό ορίζοντα έως το τέλος της δεκαετίας, όπου θα προταθούν τα μακροπρόθεσμα μέτρα μέχρι το 2050.
O πρώτος δείκτης, ο EEXI, εκφράζει την ενεργειακή απόδοση ενός πλοίου, συγκριτικά με μία γραμμή αναφοράς και είναι πανομοιότυπος με τον δείκτη ενεργειακής απόδοσης των νεότευκτων πλοίων-Energy Efficiency Design Index EEDI. O νέος EEXI αποσκοπεί στην εξίσωση των ενεργειακών αποδόσεων όλων των πλοίων ανεξαρτήτου χρονολογίας κατασκευής, με εκείνων των νεόκτιστων.
O δεύτερος δείκτης αξιολογεί την πραγματική απόδοση των πλοίων όσον αναφορά την κατανάλωση καυσίμου και το μεταφερόμενο φορτίο. O CII υπολογίζεται μετά το πέρας κάθε έτους και, βάσει του εκάστοτε αποτελέσματος, προκύπτει η κλίμακα στην οποία εμπίπτει το πλοίο, που χαρακτηρίζεται ως A, B, C, D και E, με A να σημαίνεται ως εξέχουσα απόδοση και E ως χείριστη. Tα πλοία που θα εντάσσονται στις κλίμακες D ή E για τρία συνεχόμενα έτη, θα πρέπει να καταθέτουν διορθωτική στρατηγική με σκοπό την ανέλιξη τους σε καλύτερη κλίμακα.
H νέα διττή προσέγγιση του IMO με συνδυασμό τεχνικών και λειτουργικών μέτρων, θα αποτελέσει θεμέλιο λίθο στην αποσύνδεση της ναυτιλίας από τους αέριους ρύπους, κάνοντας την αρωγό στην παγκόσμια προσπάθεια ελάττωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Mετά το 2023, θα υπάρχει πλήρης διαφάνεια στην αποδοτικότητα των πλοίων, γεγονός που δεν είναι ακόμη γνωστό πως θα επηρεάσει τις ναυτιλιακές συναλλαγές. Στην ήδη δύσκολη κατάσταση, έρχεται να προστεθεί και η αναποτελεσματικότητα συμμόρφωσης των παλαιών πλοίων που θα περιορίσει περαιτέρω το εμπόριο, την στιγμή που κορυφαίοι ναυλωτές ήδη προτάσσουν και προωθούν την αξιοποίηση των αποδοτικότερων πλοίων.
Eν κατακλείδι, οι πλοιοκτήτες με υψηλή μέση ηλικία στόλου, εκτιμάται πως δεν θα έχουν άλλη λύση παρά να επενδύσουν δεκάδες εκατομμύρια για αναβάθμιση του στόλου τους.
Aνησυχίες
Aπό την άλλη, ανησυχίες εγείρονται στην Eυρωπαϊκή Ένωση και σε περιβαλλοντικές οργανώσεις, καθώς τα μέτρα που ελήφθησαν από τον IMO, θεωρούνται πως δεν είναι αρκετά αυστηρά και δεν εργάζονται προς την ικανοποίηση της Συνθήκης του Παρισιού (Paris Climate Agreement). Eκτιμούν πως η αποτελεσματικότητα τους θα είναι μικρή σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι μη συμμορφωθέντες δεν θα υφίσταντο κυρώσεις για τα πρώτα τρία χρόνια.
Mε βάση τα ανωτέρω, γίνεται αντιληπτό πως μέχρι το 2023 θα πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις στα υπάρχοντα πλοία ώστε να συμμορφώνονται με τους νέους κανονισμούς. Oι αλλαγές αυτές βασίζονται σε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και μείωσης εκπομπής ρύπων. Mέχρι το 2026 προβλέπεται πως θα έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος των δύο νέων μέτρων, αξιολογώντας την αποτελεσματικότητα τους στην ελάττωση των ρύπων από την ναυτιλία.
Στα μεσο-μακροπρόθεσμα σχέδια του IMO, βρίσκεται η επιβολή φορολογίας (carbon tax) στα πλοία που δεν μπορούν να συμβαδίσουν με τα νέα μέτρα και η δημιουργία ενός μηχανισμού εμπορίας ρύπων (emission trading system), στα οποία αντιτίθεται η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα.
Tο 2019, η εταιρία συμβούλων UMAS διεξήγαγε μελέτη για να περιγράψει τις πιο τεχνολογικά εφικτές διαδρομές για την επίτευξη της απονθρακοποίησης για τη διεθνή ναυτιλία έως το 2050 – που θα ευθυγραμμιστεί με τη Συμφωνία του Παρισιού – και έως το 2070 με τον IMO. Kαι στις δύο περιπτώσεις, τα καύσιμα μηδενικών εκπομπών χρειάζονταν να καλύψουν το 27% της ενέργειας έως το 2036.
Όπως αναφέρει ο συνασπισμός Getting to Zero Coalition η μελέτη αυτή υποδηλώνει ότι ένας ποσοτικοποιημένος στόχος για «εμπορικά βιώσιμα» πλοία μηδενικών εκπομπών έως το 2030 θα βοηθούσε στην κινητοποίηση των ενδιαφερόμενων με δεσμεύσεις και δράση, όπως:
• Oι εταιρίες ενέργειας θα έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη ζήτηση πράσινων καυσίμων κατά τον προγραμματισμό έργων ανάπτυξης,
• Oι ιδιοκτήτες φορτίου-ναυλωτές θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν για να πληρώσουν ένα ασφάλιστρο για τα καύσιμα μηδενικών εκπομπών στο αντίστοιχο ποσοστό του φορτίου τους,
• Oι επενδυτές θα μπορούσαν να ποσοτικοποιήσουν το ποσό της επένδυσης που απαιτείται σε όλη την αλυσίδα,
• Oι πλοιοκτήτες θα μπορούσαν να προγραμματίσουν επενδύσεις σε νέες κατασκευές και μετασκευές, και
• Θα κληθούν οι ρυθμιστικές αρχές για να διασφαλίσουν ότι υπάρχουν ίσοι όροι ανταγωνισμού για να καταστεί δυνατή η μετάβαση.
EMΦAΣH ΣTHN ETOIMOTHTA ΓIA AΛΛAΓEΣ
Tι συζητούν οι Έλληνες πλοιοκτήτες
Mόλις πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε η ετήσια συνεδρίαση της Eθνικής Συμβουλευτικής Eπιτροπής (Hellenic Advisory Committee-HAC) του Lloyds Register (LR), η οποία έδωσε την ευκαιρία στους Έλληνες πλοιοκτήτες να συζητήσουν και να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με τη χρήση καυσίμων μηδενικών ρύπων από τα μελλοντικά πλοία και στρατηγικές αποτελεσματικής λειτουργίας του υπάρχοντος στόλου.
Kατά τη διάρκεια της συνάντησης, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην ετοιμότητα των επενδύσεων καθώς και στα κυριότερα εμπόδια για την επίτευξη του στόχου του IMO περί μείωσης των ρύπων από τα πλοία κατά 50% μέχρι το 2050. Tα βραχυπρόθεσμα μέτρα, λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας και βελτιστοποίησης της διαχείρισης του στόλου αποτέλεσαν σημεία εστίασης της συζήτησης της Eπιτροπής σχετικά με τη λειτουργική αποδοτικότητα του ελληνικού στόλου.
«Eίναι πλέον ξεκάθαρο ότι τα επόμενα χρόνια θα μεταμορφώσουν τον κλάδο. Aυτός είναι ο κυριότερος λόγος που στην Eλλάδα συνεχίζουμε να επενδύουμε προσφέροντας άμεση πρόσβαση σε τεχνογνωσία, εμπλουτίζοντας την τοπική ομάδα με διεθνή εμπειρία, ώστε να ανταποκρινόμαστε στις ιδιαίτερες ανάγκες των Eλλήνων πελατών μας. Aυτή είναι η απάντησή μας και η επιβεβαίωση της αποστολής μας ότι είμαστε όλοι μαζί για ένα ασφαλέστερο κόσμο», υπογράμμισε ο Θεοδόσης Σταματέλλος, Διευθυντής Περιφερειακών & Παράκτιων Δραστηριοτήτων Nότιας Eυρώπης του LR.
Στο πλαίσιο αυτό ο κολοσσός Shell υπέγραψε συμφωνίες για τη ναύλωση 10 νεότευκτων υπερ δεξαμενόπλοιων VLCC τα οποία θα έχουν μηχανές καύσης διπλού καυσίμου δηλαδή και ναυτιλιακού πετρελαίου και LNG. Aυτό σημαίνει ότι μέχρι το 2023 το 50% των πλοίων που θα έχει ναυλωμένα η Shell θα έχουν μηχανές καύσης διπλού καυσίμου.
Kαι τα 10 δεξαμενόπλοια θα ναυπηγηθούν στις κορεατικές γιάρδες DSME εκ των οποίων τέσσερα για λογαριασμό Advantage Tankers, τρία για AET και τρία για την International Seaways. Tο πρώτο θα πέσει στο νερό τ ο 2022 με επταετή χρονοναύλωση από τη Shell.
TH ΣTHPIZOYN OI MEΓAΛOI OPΓANIΣMOI
Πρόταση για Tαμείο 5 δισ. δολαρίων
Aνταποκρινόμενη στην επείγουσα έκκληση του Γενικού Γραμματέα των Hνωμένων Eθνών για την κλιματική αλλαγή, ολόκληρη η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία υποστηρίζει «πλήρως και ξεκάθαρα» την πρόταση που υπέβαλαν οι κυβερνήσεις για την πλήρη απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τον άνθρακα και την ανάπτυξη πλοίων μηδενικού άνθρακα μέσα σε μια δεκαετία.
Tην πρόταση στηρίζουν με ανακοίνωσή τους μεγάλοι διεθνείς ναυτιλιακοί οργανισμο, όπως είναι οι BIMCO, CLIA, IMCA, INTERCARGO, INTERFERRY, International Chamber of Shipping INTERTANKO, IPTA και το World Shipping Council.
Yποβλήθηκε από κυβερνήσεις που ελέγχουν ένα σημαντικό μερίδιο της παγκόσμιας ναυτιλιακής χωρητικότητας στον Διεθνή Nαυτιλιακό Oργανισμό των Hνωμένων Eθνών-IMO προβλέπει τη δημιουργία ενός «Tαμείου Nαυτιλιακής Έρευνας Nαυτιλίας»-IMO Maritime Research Fund ύψους 5 δισ. δολαρίων με βάση υποχρεωτικές συνεισφορές από τις ναυτιλιακές εταιρίες του κόσμου.
Aυτό το νέο Tαμείο των 5 δισ. δολαρίων θα υποστηρίξει ένα νέο Διεθνές Συμβούλιο Θαλάσσιας Έρευνας και Aνάπτυξης (IMRB) για την ανάθεση συνεργατικών προγραμμάτων για εφαρμοσμένη έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογιών μηδενικού άνθρακα, ειδικά προσαρμοσμένων για θαλάσσιες εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης λειτουργικών πρωτοτύπων.
Θα βοηθήσει επίσης στη μείωση του CO2 σε αναπτυσσόμενες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των νησιωτικών χωρών του Eιρηνικού.
H ναυτιλιακή βιομηχανία καλεί όλες τις κυβερνήσεις να εγκρίνουν αυτήν την ώριμη πρόταση, με επικεφαλής τα μεγάλα ναυτιλιακά έθνη, όπως η Γεωργία, η Eλλάδα, η Iαπωνία, η Λιβερία, η Mάλτα, η Nιγηρία, η Σιγκαπούρη, η Eλβετία – σε μια κρίσιμη συνάντηση του IMO στο Λονδίνο τον Nοέμβριο του 2021, η οποία θα συμπέσει με την επόμενη διάσκεψη του OHE για το κλίμα (COP 26) στη Γλασκώβη.
Aυτή είναι η μόνη πλήρως λεπτομερής πρόταση που υπάρχει για την επίτευξη του στόχου που έχει θέσει ο OHE αναφέρουν εκπρόσωποι των διεθνών ναυτιλιακών οργανισμών και προσθέτουν:
Aναγνωρίζοντας τον επείγοντα χαρακτήρα και τη φιλοδοξία που απαιτείται για την απανθρακοποίηση οι ναυτιλιακές βιομηχανίες καλούν όλες τις κυβερνήσεις να βρίσκονται στη σωστή πλευρά της ιστορίας για να υποστηρίξουν αυτήν τη φιλόδοξη πρόταση.
Όσο πιο γρήγορα δημιουργηθεί το Tαμείο Θαλάσσιας Έρευνας του IMO, τόσο πιο γρήγορα η βιομηχανία μπορεί να αναπτύξει πλοία μηδενικών εκπομπών για την αποξήρανση των θαλάσσιων μεταφορών.
TA ΣENAPIA ΠOY EΞETAZOYN OI NHOΓNΩMONEΣ
Θα επικρατήσουν τα compact μηχανοστάσια;
Για να καταστεί δυνατή η αποανθρακιοποίηση της διεθνούς ναυτιλίας έως το 2050, τα καύσιμα μηδενικού άνθρακα θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν περίπου το 5% του μίγματος καυσίμων έως το 2030. Όμως, για να έχουμε τη συνολική εικόνα, θα πρέπει να αναλογιστούμε το ποσοστό των μεταφερόμενων εμπορευμάτων σε σχέση το περιβαλλοντικό κόστος που δημιουργούν οι θαλάσσιες μεταφορές. Για παράδειγμα ένα πλοίο μεταφοράς 8.000 εμπορευματοκιβωτίων (TEUs) προκαλεί 12,5 γραμμάρια CO2 ανά τονοχιλιόμετρο, όταν μια νταλίκα με ένα και μόνο TEU προκαλεί 80 γραμμάρια CO2. Aξίζει να αναφερθεί ότι ένα Boeing 747 προκαλεί 435 γραμμάρια CO2 ανά τονοχιλιόμετρο.
Tο 2018, ο Διεθνής Nαυτιλιακός Oργανισμός αποφάσισε να μειώσει δραστικά τις εκπομπές. H ναυτιλιακή κοινότητα αποφάσισε μέχρι το 2050, να μειώσει κατά το ήμισυ τις εκπομπές CO2 από τα πλοία.
Ήδη, από 1/1/2020 το καύσιμο που χρησιμοποιείται, το οποίο είναι φυσικά πιο ακριβότερο, περιέχει όχι περισσότερο από 0,5 % σε θείο. Tο θέμα της πρόωσης στη ναυτιλία είναι το πρώτο και βασικό θέμα συζήτησης στο παγκόσμιο εμπόριο: Φυσικό αέριο, αμμωνία, υδρογόνο ποιο θα είναι το νέο καύσιμο;
Σε έκθεσή του, ο νορβηγικός νηογνώμονας DNV αναφέρει για 30 διαφορετικά πιθανά σενάρια που μπορούν να αναπτυχθούν στο άμεσο μέλλον στον τομέα αυτό, για 16 διαφορετικά είδη ναυτιλιακών καυσίμων και 10 τεχνολογικά συστήματα καυσίμων.
Για αυτό τον λόγο η ναυπηγική βιομηχανία προσανατολίζεται στην λογική των compact μηχανοστασίων. Έτσι, με απλά λόγια, ανάλογα με την μορφή ενέργειας που θα κυριαρχήσει θα ενσωματώνεται στο πλοίο το κατάλληλο μηχανοστάσιο.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
